Skip to main content

 

 

Heimsins lond   →   Afrika


Marokko


Lyklatøl

Høvuðsstaður
Rabat

Vídd: 698.670 km2

Fólkatal: 31.627.428   

Almentmál:
arabiskt

Átrúnaður: 
islam 99% aðrir 1%

Stýrirlag: 
kongsdømi við fólkaræðiligari stjórnarskipan

Gjaldoyra: 
marokkanskur dirham (MAD)

Marokko

Lýggja veðurlagið, sandstrendur og stórsligin fjøll gera, at Marokko er væl umtókt ferðamannaland um veturin. Saman við landbúnaði og fosfatvinnu er ferðavinna týðandi táttur í búskapinum. Marokko gjørdist sjálvstøðugt ríki í 1956, eftir at tað hevði verið undir fronskum yvirræði í 44 ár. Landið er eitt av teimum fáu arabisku londunum, sum eru kongsveldi. Meðan Hassan 2. var kongur í tíðarskeiðnum 1961-1999, vann hann sær altjóða viðurkenning sum máttmikil ríkisovasti. Síðan 1999 hevur sonur hansara Mohammed VI verið kongur. Stóru avbjóðingarnar, Marokko hevur fyri framman nú, eru islamska fundamentalisman og óvissu viðurskiftini í Vestursahara.

Vestursahara er oyðimarkarland sunnan fyri Marokko. Har búgva uml. 500.000 fólk. Áður var tað undir sponskum yvirræði. Síðan 1976 hevur Marokko kríggjast her fyri at fáa yvirvaldsrætt yvir økinum og dýru steinsløgunum í landinum. Ímóti marokkanum er Polisario, geriljadeild av oyðimarkarfólkum, ið vilja vinna Vestursahara fult frælsi.

Síðan arabisku hertøkuna í 11. øld hevur upprunafólkið, berbar, búð í bygdum høgt upp í Atlasfjøllum. Flestir teirra tóku við islamskari trúgv, men hava goymt egna mentan og egnar siðir. Berbar kalla seg sjálvar imazighen, „fólk landsins". Nú á døgum talar triði hvør marokkani berbiskt, men teir flestu duga eisini arábiskt og franskt.

Aldagamli marokkanski býurin Fez er gott dømi um ein islamskan bý. Býurin er bygdur, sum skrivað stendur í Koranini. Gøturnar eru smalar, so at tað skuggar betur fyri sólini, men tó so breiðar, at tveir klyyjaðir kamelar kunnu ganga hvør fram við øðrum. Vindeyguni í húsunum eru smá og høgt uppi, so at ikki sæst inn. Mitt í býnum stendur størsta moskan, og uttan um hana er marknaðurin, nevndur souk.

Fleiri milliónir ferðafólk koma hvørt ár til Marokko at njóta lívið á strondunum við Atlantshav og at síggja søguligu býirnar Fez og Marrakech. Fagurlittu marknaðirnir eru á tremur av marokkanskum vørum og listhandverki, t.d. leðurvørum, silvurprýðum og handvovnum teppum.

Marokkanski búskapurin hvílir á trimum grundstuðlum - ferðavinnu, landbúnaði og fosfati. Triðingurin av útflutninginum er landbúnaðarvørur. Mest verður dyrkað av korni, grønmeti, aldinfruktum og dadlum. Vatnveitingar eru lagdar til mong turr øki, so til ber at dyrka har. Marokko hevur triðstørstu fosfatvinnu í heiminum - fosfat verður nýtt í evnafrøðiídnaði og til handilstøð. Fosfatmálmurin verður knúsaður og pakkaður til útflutnings.