Skip to main content

 

 

Heimsins lond   →   Afrika


Tunesia


Lyklatøl

Høvuðsstaður
Tunis

Vídd: 163.610 km2

Fólkatal: 10.589.025   

Almentmál:
arabiskt

Átrúnaður: 
islam 98% kristindómur 1% aðrir 1%

Stýrirlag: 
fólkaræði, fleirflokkaskipan

Gjaldoyra: 
tunesiskur dinarur (TND)

Tunesia

Tunesia er ímillum Algeria og Libya og er minsta land í Útnyrðingsafrika. Síðan fornøld hevur Tunesia havt tætt samband við Evropa. Tað var miðdepil í stórveldinum Karthago í 4. øld f. Kr. og gjørdist seinni partur í máttmikla Rómverjaríkinum. Í 7.øld e. Kr. gjørdu muslimskir arabar innrás í Tunesia, og fyrst í 1880-árunum tóku franskar herdeildir landið. Tunesia gjørdist frælst ríki í 1956. Síðan tá hevur landið fingið nýggja styrisskipan, og fleirflokkatingræði er sett í gildi.

Til stóra prísfallið var á olju í 1980-árunum, vóru olja og gass nógv størsta inntøkukelda hjá Tunesia. Nú eru klæði og landbúnaðarvørur eisini vorðin tyðandi táttur í búskapinum. Tunesia er ímillum tey lond í heiminum, sum gera mest av kalsium-fosfati, ið verður nýtt í evnafrøðiídnaði og til handilsstøð. Mesti ídnaðurin er í høvuðsstaðnum Tunis og uttan um hann.

Tunesisk matgerð er ávirkað av arabiskum, turkiskum og fronskum matsiðum. Tjóðarrættur er couscous, ið er blandingur av semuljagrýnum, kjøti og grønmeti. Sterkt kryddaðir gryturættir, tajines, kókaðir í leirgrýtu, er eisini væl dámdur matur. Omaná eta tunesar frukt, dadlur fyltar við mandludeiggi ella baklava, ið er nøtar- og hunangskøka. Vanligasti drykkur er sterkt, svart kaffi ella myntte. Siður er, at eftir arbeiðstíð fara mong mannfólk á kaffistovu at hitta vinir og drekka kaffi.

Lýggir vetrar og mangir søguligir staðir lokka á hvørjum ári mong ferðafólk til Tunesia. Til 1976 var ferðavinnan tann vinnugrein, ið gav landinum mest av fremmandum gjaldoyra. Fyrst í 1980-árunum kom stígur í ferðavinnuna, men nú gongur framá aftur, og næstan 4 milliónir fólk koma hagar um árið. Landsmyndugleikarnir hava stuðlað at byggja út frítíðarstaðir og gistingarhús, tí vinnan veksur so skjótt. Mangir túsund tunesar starvast í ferðavinnuni.
Flestu ferðafólk koma úr grannalondunum, Libya og Algeria, og úr Evropa. Bíligir flogferðaseðlar og longsulin eftir fremmandum frítíðarstaðum hava gjørt, at nógvir evropearar fara til Tunesia at ferðast.

Lívligastu býarpartarnir í einum tunesiskum býi eru marknaðirnir, nevndir souk. Teir eru sum villiniborg av smølum, krókutum gøtum, har ið ýður í keypmonnum og handverkarum, sum selja vørur sínar. Her ber til at keypa alskyns lutir, ið eyðkenna tunesiska list og handverk, t.d. koparketlar, teppi, leðurvørur, prýði og baldýrað klæði. Í øðrum búðum selja tey fisk, kjøt, frukt og grønmeti.

Um tveir triðingar av landinum eru búnaðarlendi, men lítið avfall ger, at nógvastaðni hevur verið neyðugt at leggja vatnveitingar. Mest verður dyrkað av hveiti og byggi, aldinfruktum, vínberum, fikum, dadlum og oljuberum. Tunesia er ímillum tey lond í heiminum, sum gera mest av olivinolju. Hóast nógv hevur verið gjørt til tess at menna landbúnaðin, má landið flyta inn týðandi matvørur.

Í 2011 byrjaði arabiska várið í Tunesia.