Landafrøði 1-3 Lærarabók

Lærarabók ©Nám 2014, 1. útgáva.Týðari: Elin Henriksen, Upprunaútgáva Impuls Geografi ©2009 Peter Kinlund, Maria Bergman och Natur og Kultur, 2009, Stockholm ISBN: 978-99918-2-205-1 Landafrøði 1–3 15-7 Landafrøði 3 Avritssíða 15.2 Monsunvindar Í stórum pørtum av Suðurasia og Landsynningsasia er monsunveðurlag.Monsunurin er ein vindskipan, har vindurin blæsur úr ymsum ættum, alt eftir hvør árstíðin er. Summarmonsunur og vetrarmonsunur Í summarhálvuni, juni – oktober, blása slavnir landsynningsvindar yvir sunnara parti av Asia. Tá blæsur summarmonsunurin við ógvuliga nógvum avfalli. Í Cherrapunji í India regnar upp móti 20.000 millimetrum um árið. Í Tórshavn regnar um leið 1.400 mm um árið. Onnur dømi: Mykines um leið 800 mm og Hvalvík um leið 3.300 mm um árið. Tað snýr seg sostatt um ógvuliga stórar nøgdir av avfalli, sum kemur í einum avmarkaðum tíðarskeiði. Í vetrarhálvuni, november – mai, kemur vindurin av landnyrðingi, og tá er turt. Vetrarmonsunurin blæsur, og sama lendi, sum áður var undir í vatni, gerst turt. -- Hví er tað soleiðis? Land og hav verða ójavnt hitað Alt er treytað av, at hav og land ikki verða hitað líka skjótt. Tað er leingi at hita sjógvin, og hinvegin tekur tað langa tíð hjá sjónum at kólna. Harafturímóti er tað skjótt at hita jarðarýtuna, sum eisini kólnar skjótari. Í summarhálvuni gerst ógvuliga heitt í Asia. Luftin fer uppeftir, og tað verður lágtrýst. Í Indiahavi er kaldari. Miðkringur ASIA L L H H Kina India S u m m a r m o n s u n u r N o r ð u r s ó l k r i n g u r