Vørukurv

Hondbóltur var uttandura spæl

Hondbóltsspælið varð uppfunnið í Danmark fyrst í 1900, og longu í 1920-árunum var farið at spæla hondbólt í Føroyum. Hondbóltsfelagið Neistin var stovnað í 1931, og í 1940-árnum var farið undir at spæla um føroyameistaraheitið hjá bæði monnum og kvinnum.

Fyrstu árini var hondbóltur eitt uttandura spæl við ellivu leikarum á hvørjum liði. Í Føroyum var ofta spælt á grúsvøllum. Men eftir seinna heimsbardaga tók hondbóltur nýtt skap við sjey leikarum á hvørjum liði, og við tíðini var farið at spæla hondbólt inni.

Fyrsti landsdysturin hjá monnum

Í 1964 spældu Føroyar fyrsta landsdystin í hondbólti hjá monnum. Á nýasfalteraða uttandura vøllinum í Gundadali í Havn, var íslendska landsliðið á vitjan. Føroyar førdu 13-12 í hálvleikinum, men endin var, at Ísland vann dystin 26-17.

Komandi árini spældu Føroyar nakrar landsdystir móti Íslandi, sum vann allar dystirnar.

Les meira um fyrsta manslandsdystin í hondbólti á hvannrok.fo

Stórheitstíðin í føroyskum hondbólti

Í 1970 slóðaði hondbólturin fyri í føroyskum altjóða ítrótti, og stásiligar ítróttahallir komu í Klaksvík og Havn. Føroyar gjørdust limur í altjóða hondbóltssamgonguni IHF, og fleiri landsdystir vóru spældir.

Heimildarsending, Teim bili ei magn og mót, um C-HM-ævintýrið í Kringvarpi Føroya

Í 1976 var føroyska manslandsliðið fyri fyrstu ferð við í altjóða hondbóltskapping, tá ið Føroyar vóru í C-bólkinum í kappingini um heimsmeistaraheitið, tað sokallaða C-HM.

Leiðin gekk til Portugals at spæla, og heima í Føroyum fylgdi hvørt mansbarn við í beinleiðis útvarpi.

Úrslitini vóru góð. Fimm dystir vóru spældir. Teir móti Bretlandi og Luksemborg vóru vunnir, meðan Føroyar taptu tepurt fyri Finnlandi, Sveis og Belgia.

Yvirlit yvir hondbóltslandsdystir hjá monnum á heimasíðuni hjá hondbóltssambandinum.

C-HM í Føroyum í 1980

Føroyar vóru eisini við í C-HM í 1978, og í 1980 varð fyri fyrstu ferð skipað fyri einari altjóða ítróttakapping í Føroyum, tá ið føroyskur hondbóltur var vertur fyri C-HM.

Spælt var í høllunum í Klaksvík, Havn og Vági, sum tá vóru tær einastu ítróttahallirnar í Føroyum. Áhugin var sera stórur, og hallirnar vóru stúgvandi fullar. Føroyar spældu fimm dystir og vunnu tann eina móti Luksemborg.

Føroyski stórskjúttin Kári Mortensen gjørdist toppskjútti í C-HM í Føroyum.

Hóast Føroyar eisini vóru við í C-HM í 1982, 1984 og 1986, so var áhugin dalandi og føroyska luttøkan í altjóða hondbólti fánaði burtur. Í 1990-árunum vóru bert tríggir landsdystir spældir.

Fyrsti landsdysturin hjá kvinnum

Í 1974 spældu føroysku hondbóltskvinnurnar fyri fyrstu ferð landsdyst. Tveir landsdystir vóru spældir móti Íslandi í Havn og Klaksvík. Ísland vann báðar dystirnar.

Tað kom tó ongantíð veruliga ferð á landsliðsarbeiðið hjá kvinnum, og kvinnurnar spæla bara vinadystir móti ymiskum londum hesi árini fram til aldaskiftið.

Les meira um fyrsta kvinnulandsdystin í hondbólti á hvannrok.fo

Yvirlit yvir hondbóltslandsdystir hjá kvinnum á heimasíðuni hjá hondbóltssambandinum

Føroysk feløg í Evropa

Í 1972 spældu menninir hjá hondbóltsfelagnum Kyndli fyrstu føroysku dystirnar í Europa Cup, tá ið teir taptu báðar dystirnar móti finska liðnum Helsingfors.

Í 1974 spældu kvinnurnar hjá Neistanum sum fyrsta føroyska kvinnuliðið í Evropa. Mótstøðuliðið var pólska meistaraliðið K.S. Ruck, sum vann báðar dystirnar í høllini á Hálsi í Havn.

Les meira um um fyrsta evropeiska dystin hjá neistakvinnum á hvannrok.fo

Hóast føroysk feløg av og á hava spælt í evropeiskum kappingum, so hevur ongantíð verið talan um regluliga luttøku. Menninir hjá Kyndli og VÍF og kvinnurnar hjá Neistanum vóru við í Europa Cup av og á í 70- og 80-árunum. Í hesi øldini hava menninir hjá Neistanum og H71 roynt seg í Evropa.

Gongd kemur á aftur

Í hesi øldini kom spakuliga gongd aftur á landsliðsarbeiðið í bæði hjá monnum og kvinnum. Fyrst í øldini var tó lítil samanhangur í landsliðsarbeiðnum. Kvinnurnar spældu fyri tað mesta í Challenge Trophy kappingini fyri tey veikastu londini í Evropa, og menninir spældu fyri tað mesta vinadystir.

Seinnu árini hevur hondbóltssambandið lagt stóran dent á at menna okkara ungu leikarar, og tað hevur eisini givið úrslit bæði hjá kvinnulandsliðnum og manslandsliðnum.

Kvinnurnar hava síðan 2016 spælt regluliga við í EM- og HM-undankappingum, og úrslitini eru spakuliga vorðin betri. Í 2021 vunnu føroysku kvinnurnar m.a. móti Finnlandi og Ísrael.

Menninir hava spælt HM- og EM-undandystir regluliga síðan 2018, og úrslitini hava verið góð. Serliga sigrarnir móti Ukraina í 2019 og móti Kekkia í 2021 standa eftir í minninum.