Skip to main content

Lítlin

 

Eina ferðina var tað ein maður og ein kona. Tey búðu í einari neyðarsligari veggjakroysu. So fátøk vóru tey, at har var lítið og einki at bíta ella brenna. Men áttu tey einki annað, børn høvdu tey í hópatali og fingu eitt afturat á hvørjum ári. Nú gekk konan aftur búgvin at hvíla. Manninum dámdi hetta einki. Hann gekk alsamt og grenjaði og helt, at nú mátti Harrin hildið seg hava givið teimum nóg mikið av børnum. Tá ið konan fall í gólv, fór maðurin burtur í skógin, tí hann orkaði ikki at síggja hetta nýkomna barnið. Drúgvast fór hann at hoyra til tað, tá ið tað fór at skrála eftir mati, helt hann.

Maðurin var ikki meir enn farin frá húsum, nú fekk konan eitt so yndisligt dreingjabarn. So skjótt hesin drongurin var komin, hugdi hann seg um í stovuni og segði:

”Gott á teg, mamma, gev mær eitt sindur av klæðum frá brøðrum mínum og ferðamat fyri einar tveir dagar, so fari eg út í verðina at vita, ið hvussu fer. Tit hava nóg mikið av børnum eftir kortini, síggi eg.”

”Hann náði meg fyri tær, neyðardýrið,” sigur mamman, ”tú er so lítil enn, at tað fer ikki at bera til.”

Men tann lítli drongurin bað og bønaði, til mamman gav eftir, læt hann í nakrar frávaksnar spjarrar og gav honum eitt knýti við ferðamati. So fór hann fróur og ferðamikil út í verðina.

Men so skjótt hann er farin, fær konan ein son afturat. Hann hyggur seg eisini um í stovuni, beinanvegin hann kemur, og sigur:

”Gott á teg, mamma, gev mær eitt sindur av klæðum frá brøðrum mínum og ferðamat fyri einar tveir dagar. So fari eg út í verðina aftan á tvillingsbróður mín. Tit hava nóg mikið av børnum eftir kortini, síggi eg.”

”Hann náði meg fyri tær, neyðardýrið,” sigur mamman, ”tú er so lítil enn, at tað fer ikki at bera til.”

Men drongurin bað og bønaði, til mamman gav eftir, fekk honum nakrar frávaksnar spjarrar og eitt knýti við ferðamati. So helt hann út í verðina at leita eftir tvillingsbeiggjanum.

Tá ið tann yngri hevur gingið nakað, sær hann tvillingsbróðurin, hvar hann fer. Rópar: ”Støðga mær, beiggin. Hví leggur tú so til brots, var tað ikki líkari, tú bíðaði eftir mær, áðrenn tú fór út í verðina?”

Ája, teir hittast so. Tann yngri sigur frá, hvussu tað er, at teir eru tvillingsbrøður og ræður til, at teir seta seg niður at hvíla og hyggja eftir, hvat mamman hevur givið teimum til ferðamat. Jú, tað heldur tann eldri beiggin við. Teir hvíla seg, eta ein bita og fara so aftur til gongu.

Tá ið teir hava gingið nakað, koma teir at einari á. Tá sigur tann yngri: ”Her haldi eg, vit geva hvør øðrum navn. Vit høvdu sovorðnan skund, at tað var ikki tíð at gera tað heima.”

”Ája, latið okkum tað,” sigur tann eldri, ”men hvat vil tú eita, bróðir?”

”Eg vil eita Lítlin,” sigur tann yngri, ”men hvat vil tú eita?”

”Eg vil eita Larvas kongur,” svarar tann eldri.

Teir doypa nú hvør annan í ánni, fara so aftur til gongu. Tá ið teir hava gingið nakað langt, býtir gøtan seg í tvey. Nú gera teir av at fara hvør sín veg. Ája, teir so gera. Men hvat hendir? Tá ið teir hava gingið eina løtu, nú hittast teir aftur. Teir skiljast aðru ferðina, men tað er í sama navn, um eina løtu hittast teir aftur. Triðju ferðina, teir royndu, gekk ikki betur. Tá gjørdu teir av, at nú skuldi annar fara eystureftir og hin vestureftir.

Tann eldri sigur við beiggjan: “Skuldi borið so á, at tú kom í mikla neyð, rópa tá á meg tríggjar ferðir. So skal eg koma og hjálpa tær. Men rópa ikki, fyrr enn tú er í ítastu neyð.”

”So man tað verða seinur dagur, vit hittast aftur,” svarar Lítlin.

Teir siga nú hvør øðrum farvæl, og Lítlin fer móti eystri, Larvus kongur móti vestri.

Tá ið Lítlin hevur gingið eina góða løtu, nú møtir hann einari gamlari lendahoknari konu, sum hevur bara eitt eyga - og tað tekur hann frá henni.

”Eyeyameg,” rópar konan, ”nú lókaði eg eygað burtur.”

”Hvat gevur tú mær fyri at fáa eitt eyga?” spyr Lítlin.

”Eg gevi tær eitt svørð, sum kann vinna á einum heilum heri,” sigur konan.

”Ja, lat meg fáa tað,” sigur Lítlin.

Konan gav honum nú svørðið, og hon fekk eyga sítt aftur.

Lítlin fer aftur til gongu. Tað er ikki leingi, nú hittir hann aftur eina gamla, skrukkuta konu, sum hevur bert eitt eyga, og tað námar hann frá henni.

”Eyeyameg,” rópti konan, ”nú sløddi eg mær eygað burtur.”

”Hvat gevur tú mær fyri at fáa eitt eyga?” spyr Lítlin.

”Eg gevi tær eitt skip, sum siglir yvir vatn og sjó, yvir dalar og fjøll, so skjótt sum fuglurin flýgur,” sigur konan.

”Ja, lat meg fáa tað,” sigur Lítlin.

Konan gav honum eitt elalítið skip, ikki størri enn hann kundi koyra tað í lumman. Hon fekk eygað, og so skiltust tey.

Um eina góða stund møtir Lítlin aftur triðju konuni, eldri og lendahoknari enn hinar og bara við einum eyga. Tað naspar hann frá henni.

Hon gramdi seg illa um hetta, at hon misti sítt einasta eyga.

”Hvat gevur tú mær fyri eitt eyga?” spyr Lítlin.

”Eg gevi tær snildirnar at kunna bryggja túsund tunnur av øli í einum bryggi,” segði konan.

Jú, fyri hetta fekk konan eyga sítt aftur.

Tá ið nú Lítlin hevur gingið seg móðan, hugsar hann við sær, at tað hevði verið sum ein stuttleiki at roynt skipið, hann fekk frá tí gomlu konuni. Jú, hann tekur tað upp úr lumm-anum, stígur annan fótin á tað. Tá veksur tað so mikið, at hann kann standa í tí. Tá ið hann stígur hin fótin upp í tað, verður tað so stórt sum skipini á sjónum. Nú sigur hann við tað: ”Sigl nú yvir vatn og hav, yvir dalar og fjøll, til tú kemur at kongsgarðinum.” Og tað var beinanvegin, at skipið helt avstað, støðgaði ikki fyrr enn beint undir kongsgarðinum.

Á kongsborgini høvdu øll sætt Lítlan koma siglandi gjøgnum luftina. Tey undraðust og lupu av stað at síggja hetta skip. Men meðan tey runnu oman, hevði Lítlin koyrt skip sítt aftur í lumman, so tey sóu bara ein smádrong í vesaligum klæðum standa har. Kongurin spurdi dreingin, hvaðan hann var frá. Men hann visti ikki, hvaðan hann var frá, og hvussu hann var komin hagar. Og hann bað og bønaði um at fáa tænastu á kongsgarðinum, kundi kanska ganga køksgentuni til handa um ikki annað. Jú, tað slapp hann.

Tá ið Lítlin kemur niðan í kongsgarðin, sær hann, at har er alt tjaldað við svørtum bæði úti og inni. Hví tað var? spurdi hann. Jú, hann fær at vita, at tað er landasorg, tí kongadóttirin er lovað burtur til tríggjar risar, og nú hósdagin skuldi ein av teimum koma eftir henni. Riddarin Reyði hevði sagt seg føran fyri at verja hana fyri risunum; men eingin leit á tað. Tað var tí ikki løgið, at her var gremjan og stúran.

Hóskvøldið fylgir nú Riddarin Reyði kongadóttrini oman at strondini. Hagar skuldi risin koma at heinta hana. Men so skjótt, prinsessan hevði sett seg niður, kom ræðsla á riddaran; hann vardi hana ikki, men kreyp upp í eitt træ og fjaldi seg í leyvinum. Gentan græt og illa læt, bað so sáran verja seg. Men riddarin legði einki í tað. Hann helt fyri: ”Tað er betri, at eitt doyr, enn tvey.” Og so fjaldi hann seg so væl, hann kundi.

Ímeðan hetta hendir, er Lítlin í kongskøkinum og biður sleppa sær til strandar eina løtu. Men gentan vil einki til tað, heldur, hann hevur einki at gera har. Jú, hann skuldi stuttleika sær saman við hinum børnunum, segði hann og bað so vakurt fyri sær. Køksgentan gav eftir – ”men,” segði hon, ”síggj nú til, tú verður aftur, áðrenn nátturðagrýturnar skulu upp-yvir og steikirnar setast á teinin. Tak so eitt kneppi av viði til eldin aftur við tær eisini.”

Hetta lovaði Lítlin og leyp oman at strondini. Hann var ikki meir enn oman komin, nú hoyrist buldur og brak. Tað er risaskipið, ið kemur siglandi. Risin stígur út og veður í land, so blámin stendur so høgt á loft. Hann var grimur at síggja, stórur sum ein drangur, og fimm høvd hevði hann.

”Eldur og ólív!” rópar risin.

”Eldur og ólív aftur!” svarar Lítlin.

”Er tú førur at stríðast?” rópar risin.

”Eg kann læra tað,” svarar Lítlin.

Nú reiggjaði risin jarnstongina. Men drongurin brá sær undan. Hon kom í jørðina, so moldrokið stóð upp.

“Illa reiggjað,” sigur Lítlin, “nú skal tú síggja høgg.” Og so reiggjaði hann svørðið, hann hevði fingið frá tí gomlu konuni, og kvetti øll fimm høvdini av risanum.

Tá ið kongadóttirin sá, at hon var sloppin undan, var hon so glað, at hon visti ikki, hvussu hon skuldi vera. Hon bæði dansaði og sang, takkaði Lítlanum við nýtum orðum, segði við hann: ”Legg teg nú eina løtu at sova við høvdinum á fangi mínum.” Meðan hann svevur, letur hon hann í ein gullbúnað.

Men nú er Riddarin Reyði vorðin mótaður aftur, hann kemur niður úr trænum og trúgar kongadóttrina at siga, tað var hann, ið drap risan. Gjørdi hon tað ikki, skuldi hon lata lív. So tekur hann og sker upp í ein neva av skeggi burtur av risanum og hevur við at vísa, leiðir so kongadóttrina heim aftur til kongin.

Tað var ikki eiti á, hvussu nógv ið nú varð gjørt burtur úr Riddaranum Reyða; kongur visti ikki, hvussu hann skuldi heiðra henda megnarmann, sum hevði ført honum dóttrina snikkaleysa heim aftur og dripið risan.

Lítlin fór fyrst út á risaskipið, tók har bæði gull og silvur, so nógv hann kundi bera, skundaði sær so heim aftur í kongsgarðin.

Tá ið køksgentan fekk at síggja alt, hann hevði í viðføri, var hon undarliga við og spurdi so tráliga, hvaðan hann hevði fingið hetta; tí hon helt, hann hevði tikið tað. Men Lítlin segði fyri henni, at hann hevði verið heima, og har hevði hann tikið hetta við til hennara. Tá ið køksgentan hoyrdi, at hon skuldi eiga hetta, spurdi hon ikki meira.

Næsta hóskvøld skuldi annar risin koma eftir kongadóttrini. Aftur var alt sorg og gremjing. Men Riddarin Reyði segði, at hevði hann verið maður at basa einum risa, knábusaði hann drúgvast tí næsta við. So førdi hann kongadóttrina oman til strandar. Men hann mundi valla gera hesum risanum nakað heldur, tí hann endaði aftur í trænum og fjaldi seg har. Tað nyttaði einki, hvussu hon bað og bønaði um at verja seg. Hann svaraði hetta sama: ”Tað er betri, at bert eitt verður dripið, enn tvey.”

Eisini hesa ferð bað Lítlin um at sleppa oman til strondina eina løtu.

”Hvat skal tú gera har?” spyr køksgentan.

”Væl veri tær, slepp mær av stað. Eg skal spæla við hinar smádreingirnar eina løtu,” sigur Lítlin og bað so bønliga fyri sær.

Jú, hann skuldi sleppa. Men aftur mátti hann verða, tá ið steikirnar skuldu vendast, og hava eitt kneppi av viði við sær til nátturðaeldin.

Lítlin var ikki meir enn komin oman á strondina, tá kom risaskipið siglandi. Risin steig fyri borð og vóð í land, so blámin stóð til skýggja. Hesin risin var dupult so stórur sum hin fyrri og hevði tíggju høvd.

”Eldur og ólív!” rópar risin.

”Eldur og ólív aftur!” svarar Lítlin.

”Er tú førur at stríðast?” spyr risin.

”Eri eg tað ikki, kann eg læra tað,” svarar Lítlin.

Nú reiggjar risin jarnstongina. Men drongurin brá sær undan. Stongin fór djúpt í jørðina, og moldrokið stóð frá.

“Illa reiggjað,” rópar Lítlin. “Nú skal tú síggja høgg,” og so hjó hann øll tíggju høvdini av risanum, so tey spjaddust út um strondina.

Tá var frøi á kongadóttrini. Hon takkaði aftur dronginum í nýtum orðum og bað hann leggja seg at sova eina løtu, við høvdinum í fangi hennara. Meðan hann svevur, letur hon hann í ein silvurbúnað.

Tá ið Riddarin Reyði sær, at eingin vandi er meir, krýpur hann niður úr aftur trænum, trúgar kongadóttrina at siga, tað er hann, ið hevur dripið henda risan við. Ger hon tað ikki, skal hon lata lív. So sker hann aftur ein neva av skeggi av risahøvdinum at vísa og leiðir kongadóttrina heim. Tit kunna ætla, at har verður frøi, tá ið Riddarin Reyði aftur hesa ferð førir konginum dóttrina óskalaða aftur og hevur dripið eisini henda risan. Kongur veit ikki alt tað góða, hann skal gera fyri henda óføra mann.

Lítlin fór aftur um borð í risaskipið og tók upp í kneppið av gulli og silvuri, bar heim í kongsgarðin og gav køksgentuni. Aftur hesa ferð segði hann fyri henni, at hann hevði verið heima og fingið hetta.

Triðja hóskvøld gekk alt sum hinar báðar ferðirnar. Fólkið syrgdi og kæraði sína neyð, kongsgarðurin var tjaldaður við svørtum. Men Riddarin Reyði segði, hann helt, tað var ikki so nógv at vera ræddur fyri, tí hevði hann verið maður at drepa teir tveir risarnar, var hann væl maður at drepa tann triðja við. Hann leiddi kongadóttrina oman aftur til strandar. Men tá ið risin skuldi koma, kleiv hann upp aftur í træið og fjaldi seg har. Kongadóttirin bað og bønaði at verja seg. Men hon fekk sama svarið frá honum: ”Betri, at annað missir lív, enn bæði.”

Aftur hesa ferð bað Lítlin sleppa sær oman til strondina. Svarið var tað sama: ”Hvat skal tú gera har niðri í kvøld?” Men hann bað og bønaði so leingi, at køksgentan gav seg. ”Men aftur má tú verða, til nátturðasteikirnar skulu vendast,” segði hon við hann.

Hann var ikki meir enn komin oman, tá var risaskipið aftur har. Risin steig út og vóð í land, so brimið stóð í grasið. Hann var nógv størri og grimari, enn hinir báðir tilsaman, og hevði fimtan høvd.

”Eldur og ólív!” rópar risin.

”Eldur og ólív aftur,” svaraði Lítlin.

”Er tú førur at stríðast?” spyr risin.

”Eri eg ikki førur, kann eg læra tað,” svarar Lítlin.

”Ja, eg skal læra teg,” rópar risin og reiggjar jarnstongini. Men drongurin smeyg sær undan, og hon seig so djúpt í tann harða klett.

”Illa reiggjað, men nú skal tú síggja høgg,” rópar Lítlin og høgdi so fast, at øll fimtan høvdini ruku av risanum og rullaðu eftir sandinum.

Nú var kongadóttirin bjargað, og hon takkaði og vælsignaði Lítlan, beyð honum at leggja seg at sova eina løtu við høvdinum á fangi hennara. Meðan hann svav, læt hon hann í ein messingabúnað.

”Men hvussu skulu vit nú fáa sannspurt, at tað er tú, sum hevur dripið allar tríggjar risarnar?” spyr kongadóttirin.

”Tað skal eg so væl siga tær,” svarar Lítlin. ”Tá ið nú Riddarin Reyði leiðir teg heim í kongsgarðin og sigur, hann hevur dripið allar risarnar, fær hann teg og hálvt ríkið. Tá ið tey so brúdleypsdagin spyrja teg, hvønn tú vil hava at skeinkja í skálirnar fyri tykkum, sig tá, tú vil hava tann lítla drongin, ið gongur til handa í køkinum. Tá ið eg so skonki, sletti eg niður framman fyri honum, men ikki framman fyri tær. Tá verður hann illur og slær meg. Hetta geri eg tríggjar ferðir. Triðju ferðina, hann slær, skal tú siga: ”Skamm fái tú, slær tú unnusta mín, hann, sum drap risarnar og bjargaði mær? Hann vil eg hava til mann.”

Síðani skundaði Lítlin sær heim aftur í kongsgarðin. Men fyrst stakk hann um borð á risaskipið og tók upp í kneppið av dýrgripum, sum hann hevði heim við og legði í fangið á køksgentuni.

Nú, tá ið eingin vandi var longur, kleiv Riddarin Reyði niður úr aftur trænum, trúgaði aftur gentuna at siga, tað var hann, ið drap triðja risan eisini. Gjørdi hon tað ikki, skuldi hon lata lív. Hann leiðir hana nú heim. Tá bar av við gleðini í kongsgarðinum; tí hetta var síðsti risin, sum nú var dripin. Kongur hugsaði ikki um annað, enn hvussu hann skuldi løna Riddaranum Reyða bragdið, hann hevði gjørt. Sjálvandi skuldi hann nú beinanvegin fáa kongadóttrina og hálvt ríkið afturat.

Men brúdleypsdagin bað kongadóttirin um at fáa tann lítla drongin, sum gekk til handa í køkinum, at skonkja í skálirnar á brúðarborðinum.

”Á, hvat skal tað til, at hava tað skitna kloddavættið her inn?” spyr Riddarin Reyði ovursintur. Men brúðurin svaraði, at hann vildi hon hava og ongan annan. Lítlin kom so at skonkja, og alt gekk eftir tí, tey bæði høvdu avtalað. Hann stoytti niður framman fyri riddaranum, men ikki framman fyri brúðrini. Og hvørja ferð kom ilt í riddaran, so hann sló Lítlan. Fyrstu ferð, hann sló, datt kloddabúnin, Lítlin hevði í køkinum, burtur av honum, aðru ferð fór messingabúnin, og triðju ferð silvurbúnin. Nú stóð hann har gullklæddur, tað skein og glitraði av honum.

Tá sigur brúðurin: ”Skamm fái teg, slær tú unnasta mín. Tað var hann, ið drap risarnar og bjargaði mær, hann vil eg hava til mann.”

Tá legði Riddarin Reyði so dýran við, at tað var hann, sum hevði bjargað kongadóttrini.

Nú sigur kongur: ”Tann, sum hevur bjargað mær dóttrini, má hava okkurt at prógva tað við.”

Jú, Riddarin Reyði leyp beinanvegin út eftir skegginum, hann hevði tikið av risahøvdunum, og legði framman fyri kongi. Men Lítlin leyp eisini út og kom aftur við øllum dýrgripunum, hann hevði tikið úr risaskipinum, og bar inn fyri kong. Tá sigur kongur, at tann, sum hevði so nógv dýr ting at vísa fram, mátti hava dripið risarnar; tí sovorðið var onga aðrastaðni at fáa.

Riddarin Reyði varð nú blakaður í ormagarðin, og Lítlin skuldi fáa kongadóttrina og hálvt ríkið.

Ein dagin eru kongur og Lítlin úti og ganga. Nú spyr Lítlin, um kongur hevur ikki havt fleiri børn. Jú, sigur hann, eina dóttur afturat, ”men hana hava risarnir tikið longu fyrr; tí tá var eingin, sum kundi bjarga henni. Nú skal tú fáa hesa dóttrina og hálvt ríkið. Men kann tú eisini fáa mær hina aftur, skal tú fáa hana við og alt ríkið.”

”Eg má royna,” sigur Lítlin, ”men so má eg fáa eina jarnketu, sum er fimm hundrað alin long, fimm hundrað menn til hjálpar og mat til teirra fyri fimtan vikur, tí eg skal langt til havs,” sigur hann.

Ja, útgerðina skuldi hann fáa, segði kongur; men helt seg einki so stórt skip eiga, at tað kundi taka alt hetta.

”Skip havi eg sjálvur,” sigur Lítlin og tekur skipið, hann hevur fingið frá tí gomlu konuni, upp úr lummanum.

Kongur læði at og helt, tað var skemt. Men Lítlin bað bara geva sær tað, hann hevði biðið um, so skuldi hann fáa at síggja.

Menn komu nú við øllum, hann hevði biðið um. Lítlin bað leggja sær ketuna í skipið. Men tað bar einki til; hon var tung, og skipið var so lítið, at bert fáir menn sluppu framat. Tá tók Lítlin sjálvur og legði nakrar buktir inn. Beinanvegin fór skipið at vaksa, og endin var tann, at bæði ketan, menninir og ferðamaturin, alt fekk rúm og meira enn so.

”Sigl nú yvir vatn og hav, yvir dalar og fjøll og støðga ikki fyrr enn har, ið kongadóttirin er,” sigur Lítlin við skipið. Beinanvegin reyk tað av stað, so tað hvein um oyruni.

Teir sigla bæði langt og leingi. Men so alt í einum støðgar skipið langt úti í stórhavinum.

”Ja, nú eru vit komnir higar; men eitt annað er, hvussu vit koma her frá aftur.”

So tekur hann endan á ketuni og bindur seg í. ”Nú mugu tit lata meg niður á havbotnin,” sigur hann, ”men tá ið eg rykki harðliga í ketuna, dragið tá upp av grimd. Fáa tit meg ikki skjótt upp, er einki at hugsa um lív, hvørki fyri tykkum ella meg.” So fór hann niður, djúpari og djúpari, til hann var á botninum. Hann loysir seg úr og hyggur seg um. Tá sær hann skamt frá eitt fjall og í fjallinum einar dyr. Har fer hann inn. Innanfyri situr kongadóttirin og seymar. Tá ið hon sær Lítlan koma, slær hon hendurnar saman og er findarglað: ”Ikki havi eg sætt kristið menniskja, síðani eg kom higar.”

”Ja, men nú eri eg komin eftir tær at fáa teg heim aftur við,” sigur Lítlin.

”Nei, tað nyttar tær einki at hugsa um, tí sær risin teg, tekur hann lívið av tær,” sigur kongsdóttirin.

”Hvar er risin, tú nevnir. Vís mær hann.”

Tá sigur kongsdóttirin honum, at risin er úti og leitar eftir onkrum, sum kann bryggja túsund tunnur av øli í einum bryggi. Her skuldi verða veitsla, og tá munti ikki minni.

”Tað kann eg gera,” sigur Lítlin.

”Ja, bara risin nú var ikki so bráður til sinnið, at eg fekk sagt honum frá tí. Eg ræðist fyri, at hann ger av við teg beint, hann kemur. Men eg má royna at finna upp á ráð. Tak tú nú og krógva teg í hesum kovanum.”

Lítlin fer inn í kovan. So skjótt, hann er komin at liggja, kemur risin. ”Huff, huff, her rýkur av kristnamanna blóði,” sigur hann.

”Ja, ein fuglur kom framvið og hevði eitt mannabein í nevinum. Hann misti tað niður gjøgnum skorsteinin. Eg sópaði tað út; men tað man vera tað, ið rýkur enn,” sigur hon.

”Tað man so vera,” svarar risin.

Nú spyr hon risan, um hann hevur funnið nakran bryggjara. Nei, hann hevði ongan funnið, sum helt seg vera føran fyri hetta.

”Í áðni var ein inni her, sum leit sær til at gera tað,” sigur kongadóttirin.

”Tú er altíð so klók,” sigur risin, ”hví læt tú hann so fara, tá ið tú visti, eg leitaði eftir einum sovorðnum bryggjara?”

”Hann er ikki so langt burtur,” svarar kongsdóttirin, ”men eg veit, at tú er so bráðsintur, so eg koyrdi hann út í skógin og bað hann bíða har - um tú ongan hevði funnið.”

”Lat hann koma higar,” sigur risin.

Tá ið Lítlin kemur, spyr risin, um hann er førur at bryggja túsund tunnur av øli í einum bryggi. Jú, tað heldur Lítlin. ”Tá var tað fyri neyðini, eg hitti teg,” sigur risin, ”men far nú beinanvegin undir arbeiðið, og fær tú tað ikki nóg sterkt, so skal ikki gott vera av.”

Tað, helt Lítlin, mundi ikki fara at bila. Men hann bað lata seg fáa nakrar risar at ganga sær til handa, bera løg og sovorðið. Jú, tað fekk hann, so nógvar, at tað tusti av teimum, og arbeiðið varð skjótt frá hondini.

So nú skulu risarnir royna ølið; fyrst hann, sum bryggið átti, og so allir hinir. Men Lítlin hevði bryggjað so sterkt, at teir doyðu allir. Einki var eftir av øllum harkaliðinum uttan ein gomul kelling, sum sat samankrøkt aftan fyri ovnin. Lítlin tekur nú upp í eitt ílati og ber henni. So doyði hon eisini.

Nú tekur Lítlin eina stóra kistu, fyllir hana við gulli og ber til ketuna, heintar so kongsdóttrina, bindur alt á og rykkir harðliga í. Teir draga nú alt upp á skipið í øllum góðum. Lítlin sigur síðani við skipið:

”Sigl yvir vatn og hav, yvir dalar og fjøll, og støðga ikki, fyrr enn tú kemur til kongsgarðin.”

Beinanvegin helt skipið av stað, so skjótt sum fuglurin flýgur.

Tá ið tey á kongsgarðinum síggja skipið koma flúgvandi, eru tey ikki sein at koma rennandi ímóti tí við fagnaðarrópum, sangi og harpuspæli. Glaðast var kongurin sjálvur, sum nú hevði fingið báðar døtur sínar aftur.

Tann, sum var minst glaður, var Lítlin. Tí báðar kongsdøturnar vildu hava hann, men sjálvur vildi hann bert hava ta yngru, sum hann áður hevði bjargað. Hetta hugsaði hann mangan um, tí hann vildi hvørgari gera ímóti, og vildi ikki sleppa henni, hann var góður við.

So ein dagin, hann gongur og grundar yvir hetta, rennur honum bróðirin í hug: Hevði nú Larvas kongur verið her, so hevði hann drúgvast kunnað hjálpt, tí hann var honum so líkur, at eingin kendi teir at - um hann nú tók ta eldru kogadóttrina og hálvt ríkið, so var í lagi. Hann fer nú út fyri dyr og rópar eina ferð á beiggjan. Eingin kemur. Hann rópar aðru ferð harðari. Eingin kemur. So rópar hann triðju ferð av øllum alvi. Tá er beiggin har beinanvegin.

”Eg segði við teg, tú skuldi ikki kalla á meg, uttan tú var í ítasta vanda. Og her er ikki ein fluga, sum nervar teg,” sigur Larvas kongur og gevur bróðurinum ein leðrara, so hann fer stiklandi eftir túninum.

Tá verður Lítlin firtin og sigur við beiggjan: ”Hetta er illa gjørt, at sláa meg. Beint nú havi eg vunnið tvær kongsdøtur og eitt heilt ríki. So kalli eg á teg og skal geva tær aðra kongsdóttrina og hálvt ríkið. Nú slær tú meg afturfyri.”

Nei, tá bað Larvas kongur so staðiliga um fyrigeving. Brøðurnir koma nú til sátt og semju, eru fegnir við, at lagnan hevur verið teimum góð.

So sigur Lítlin við bróðurin: “Vit eru so líkir báðir, at eingin kennir okkum at. Tak tú nú klæði míni og far inn í búðina, har kongadøturnar eru. Tær halda tað so vera meg. Tann fyrra, ið so kemur og kyssir teg, skal verða kona tín.” Lítlin visti, at tað fór at verða tann eldra, tí hon var størri og sterkari.

Larvas kongur fer nú inn í búðina. Báðar kongadøturnar koma beinanvegin rennandi ímóti honum. Tað gongur, sum Lítlin spáddi, tann eldra er størri og sterkari, hon skotrar systrina til viks, tekur um hálsin á Larvasi og kyssir hann. Hann fekk so hana, og Lítlin fekk ta yngru.

Og nú kunnu tit ætla, tað varð hildið brúdleyp við lít. Har var slátrað, har varð bakað og bryggjað, og boðið varð um øll ríkir og lond. Brøðurnir við konum sínum livdu bæði væl og leingi, umhildnir kongar báðir tveir. Og eru teir ikki deyðir, liva teir væl enn.

 

Úr bókini ”Ævintýr 2”. Heðin Brú týddi. Føroya lærarafelag gav út í 1964.

Upprunaheiti: ”Lillekort”. P. Chr. Asbjørnsen og Jørgen Moe: Samlede eventyr (3. bind), Gyldendal Norsk forlag, Oslo 1957.