Jólamaðurin eigur innivist í “Føroya kvæðum“. Í ensktmæltum øki eitur hesin maðurin Santa Claus, og tað er sami maður sum Sankta Niklas, ið lagt hevur navn til vísu nummar 152 í “Føroya kvæðum“. Hon er har prentað í tveimum brigdum.

Bæði brigdini eru úr savni Hammershaimbs, tað fyrra hevur Jon Danielsen úr Skálavík kvøðið fyri honum, tað seinna hevur Jóan Petur Gregoriussen í Kvívík skrivað honum upp í 1874 eftir eina Kristionnu Jóannesardóttur.

Kanna vit heildarverkið “The Types of the Scandinavian Medieval Ballad“, kunnu vit staðfesta, at hetta stutta kvæðið bara er at finna í Føroyum:

“Tveir klerkar (B-brigdið sigur tríggir) halda av stað suðureftir á pílagrímsferð. Teir gista hjá bónda, sum beinir fyri teimum og tveitir líkini i ánna. Sankta Niklas kemur til bóndan og spyr eftir klerkunum, hesin viðgongur tað, hann hevur gjørt. Niklas fer tá oman til sjóvarstrond, bjargar líkunum, grøðir sár teirra og fær teir aftur til lívs.“ (Týðing: Marianna Debes Dahl).

SANKTA NIKLAS

1. Tríggir vóru klerkar,

ið fóru yvir land

til at bøta syndir

og sálargrand.

Hjálp oss, Gud og Harri og Sankti Niklas

2. Gistu teir hjá ríka bónda

eina nátt,

hann læt teir av lívi taka

alvæl brátt.

3. Saltaði hann teir

í eina skeið,

hon var bæði djúp og long

og goysin breið.

4. Tá ið hann hevði beint

fyri teirra hold og hár,

tá kom Sankta Niklas

og bankaði uppá.

5. “Hoyr tú, ríki bóndi,

eg tali til tín,

hvat hevur tú gjørt

við klerkar mín?“

6. “Eg saltaði teir

í eina skeið,

hon var bæði djúp og long

og goysin breið.“

7. “Hoyr tú ríki bóndi,

eg tali til teg,

hvat gjørdi tú við teirra innvøl,

tað sig tú meg!“

8. “Eg floytti teir oman

eftir eini á,

sum stríðir streymar bóru

teir longur frá.“

9. Sankta Niklas tekur

bók í hand,

so gongur hann

til sjóvarstrand.

10. Sankta Niklas rættir

bók yvir sjó,

so allur teirra innvølur

hann upp frá grunni dró.

11. Grøddi hann teirra

hold og hár,

sum teir høvdu ikki

havt fingið banasár.

Hesin Niklas ella Nikolaus - jólamaður okkara - er heldur sagnakendur persónur. Hann skuldi vera biskupur í Myra í Lykiu í Lítla Asia. Sagt hevur verið, at hann endaði í fongsli, tá ið Diocletian, sum var keisari frá 284 til 305, nívdi tey, ið boðaðu kristna læru.

Tá ið Konstantin fekk keisaranavn í 307, skuldi hann fáa frælsi aftur, og sagt hevur verið, at hann var við á stóra kirkjufundinum í Nikæa í 325.

Sagt hevur eisini verið, at hann gjørdi fleiri undur, meðan hann var uppi á døgum, og fleiri undur skuldu eisini henda, tá ið halgigripir hansara vóru funnir í 1087. Hann er halgimenni bæði í griksku-katólsku og rómversku-katólsku kirkjuni.