Ævintýr við sjey søgum

Fyrsta søgan, sum er um spegilin og spegilsbrotini

Hoyr nú. Nú byrja vit. Tá ið søgan er úti, vita vit meir, enn vit vita nú, tí tað var eitt óreint trøll. Tað var eitt av teim allarringastu, tað var devulin. Ein dagin var hann í heilt góðum lag, tí hann hevði gjørt ein spegil, sum var soleiðis háttaður, at alt gott og vakurt, sum speglaði sær í honum, kámaðist burtur og varð til onki. Men tað, sum eingin dygd var í og var ljótt, gjørdist uppaftur grefligari, enn tað var áður. Tey vakrastu landsløg komu at líkjast kókaðum spináti, og tey bestu menniskjuni gjørdust vamlislig ella stóðu á høvdinum við ongum búki, og andlitini skelktu so, at tú als ikki kendi tey aftur, og hevði tú eina frøknu, so kundi tú vera vísur í, at hon breiddi seg bæði yvir nasar og munn. Hatta var óføra stuttligt, helt devulin. Fór nú ein góður, gudsóttandi tanki gjøgnum eitt menniskja, meðan tað stóð framman fyri speglinum, tá kom ein skelkjan í speglið, so at gandadevulin mátti flenna við at sínum kynstriga uppfinnilsi. Øll, sum gingu í gandaskúla, tí hann hevði gandaskúla, søgdu hinum frá, at eitt undur var hent, tí nústani kundi ein síggja, hildu tey, hvussu heimurin og menniskjuni veruliga sóu út. Tey gingu runt og vístu spegilin, og endin var, at tað hvørki var land ella menniskja, sum ikki var umskapt í speglinum. Nú var ætlanin eisini at flúgva upp til himmals fyri at hava gjøldur við einglunum og Várharra. Og hægri tey komu upp við speglinum, meiri flenti spegilin, tey vóru nóg illa før fyri at halda honum. Hægri og hægri komu tey, nærri Gudi og einglunum. Tá skalv spegilin so illa av látri, at tey mistu hann, og hann fór í billiónir og upp aftur fleiri pettir, og tá kom hann til at gera uppaftur fleiri ólukkur enn áður, tí summi pettini vóru ikki so stór sum eitt sandkorn, og hesi pettini fuku um alla verðina og settu seg í eyguni á fólki. Og har vórðu tey sitandi, og tey menniskjuni sóu alt øvugt ella høvdu bara eyga fyri tí, ið skeivt var.

Tí hvørt lítið spegilspetti varðveitti somu megi, sum var í speglinum, meðan hann var heilur, og summi menniskju fingu eisini eitt spegilspetti í hjartað, og so gjørdist tað hjartað til ein ísklump. Summi spegilsbrot vóru so stór, at tey vórðu nýtt til rútaglas, men ígjøgnum teir rútarnar var tað ongin stuttleiki at síggja vinir sínar. Onnur pettir blivu til brillur, og tað bleiv bara verri, tá ið fólk fingu sær tær brillurnar fyri at síggja betur, og Illimaður flenti, so at hann skrædnaði, og tað dámdi honum væl, tí tað kitlaði so deiligt. Men enn flugu smá glaspettir í luftini. Nú skulu vit hoyra!

Onnur søga: Ein lítil drongur og ein lítil genta

Inni í tí stóra býnum, har tað eru so nógv hús og so nógv fólk, at ikki er pláss hjá øllum at fáa sín egna urtagarð, har noyðast tey flestu tí at smyrja seg við at hava blomstur í urtapottum. Tó vóru tað tvey fátæk børn, sum høvdu ein urtagarð, sum var eitt sindur frægari enn urtapottar. Tey vóru ikki systkin, men tey vóru líka góð, sum vóru tey systkin. Foreldrini búðu dyr um dyr. Tey búðu í tveimum takkømurum. Har, sum takið á grannahúsunum kemur saman við hitt, og takrennan lá fram við torvhaldinum, har var eitt lítið vindeyga á hvørjum húsunum. Tær nýttist bara at gleiva yvir um takrennuna fyri at koma úr øðrum vindeyganum í hitt.

Uttan fyri vindeyguni høvdu foreldrini hvørt sín trækassa við mold í, og har vuksu kokusurtir og eitt lítið rósutræ, eitt í hvørjum kassa, og tey vuksu so vælsignað væl. Nú funnu foreldrini uppá at seta kassarnar tvørtur um takrennuna, so at teir rukku næstan úr vindeyga í vindeyga, og tá líktust teir einum blomsturbakka. Ertnastelkarnir hingu út yvir kassarnar, og rósutrøini fingu langar greinar, sum krøktu seg yvir um vindeyguni og boygdu seg móti hvør aðrari, so at tað mest líktist einum heiðursportri. Kassarnir vóru høgir, og børnini høvdu ikki loyvi at klíva upp í teir, men so sluppu tey at fara útum og sita á smáum skamlum undir rósunum, og har hugnaðu tey sær so ógvuliga væl.

Men um veturin bar hetta ikki til. Tá vóru rútarnir frystir, men so vermdu tey koparoyru og løgdu tey flógvu oyruni inn at rútinum, og so bleiv eitt fitt kagingarhol, so runt, so runt í rútinum. Og so sótu tey bæði og kagaðu til hvørt annað gjøgnum kagingarholini, tey bæði, drongurin og gentan. Hann æt Kay, og hon æt Gerda. Um summarið kundu tey bara við einum lopi koma til hvørt annað, men um veturin máttu tey fyrst allar trappurnar niður og so allar trappurnar upp. Og úti var kavarok.

”Hatta eru hvítu býflugurnar, sum flykkjast," segði gamla omman.

”Hava tær eisini eina býflugudrotning?" spurdi tann lítli drongurin, tí hann visti, at millum tær ordiligu býflugurnar var ein drotning.

”Tað hava tær!" segði omman, ”hon er har, sum tær flykkjast tættast! Hon er størst, og ongantíð situr hon still á jørðini, hon flýgur uppaftur beinanvegin, upp í tað svarta skýggið. Manga vetrarnáttina flýgur hon millum húsini í býnum og kagar inn gjøgnum vindeyguni, og tá kemur frost á rútarnar, líkasum blomstur."

”Ja, tað havi eg sæð!" søgdu bæði børnini, og so vistu tey, at tað var satt.

”Kann snjódrotningin koma inn higar?" spurdi gentan.

”Lat hana bara koma," segði drongurin, ”so seti eg hana á heita ovnin, og so bráðnar hon."

Men omman streyk honum eftir hárinum og segði frá øðrum søgum.

Um kvøldið, tá ið lítli Kay var heima og hálvúrlatin, fór hann upp á stólin og kagaði út gjøgnum vindeygað ígjøgnum tað lítla holið. Nakrar kavaflykrur komu niður, og ein av teimum, tann størsta, setti seg á tromina á øðrum blomsturkassanum. Og flykran vaks alt meir og meir, og endin var, at hon var vorðin so stór og líktist einum konufólki, sum var ílatið tað fínasta hvíta flor. Tað var so vakurt og so fínt, men av ísi, snjóandi hvítum ísi, og kortini so var hon livandi. Eyguni lýstu sum tvær klárar stjørnur, men har var ongin ró, ongin hvíld í teimum. Hon nikkaði yvir móti vindeyganum og veittraði við hondini.

Tann lítli drongurin bleiv bangin og leyp niður av stólinum. Tá var tað, sum ein stórur fuglur fleyg uttan fyri vindeygað.

Dagin eftir var frost, - og so fór at toya - og so kom várið. Sólin fór at skína, tær grønu nálirnar sprettu fram, svalurnar fóru at reiðrast, vindeyguni kundu latast upp, og børnini sótu aftur í smáu urtagørðum sínum uppi í takrennuni ovast uppi í húsunum.

Tað summarið blómaðu rósurnar so hendinga vakurt. Tann lítla gentan hevði lært ein sálm, og í tí sálminum stóð okkurt um rósur, og tá ið hon las um tær rósurnar, so hugsaði hon um sínar egnu. Hon sang sálmin fyri tí lítla dronginum, og hann sang við:

”Tá fáa tit Jesus í talu;

tí rósurnar vaksa í dali."

Og tey smáu tóku saman hendur, kystu rósurnar, hugdu inn í Guds klára sólskin og talaðu inn í tað, sum Jesusbarnið hevði verið har. Tað vóru deiligir summardagar, og sum tað var vælsignað at vera úti við tað fríska rósutræið, sum ongan hug sýntist at hava til at gevast at blomstra.

Kay og Gerda sótu og hugdu í myndabókina við dýrum og fuglum, tá - klokkan sló júst fimm í tí stóra kirkjutorninum - segði Kay: ”Oy! Eg fekk so ilt í hjartað! Og nú fekk eg okkurt í eygað!"

Tann lítla gentan tók um hálsin á honum, hann blinkstraði við eygunum, nei, har var onki at síggja.

”Eg haldi, tað er burtur!" segði hann. Men ikki var tað burtur. Tað var júst eitt av hesum glaskornunum, sum brotnaðu av speglinum, gandaspeglinum, vit minnast tað væl, tað óreina glasið, sum gjørdi, at alt stórt og gott, sum speglaðist í tí, gjørdist smátt og ljótt, men tað ónda og illavorðna kom skilliga fram, og øll brek komu so skilliga til sjóndar. Neyðars Kay, hann hevði eisini fingið eitt petti í hjartað, og tað fór at gerast til ein ísklump. Nú føldi hann onki til tað meir, men tað var har.

”Hví grætur tú?" spurdi hann. ”Tá sært tú ljót út! Fý!" rópti hann við eitt. ”Handan rósan er ormetin! Hygg handan, hon er skeiv! Hatta eru nakrar ljótar rósur! Tær kunnu líkjast kassunum, tær standa í!" Og so gav hann kassunum eitt spark og sleit rósurnar av.

”Kay, hvat gert tú?" rópti tann lítla gentan, og tá ið hann sá, hvussu illa hon var við, reiv hann eina rósu av aftrat og sprakk so inn gjøgnum vindeygað burtur frá tí fittu, lítlu Gerdu.

Tá ið hon seinni kom við myndabókini, segði hann, at hon var bara fyri pinkubørn, og tá ið omma fortaldi søgur, so hevði hann altíð okkurt at finnast at - og um til bar, so gekk hann aftan á henni, fekk sær brillur og hermdi eftir henni, hvussu hon fortaldi. Hann fekk fólk at flenna, og tað var skjótt, at hann dugdi at herma eftir øllum fólkum har í grannalagnum. Og so søgdu fólk: ”Eitt óført høvd, hasin drongurin hevur!" Men tað var glaspettið, hann fekk í eygað, og tað, sum setti seg í hjartað, sum gjørdu tað. Tí var tað, hann argaði, ja enntá ta lítlu Gerdu, sum var so ónatúrliga góð við hann.

Hann spældi eisini øðrvísi nú enn fyrr, nú skuldi alt vera so vísindaligt. Ein vetrardag, meðan tað kavaði, og flykrurnar komu so stórar niður, kom hann við eini sjóneyku og fór at kanna flykrurnar.

”Hygg nú í glasið, Gerda," segði hann, og flykrurnar gjørdust so nógv størri og líktust vakrastu blómum ella tíggjuhyrntum stjørnum. Tað var vakurt at síggja.

”Sært tú, hvussu listaligt, tað er," segði Kay, ”Tað er nógv áhugaverdari enn verulig blomstur."

Eina løtu seinni kom Kay við vøttum á hondunum og skíðifjølini á bakinum og rópti inn í oyruni á Gerdu: ”Eg sleppi at aka á tí stóra plássinum, har hini spæla!" Og so spenti hann av stað.

Har yviri á spæliplássinum plagdu teir stóru dreingirnir at binda sleturnar upp í vognin hjá bóndanum, og so hingu teir langan veg uppi í vogninum, og tað var ógvuliga spennandi. Sum teir nú henda dagin spældu, kom ein stór sleta. Hon var málað hvít, og tann, sum sat í henni, var ílatin ein lodnan frakka, hevði lodna húgvu á høvdinum og koyrdi einar tvær ferðir runt har á spæliplássinum, og Kay var kvikur, bant sletu sína fast í sletuna hjá hesum fremmanda, og so óku tey við fúkandi ferð. Skjótari og skjótari gekk tað, og so óku tey inn í næstu gøtu, og tann, sum stýrdi, snaraði sær á og nikkaði blídliga til Kay. Hvørja ferð, Kay skuldi loysa seg úr sletuni, nikkaði fólkið móti Kay, og so varð hann sitandi. Tey óku út úr býnum, og so fór tað at kava av møkum. Tað kavaði so illa, at Kay sá ikki fram um nøsina. Hann slepti snørinum, hann hevði bundið í sletuna, men tað batti onki, tí hansara sleta hekk føst í hinari, og nú fuku tey so skjótt, sum vindurin fer. Tá rópti hann tað dýrasta, hann var mentur, men onki hjálpti, ongin hoyrdi hann, og tey fuku av stað, yvir gravir og garðar, onki sýntist at forða. Hann royndi at lesa Faðir vár, men hann dugdi bara stóru tabell.

Flykrurnar gjørdust størri og størri, og endin var, at tær vóru so stórar sum høsn. So við eitt steðgaði sletan, og tann, sum koyrdi, reisti seg upp. Tað var eitt konufólk, høg og steyrrøtt og so skínandi hvít. Tað var snjódrotningin. ”Hetta gekk óføra skjótt!" segði hon, ”men tú situr stirdur! Balla teg inn í bjarnarskinsfrakka mín!" Og hon setti hann í sletuna hjá sær, legði frakkan uttan um hann, og tað var sum at smokka niður í eina kavafonn.

”Ert tú kaldur enn?" spurdi hon, og so mussaði hon hann á pannuna. Á! sum tað var kalt! Kaldari enn ísur, tað neit líka inn at hjartarótum, og hjarta hansara var longu áðrenn vorðið hálvavegna til eitt ísstykki. Tað var fyri honum, sum hann skuldi sálast. Men tað var bara eina løtu, so kendist tað betri, og hann føldi onki til kuldan uttan um seg longur.

”Sleta mín! Gloym ikki sletuna!" Nústani mintist hann til hana, og hon varð so fest upp á eitt av teim hvítu høsnunum, og hon fór fúkandi við sletuni í hølunum. Snjódrotningin kysti Kay eina ferð enn, og so gloymdi hann Gerdu og ommuna og øll har heima.

”Nú fært tú ikki fleiri mussar!" segði hon, ”tí annars verður tað tað, at eg mussi teg til deyða!"

Kay hugdi upp á hana. Hon var so vøkur. Klókari og vakrari andlit kundi hann ikki hugsað sær. Nú sýntist hon ikki at vera ísur, sum tá ið hon sat uttan fyri vindeygað og veittraði eftir honum. Í hansara eygum var hon fullkomin. Hann var als ikki bangin. Hann segði henni, at hann dugdi høvuðsrokning og enntá við broti. Hann dugdi eisini landalæru, segði hann, men hon sat og smíltist, og tá føldi hann, at tað var ikki nóg mikið, sum hann dugdi. Og hann hugdi upp í tað stóra, stóra himmalrúmið, og hon fleyg við honum, fleyg heilt upp í tað svarta skýggið, og stormurin súsaði og brúsaði, og tað var, sum sang hann gomul kvæði.

Tey flugu um skógir og vøtn, yvir hav og land. Niðri undir hoyrdist stormurin súsa, úlvarnir ýldu, og kavin glitraði, og uppi yvir kavanum flugu tær svørtu kráandi krákurnar. Men oman fyri tey skein mánin so stórur og rundur, og uppi á mánanum sá Kay ta longu, longu vetrarnáttina.

Um dagin svav Kay við føturnar á snjódrotningini.

Triðja søga: Blomsturgarðurin hjá konuni, sum dugdi gand

Men hvussu var við lítlu Gerdu, nú Kay ikki kom aftur? Hvar mundi hann vera? - Ongin visti tað. Dreingirnir søgdu bara, at teir høvdu sæð hann binda sletu sína upp í eina stóra og vakra sletu, sum fór eftir gøtuni og út um býargrindina. Ongin visti, hvar hann var, nógv tárini runnu, og lítla Gerda græt bæði leingi og sáran. So søgdu tey, at hann var deyður, var druknaður í ánni, sum rann gjøgnum býin. Ja, hetta vóru bæði langir og myrkir vetrardagar.

Og so kom várið við heitum sólskini.

”Kay er deyður og farin!" segði lítla Gerda.

”Tí trúgvi eg onki!" segði sólskinið.

”Hann er deyður og farin!" segði hon við svalurnar.

”Tí trúgva vit ikki!" søgdu svalurnar, og endin var, at lítla Gerda trúði tí heldur ikki.

”Eg skal fara í teir nýggju, reyðu skógvarnar," segði hon tíðliga eina morgunstund, ”teir skógvarnar, sum Kay ongantíð hevur sæð, og eg skal fara oman at ánni, at spyrja hana!"

Hetta var heilt tíðliga. Hon mussaði gomlu ommu sína, sum lá og svav, fór í teir reyðu skógvarnar og fór so einsamøll út um portrið og oman at ánni.

”Er tað satt, at tú hevur tikið lítla spælibróður mín? Tú skalt fáa mínar nýggju, reyðu skógvar, um tú gevur mær hann aftur!"

Og tað tóktist henni, sum aldurnar nikkaðu so hulisliga, so tók hon sínar reyðu skógvar, tað besta, hon átti, og kastaði teir báðar tveir út í ánna, men teir komu niður tætt við áarbakkan, og áarstreymurin bar teir beinanvegin aftur til hennara, tað tóktist, sum vildi áin ikki taka tað besta frá henni, tá ið hon ongan Kay hevði at lata hana fáa afturfyri. Men Gerda helt, at hon hevði kastað skógvarnar ov stutt, og tí slapp hon sær inn í ein bát, sum var har millum sevini.

Hon fór heilt fram í rong og kastaði skógvarnar, men báturin var ikki bundin fastur á landi, og tá ið hon kastaði, kom eitt sindur av ferð á bátin, so at hann gleið út frá landi. Hon ansaði eftir hesum og ætlaði at fáa fatur í onkrum á landi, men tá var báturin longu komin so mikið frá, at hon røkk ikki, og so tók áarstreymurin hann.

Tá gjørdist lítla Gerda bangin og fór at gráta, men ongin hoyrdi hana uttan spurvarnir, og frá teimum kundi hon onga hjálp fáa, men spurvarnir flugu oman og niðan við bakkanum og lótu, sum vildu teir ugga hana: ”Her eru vit, her eru vit!" lótu teir. Men báturin fór við áarstreyminum, og lítla Gerda sat so púra still á leistum, tí hon hevði jú tveitt skógvarnar í ánna. Skógvarnir róku aftan fyri bátin, men teir fingu ikki bátin aftur, sum hevði meiri ferð enn teir.

Vakurt var at síggja inn á báðar áarbakkarnar. Har vuksu trø og blomstur, og bæði seyður og neyt gingu har og ótu gras, men menniskja sá hon onki.

”Kanska áin fer at bera meg til Kay," hugsaði hon, og hon gjørdist í betri lag, reisti seg upp í bátinum og skimaðist í allar ættir, men sá onki uttan teir vøkru áarbakkarnar. Tá kom hon til ein stóran urtagarð við kirsuberjarunnum. Har var eitt lítið hús við so undarligum reyðum og bláum vindeygum og hálmtaki. Uttan fyri húsið stóðu tveir træhermenn, sum heilsaðu, tá ið onkur kom framvið.

Gerda rópti til teirra, tí hon helt, at teir vóru livandi, men teir svaraðu sjálvandi ikki. Hon kom heilt yvir til teirra, tí áarstreymurin rak bátin inn móti bakkanum.

Gerda rópti aftur harðari, og tá kom ein gomul kona út úr húsinum. Hon styðjaði seg við einum krókstavi, og hon hevði stóran sólhatt á høvdinum, og hatturin var málaður við vøkrum blomstrum.

”Neyðars smágenta!" segði konan, ”hvussu ert tú komin út í handa stríða áarstreymin og rikin langt út í stóru verð!" Og so vassaði tann gamla konan út í ánna, krøkti puttin í bátin og dró hann at landi og setti so lítlu Gerdu inn á land.

Og Gerda var fegin aftur at standa uppi á turrum, men kortini var hon eitt sindur óttafull fyri hasi gomlu konuni.

”Kom nú og sig mær, hvør tú ert, og hvussu tað ber til, at tú er her!" segði konan.

Og Gerda segði frá øllum. Tann gamla sat bara og risti við høvdinum og segði ”Hm!Hm!" og tá ið Gerda so var liðug at siga frá, spurdi hon, um gamla konan hevði sæð Kay, men konan segði, at tann vegin var hann ikki komin, men hann fór helst at koma. Hon skuldi ikki stúra, men smakka hennara kirsuber og gleðast um tey vøkru blomstrini, tey vóru nógv vakrari enn í vakrastu myndabók, og tey dugdu at siga frá søgum. So tók hon í hondina á lítlu Gerdu, tær fóru inn í tað lítla húsið, og gamla konan læt hurðina aftur.

Vindeyguni vóru høgt uppi, og rútarnir vóru reyðir, bláir og gulir. Inni var dagslýsið so undarligt í øllum litum. Men á borðinum stóðu tey deiligastu kirsuber, og Gerda fekk sær so nógv, sum hon vildi. Og meðan hon át, greiddi gamla konan henni við gullkambi, og hárið krúllaðist og var so blankt og vakurt gult uttan um tað fitta og dámliga andlitið, sum var so runt og líktist eini rósu.

”Mær hevur altíð longst eftir at eiga eina sovorðna fitta gentu sum teg!" segði tann gamla konan. ”Nú skalt tú fáa at síggja, hvussu væl vit báðar fara at semjast!" Og alt, meðan hon greiddi Gerdu, kámaðist minnið um beiggjan Kay fyri henni. Tí tann gamla konan dugdi gand, men hon var kortini ongin ónd gandakelling, hon gandaði mest bara til stuttleika, og nú vildi hon so fegin sleppa at hava Gerdu hjá sær. Tí fór hon út í garðin, rætti krókstavin út móti øllum kirsuberjatrøunum, og tað sama hvussu fagurt tey blomstraðu, so sukku tey niður í jørðina, og tað sást ikki, hvar ið tey høvdu staðið. Tann gamla óttaðist, at tá ið Gerda sá rósurnar, fór hon at hugsa um sínar egnu og so eisini koma Kay í hug og so kanska fara at leita eftir honum.

Nú fór hon við Gerdu út í blomsturgarðin. Áh, sum her angaði væl, og sum her var deiligt.

Øll blomstur, sum hugsast kundu, stóðu her í besta blóma. Ongin myndabók kundi vera so fjølbroytt og so vøkur. Gerda hoppaði av frøi og spældi har, til sólin fór niður aftur undir tað høga kirsuberjatræið. So fekk hon eina deiliga song at sova í, og hon droymdi so vakrar dreymar sum ein drotning á síni brúdleypsnátt.

Dagin eftir fór hon út aftur at spæla við blomstrini í tí deiliga sólskininum, og soleiðis fóru nógvir dagar. Gerda kendi øll blomstrini, men tó at har vóru nógv blomstur, so var tað fyri henni, sum at hon saknaði eitt, men hvat tað var, visti hon ikki.

Tá situr hon ein dagin og hyggur at blomsturmálaða sólhattinum hjá teirri gomlu konuni, og tað vakrasta blomstrið har var ein rósa. Tann gamla hevði gloymt at beina rósuna burtur úr hattinum. Soleiðis er tað, tá ið tú ikki hevur tankarnar við tær.

”Hvussu er tað vorðið?" segði Gerda, ”eru her ongar rósur?" Og so leyp hon inn millum blomsturteigarnar at leita. Hon leitaði og leitaði, men onga rósu hon fann. Tá setti hon seg niður at gráta, men tey flógvu tárini runnu beint niður har, sum rósutræið var sokkið niður í jørðina, og tá ið tárini komu niður til tað, fekk tað kreftir at bróta seg uppundan aftur við øllum blomstrunum, sum tað fór undir við. Og Gerda tók tað í favn, kysti rósurnar og hugsaði um rósurnar heima, og so mintist hon eisini aftur til Kay.

”Á, sum eg eri vorðin seinkað!" segði tann lítla gentan. ”Eg ætlaði mær at finna lítla Kay. - Vita tit ikki, hvar ið hann er?" spurdi hon rósurnar. ”Halda tit, at hann er deyður og kemur ikki aftur?"

”Deyður er hann ikki," søgdu rósurnar. ”Vit hava jú verið niðri í moldini, og har eru øll tey deyðu, men Kay var ikki har!"

”Takk skulu tit hava!" segði tann lítla gentan, og hon fór yvir til hini blomstrini, hugdi gjølla at teimum og spurdi: ”Vita tit ikki, hvar ið lítli Kay er?"

Men blomstrini stóðu úti í sólini og droymdu hvørt sítt ævintýr ella søgu, og lítla Gerda fekk søgur og ævintýr at hoyra, men um Kay visti ongin at siga. Og hvat segði eldliljan?

”Hoyrir tú trummuna: bumm! bumm! Bara tveir tónar, altíð bumm! bumm! Hoyr konurnar syngja sorgarkvæði! Hoyr, hvussu prestarnir rópa! Í sínum síða, reyða kyrtli stendur hindukonan á bálinum. Login sleikir seg upp eftir henni og deyða manni hennara. Men hindukonan hugsar um tann livandi her í mannamúgvuni, hann, hvørs eygu loga bjartari enn eldlogin, hvørs eygnabrá nítur meiri at hjarta hennara enn eldurin, sum brátt fer at brenna likam hennara til øsku. Man hjartabrunin doyggja saman við likaminum á bálinum?"

”Hatta skilji eg ikki!" segði lítla Gerda.

”Hatta er mítt ævintýr!" segði eldliljan.

Hvat sigur konvolvulus?

”Úti á tromini á tí bratta fjallinum stendur ein gomul riddaraborg. Í berginum veksur algrønur vøkstur, og hann toyggir seg heilt upp á teir gomlu, reyðu borgmúrarnar og fram við svalanum. Har stendur ein vøkur genta. Hon toyggir seg út yvir rimagirðingina og hyggur niður á vegin. Ongin rósa er so vøkur á rósutrænum, sum hon er, onki súreplablomstur, sum fýkur við vindinum, er so lætt á sær sum hon. Tað skróvar í silkikjólanum, tá ið hon flytur seg. ”Man hann ikki fara at koma?""

”Er tað Kay, tú meinar við?" spurdi Gerda.

”Eg tali bara um ævintýr mítt, dreym mín," segði konvolvulus.

Hvat sigur lítli summardáin?

”Ímillum trøini hongur í tveimum togum eitt bretti. Tað er ein reiggja. Tvær fittar smágentur, - kjólarnir eru hvítir sum kavi, long, grøn silkibond flákra úr hattunum, - sita og reiggja. Beiggin, sum er størri enn tær, stendur á reiggjufjølini, hevur armin um togið at halda sær við, tí hann hevur eina lítla skál í hondini, og í skálini er ein kritpípa, tí hann blæsur sápubløðrur. Reiggjan reiggjar, og sápubløðrurnar flúgva so vakrar í ymsum litum. Tann síðsta hongur enn í kritpípuni og boyggir seg undan vindinum. Reiggjan reiggjar. Ein lítil, svartur hundur, lættur sum sápubløðrurnar, reisir seg upp á afturbeinini og vil sleppa upp í reiggjuna. Hann loypur, dettur niður, goyr og er illur. Hann argast, bløðrurnar bresta, - ein reiggjandi fjøl, ein brestandi skúmmynd, tað er sangur mín!"

Tað kann væl vera, at hatta er vakurt, sum tú fortelur mær, men tú sigur tað so syrgjandi, og tú tekur ikki Kay upp á tunguna. Hvat siga hýasintirnar?

”Tað vóru tríggjar systrar, so ljósar og fínar. Ein var í reyðum kjóla, ein í bláum og tann triðja í snjóhvítum kjóla. Tær dansaðu hond í hond við ta blikastillu tjørnina í tí klára mánalýsinum. Tað vóru ikki tríggjar álvagentur, men menniskjabørn. Har angaði so søtan, og genturnar hvurvu í skóginum, og angin kendist sterkari. Tríggjar líkkistur og í teimum lógu tær tríggjar deiligu genturnar, komu út úr skógartjúknini og út á tjørnina. Vættraljós sveimaðu uttanum sum smáar skyggjandi stjørnur. Sova tær dansandi genturnar, ella eru tær deyðar? Blomsturangin sigur, at tær liggja lík. Kvøldklokkurnar ringja uppi yvir teim deyðu!"

”Tú gert meg so sorgarbundna," segði lítla Gerda. ”Angi tín er so ramur, at eg komi at hugsa um deyðu genturnar! Man tað vera so ringt, at lítli Kay er deyður? Rósurnar hava verið niðri í moldini, og tær siga nei!"

”Bing, bang!" ringdu hýasintklokkurnar. ”Vit ringja ikki uppi yvir lítla Kay, hann kenna vit ikki. Vit syngja bara okkara kvæði, tað einasta, vit duga."

Og Gerda fór til svínasóljuna, sum sat og lýsti ímillum tey grønu bløðini.

"Tú ert ein lítil sól!" segði Gerda. ”Sig mær, um tú veitst, hvar eg skal finna spælibróður mín?"

Og svínasóljan lýsti so vakurt og hugdi upp á Gerdu. Hvørja vísu mundi svínasóljan fara at kvøða! Tað var heldur ikki um Kay.

”Við ein lítlan bóndagarð skein sólin so vakurt fyrsta várdag. Sólstrálurnar sleiktu tí hvíta húsavegginum hjá grannanum, og har vóru tey fyrstu gulblomstrini komin fram, skínandi gull í tí heita sólskininum. Gamla omman sat úti í stóli sínum, og ommudóttirin, tann fátæka arbeiðskonan, kom aftur haðani, hon hevði verið og vitjað. Hon mussaði ommuna. Har var gull, hjartans gull í tí vælsignaða mussinum. Gull á munnin, gull er grundin, gull har uppi á morgunstund! Ja, hatta var mín lítla søga!" segði smørsóljan.

”Á mín neyðars gamla omma!" suffaði Gerda. ”Ja, nakað leingist henni eftir mær, og hon er sogarbundin um meg, sum hon var um lítla Kay. Men eg veri skjótt heima, og so havi eg Kay við mær. - Tað man nytta lítið, um eg spyrji blomstrini, tey duga bara sína egnu vísu og vita onki annað at siga mær!" Og so festi hon kjólan upp, so hon kundi renna skjótari, men hvítusunnuliljan slerdi hana á beinið, tá ið hon leyp upp um hana. Tá steðgaði hon og hugdi at tí høga, gula blomstrinum og spurdi: ”Veitst tú kanska nakað?" Og so boygdi hon seg niður yvir hvítusunnuliljuna. Og hvat segði hon?

”Eg síggi meg sjálva! Eg síggi meg sjálva!" segði hvítusunnuliljan. ”Sum eg angi væl! - Uppi á loftinum, hálvílatin, stendur ein lítil dansarinna. Viðhvørt stendur hon á einum beini, viðhvørt á báðum, hon sparkar eftir allari verðini, hon er ikki annað enn hvørvisjón. Hon stoytir vatn úr eini tekannu út yvir eitt klæði, sum hon hevur í hondini, tað er stimatroyggjan. - Reinføri er gott! Tann hvíti kjólin hongur á krókinum, hann er eisini vaskaður í tekannuni og turkaður uppi á takinum. Hon fer í kjólan, fær sær tað safrangula turriklæðið um hálsin, tað ger, at kjólin sýnist hvítari. Beinið uppfrá! Hygg, hvussu hon kneysar á einum beini! Eg síggi meg sjálva!"

”Hatta leggi eg onki í!" segði Gerda, ”hatta er onki at fortelja fyri øðrum!" Og so rann hon oman í hin endan á garðinum.

Hurðin var aftur, men hon togaði í tann rustaða krampan, hann losnaði, hurðin brast upp, og so fór lítla Gerda rennandi skóleys út í víðu verð. Tríggjar ferðir hugdi hon aftur um seg, men sá ongan koma eftir sær. At enda orkaði hon ikki at renna meir og setti seg á ein stóran stein, og tá sá hon, at summarið var farið, og tað var liðið langt út á heystið. Tað varnaðist ein ikki inni í deiliga garðinum, har sólin altíð skein, og øll ársins blomstur vuksu.

”Á je, sum eg havi døllað tíðina burtur!" segði Gerda. ”Heystið er longu komið, so eg havi ikki stundir at sita!" Og so reisti hon seg og fór til gongu.

Harra mín, sum smáu føtur hennara vóru eymir og móðir, og uttan um hana sá alt so kalt og ráligt út. Bløðini á pílatrøunum vóru sóljugul, og vætan rann úr teimum, eitt blaðið datt niður fyri og annað eftir. Tað mátti hon siga, tungt og grátt var úti í víðu verð.

Fjórða søga: Prinsur og prinsessa

Gerda mátti aftur hvíla. Tá hoppaði har í kavanum beint yvirav, ein stór kráka. Hon hevði leingi sitið og hugt at henni, snaraði høvdinum, og nú læt í henni: ”Krá! krá! - góð' dag! Góð' dag!" Betur dugdi hon ikki at siga tað, men hon vildi hesi lítlu gentuni væl og spurdi, hvussu tað bar til, at hon gekk so einsamøll úti í víðu verð. Og orðið einsamøll skilti lítla Gerda so ógvuliga væl og kendi, hvussu nógv lá í tí. Og so segði hon krákuni frá øllum sínum lívi og levnaði og spurdi krákuna, um hon ikki hevði sæð Kay.

Og krákan nikkaði hugsanarsom og segði: ”Tað kundi borið á, tað kundi borið á!"

”Hvat heldur tú?" rópti tann lítla gentan og mundi kroyst lívið úr krákuni, so fast kysti hon hana.

”Bíða, bíða!" segði krákan. ”Tað kann væl vera, at tað er lítli Kay! Men nú hevur hann helst gloymt teg fyri prinsessuna!"

”Býr hann hjá prinsessuni?" spurdi Gerda.

”Ja, hoyr meg!" segði krákan, ”men eg dugi so illa at tala málið, sum tú talar. Dugir tú krákumál, so gongur nógv betur hjá mær!"

”Nei, eg dugi ikki krákumál," segði Gerda, ”men omma dugdi tað, og P-mál dugdi hon eisini. Bara eg hevði havt lært meg tað!"

”Tað bilar ikki," segði krákan, ”nú skal eg royna at fortelja so væl, sum eg dugi, men vánaligt verður tað, ið hvussu er!" Og so fortaldi hon, hvat ið hon visti. ”Í tí kongaríkinum, sum vit nú eru í, býr ein prinsessa, sum er so ógvuliga klók, men hon hevur eisini lisið øll bløð, sum eru til í verðini, og gloymt tey aftur, so klók er hon. Nú ein dagin sat hon á trónuni, og har skal ikki vera serliga hugnaligt at sita, siga tey, og tá fer hon at murra eina vísu, tað var handan: ”Hví skal eg ikki giftast!" – ”Ja, har er nakað í hasum!" sigur hon, og so vildi hon sleppa at giftast, men hon vildi hava ein mann, sum dugdi at svara, tá ið hann var spurdur, ein, sum ikki bara sá fínur út, tí tað er so keðiligt. Nú fekk hon tey til at kalla allar hovdámurnar saman, og tá ið tær hoyrdu, hvat hon vildi, gjørdust tær í so góðum lag. ”Hatta dámar mær væl!" søgdu tær. ”Eg hugsaði um júst tað sama nú ein dagin!" - Tú skalt líta á, at hvørt orð er satt, sum eg sigi!" segði krákan, ”eg havi eina gentu, hon kann ganga bæði út og inn á slottinum, sum henni lystir, og hon hevur sagt mær alt!"

Tað var sjálvandi eisini ein kráka, gentan, tí kráka finnur maka, og tað er altíð ein kráka.

”Bløðini komu út dagin eftir við einum hjartaborda uttan um navnið á prinsessuni, og har stóð at lesa, at allir ungir menn, sum sóu væl út, kundu koma niðan á slottið at tosa við prinsessuna, og tann, sum dugdi best at málbera seg og visti mest, hann vildi prinsessan hava til mann! - Ja, ja!" segði krákan, ”lít tú á meg, tí hatta er so satt, sum eg siti her, og fólk komu tysjandi, so at har var ein rennan og ein trokan, men onki kom burturúr hvørki fyrsta dagin ella dagin eftir. Teir dugdu allir at práta, tá ið teir stóðu úti í túni, men tá ið teir vóru komnir inn um slotsgrindina og sóu varðmenninar í silvuri og upp trappurnar, sóu tænararnar í gulli og hesar stóru, upplýstu salirnar, gjørdust teir bilsnir! Og tá ið teir komu fram fyri trónuna, har prinsessan sat, vistu teir onki at siga uttan síðsta orðið, hon hevði sagt, og tað legði hon onki í at hoyra uppafturtikið. Tað var, sum høvdu teir fingið tunguband, tá ið teir komu inn hagar, men so skjótt, sum teir vóru komnir út um aftur, fingu teir málið aftur fyri seg. Har stóðu teir allir á rað uttanfyri heilt frá býargrindini og niðan til slottið. Eg var har og sá tað!" segði krákan.

”Teir gjørdust bæði svangir og tystir, men av slottinum fingu teir onki, ikki so mikið sum upp í eitt krúss av vatni. Summir høvdu verið so fyrivarnir at tikið mat við, men teir góvu ongum burturav, teir hugsaðu kanska sum so: ”Lat hann bara síggja svangan út, so vil prinsessan helst ikki hava hann!""

”Men Kay, lítli Kay!" spurdi Gerda, ”nær kemur hann? Var hann millum allar hinar?"

”Bíða nú! Bíða nú! Nú koma vit til hansara. Tað var triðja dagin, tá kom ein ungur fýrur, hevði hvørki hest ella vogn, sporandi so erpin og fattur líka upp á slottið. Eyguni glógvaðu sum tíni, og hann hevði deiliga vakurt sítt hár, men fátæksliga ílatin!"

”Tað var Kay!" fegnaðist Gerda. ”Áh, áh, so havi eg endiliga funnið hann!" Og hon klappaði saman hendur av frøi.

”Hann hevði ein lítlan pjøka á bakinum!" segði krákan.

”Nei, tað hevur verið sletan!" segði Gerda, ”tí við sletuni fór hann av stað!"

”Tað kann væl vera!" segði krákan, ”eg hugdi ikki so gjølla eftir, men tað havi eg fingið at vita frá gentu míni, at tá ið hann kom inn um slotsgrindina og sá varðmenninar í silvuri og upp gjøgnum trappurnar tænararnar í gulli, gjørdist hann als ikki smæðin, hann bara nikkaði og segði við teir: ”Tað man vera troyttandi at standa í trappunum, eg fari bara innum!" Har var so upplýst, og hesir fínu menninir gingu á leistum og bóru gullføt runt, og alt var so hátíðarligt. Tað ríkti í skónum, tá ið hann gekk, men líka legði hann í!"

”Tað er vist, hatta er Kay!" segði Gerda, ”eg veit, at hann var í nýggjum skóm, og eg havi hoyrt, hvussu tað ríkti í teimum, tá ið hann gekk inni í stovuni hjá ommu!"

”Ja, teir ríktu dúgliga!" segði krákan, ”og spelkin fór hann beint yvir til prinsessuna, sum sat á eini perlu, sum var so stór sum eitt rokkahjól, og allar hovdámurnar við sínum gentum og gentugentum, og allir kavalerarnir við sínum tænarum og tænaratænarum við ørindadrongi stóðu so strunkir ymsastaðni í salinum. Og tess nærri teir stóðu hurðini, spelknari sóu teir út. Ørindadrongurin, sum altíð gekk í tuflum, var tann, sum sá stoltastur út av øllum!"

”Tað man vera ræðuligt!" segði Gerda. ”Og hvussu, hevur so Kay fingið prinsessuna?"

”Ja, hevði eg ikki verið ein kráka, so var eg farin við henni, sjálvt um eg eri trúlovaður. Hann var líka mælskur, sum tá ið eg tali krákumál. Tað hevur mín tama vinkona sagt mær. Hann var erpin og fittur, og hann var als ikki komin at fríggja, bara at hoyra, hvussu klók prinsessan var, og honum dámdi hana væl, og hon helt nógv um hann!"

”Ja, har er onki at ivast í, tað er Kay!" segði Gerda, ”hann var altíð so klókur, dugdi at rokna í høvdinum við brottølum! Góða tú, fylg mær niðan á slottið!"

”Ja, tað er betur sagt enn gjørt!" segði krákan. ”Men hvussu skulu vit bera okkum at? Eg skal tosa við tomu gentu mína, hon kann leggja okkum ráð. Tí tað skal eg siga tær, at ein so lítil genta sum tú sleppur ikki inn í slottið upp á vanligan máta."

”Jú, tað sleppi eg!" segði lítla Gerda. ”Tí tá ið Kay hoyrir, at eg eri har, so kemur hann beinanvegin eftir mær!"

”Bíða mær við garðaliðið!" segði krákan og fleyg av stað.

Ikki fyrr enn tað var vorðið myrkt á kvøldi, kom krákan aftur: ”Krá, krá!" segði hon, ”eg skal heilsa tær so mangar ferðir frá henni. Og her er eitt lítið breyð til tín, tað tók hon úr køkinum, har er ov mikið av breyði, og tú manst vera svong nú. Tað kann væl vera, at tú sleppur inn á slottið. Tú ert skóleys, og varðmenninir í silvuri og tænararnir í gulli vilja ikki lova tær, men grát ikki. Tú skalt nokk sleppa kortini. Genta mín veit einar bakdyr, sum eru inn í kamarið, og hon veit, hvaðani hon skal taka lykilin!"

So fóru tær inn í urtagarðin í ta stóru skógargøtuna, har eitt blað datt fyri og annað eftir, og tá ið so ljósini vóru sløkt á slottinum, øll somul, vísti krákan lítlu Gerdu til bakdyrnar, sum gloppaðu.

Á, sum hjartað í Gerdu bankaði av ótta og longsli! Tað var, sum hevði hon ætlað at gjørt okkurt illavorðið, og so var tað bara tað, at hon vildi hava at vita, um tað var lítli Kay. Jú, tað mátti vera hann. Hon sá so livandi hansara klóku eygu fyri sær og hansara síða hár. Hon sá, hvussu hann smíltist, sum tá ið tey plagdu at sita heima undir rósutrøunum. Hann mundi fara at verða nakað glaður, tá ið hann sá hana, og tá ið hann hoyrdi, hvussu langan veg, hon hevði gingið fyri hansara skuld, og hvussu ring tey høvdu verið um hann, tá ið hann ikki kom aftur. Á, tað var bæði ótti og frøi!

Nú vóru tey við trappuna. Har stóð ein lampa og brann uppi á einum skápi, mitt á gólvinum sat tann tama krákan og skimaðist allar vegir og hugdi upp á Gerdu, sum neig fyri henni, sum omma hennara hevði lært hana.

”Drongur mín hevur tosað so vakurt um tygum, lítla frøkun!" segði tann tama krákan. ”Tygara vitan, sum sagt verður, er eisini ógvuliga hugtakandi! - Vilja tygum taka lampuna, so gangi eg und-an. Vit ganga beint fram, tí at har møta vit ongum!"

”Tað er fyri mær, sum onkur kemur aftan á okkum!" segði Gerda, og tað fór suðandi uppi yvir henni. Tað var sum skuggar eftir vegginum, sum hestar við flákrandi faksi og klønum beinum, veiðidreingir, harrar og dámur á hestbaki.

”Hatta eru bara dreymar!" segði tama krákan, ”teir koma at draga tankarnar hjá húsbóndafólkunum út á veiðiferð, og tað er gott, tí so kunnu tygum betur hyggja at teimum í songini. Men latið meg nú síggja, at tygum, um tygum koma til heiður og æru, at tygum vísa, at tygum hava eitt takksamt hjarta!"

”Hatta er onki at tosa um!" segði skógarkrákan.

Nú komu tær til ta fyrstu stovuna. Hon var av rósureyðum atlaski, við virkaðum blómum upp eftir bróstunum. Her fóru dreymarnir fúkandi framvið, men so skjótt, at Gerda ikki fekk eyga á húsbóndafólkini. Og hvør stova var fínari enn onnur, og loftið í einari líktist einum pálma við glasbløðum, dýrabart glas, og mitt á gólvinum hingu tvær gullsengur í einum tjúkkum blómuleggi, og sengurnar sóu út sum liljur. Onnur var hvít, har lá prinsessan, hin var reyð, og í henni var tað, at lítla Gerda skuldi finna lítla Kay. Hon tók eitt av teimum reyðu bløðunum burturfrá, og tá sá hon ein brúnan nakka. Áh, hetta er Kay! Hon rópti navn hansara hart og helt lampuna inn yvir hann - dreymarnir komu spelandi á hestbaki inn í stovuna - hann vaknaði, snaraði sær á - hetta var ikki Kay.

Hesin prinsurin líktist Kay bara í nakkanum, men ungur og vakur var hann. Og úr tí hvítu liljusongini kagaði prinsessan útundan og spurdi, hvat ið var á vási. Tá fór lítla Gerda at gráta og fortaldi sína søgu og um alt, sum krákurnar høvdu gjørt fyri hana.

”Á títt neyðardýr!" søgdu prinsurin og prinsessan, og tey róstu krákunum og søgdu, at tey als ikki vóru ill við tær, men hetta máttu tær kortini ikki gera aftur. Og so skuldu tær fáa eina samsýning.

”Vilja tit sleppa at flúgva fríar, sum tit vilja, ella vilja tit hava fast pláss sum hovkrákur og eiga alt avlopið úr køkinum?"

Báðar krákur nigu og bóðu um fast pláss. Tí tær hugsaðu um aldurdómin og søgdu: ”Tað er so gott á gamalsaldri at hava okkurt fast um at halda!"

Og prinsurin reisti seg úr songini og læt Gerdu sleppa at leggja seg, og betri kundi hann ikki gera. Hon legði sínar smáu hendur saman og hugsaði: ”Sum bæði menniskju og dýr eru góð!" Og so legði hon seg og sovnaði beinanvegin. Tá komu allir dreymarnir flúgvandi, og nú líktust teir einglum, og teir drógu eina sletu, og á sletuni sat Kay og nikkaði, men alt var bara dreymur, og tí var sjónin eisini burtur, tá ið hon vaknaði.

Dagin eftir varð hon ílatin frá høvur til fót í silki og floyal. Tey bjóðaðu henni at verða verandi á slottinum og hava tað gott, men hon bað tey bara geva sær ein lítlan vogn við hesti fyri og einar smáar stivlar, so ætlaði hon aftur at koyra út í stóru verð at leita eftir Kay.

Hon fekk stivlar og muffu og varð ógvuliga vakurt ílatin, og tá ið hon skuldi fara av stað, stóð ein karet av reinum gulli fyri durunum.

Vápnamerkini hjá prinsinum og prinsessuni skygdu á henni sum ein stjørna. Kuskur, tænarar og undanreiðmenn, tí slíkir vóru við, sótu so erpnir við gullkrúnum á klæðunum. Prinsurin og prinsessan hjálptu henni upp í karetina og ynsktu henni góða ferð. Skógarkrákan, sum nú var gift, fylgdi henni á leið teir fyrstu tólv fjórðingarnar. Hon sat undir liðini á henni, tí hon toldi ikki at koyra aftur eftir hæli. Hin krákan stóð við portrið og flagsaði, hon fór ikki við, tí hon var so ring av høvuðpínu. Tað var komið, síðani hon hevði fingið fast pláss og ov mikið at eta. Innan var karetin fóðrað við sukurkringlum, og í setrinum vóru fruktir og piparnøtir.

”Farvæl! Farvæl!" róptu prinsur og prinsessa, og lítla Gerda græt, og krákan græt. Soleiðis gekk tað nakrar fjórðingar, men so segði krákan eisini farvæl, og tað var tungt hjá báðum pørtum. Krákan fleyg upp í eitt høgt træ og flákraði við sínum svørtu veingjum, so leingi hon hómaði vognin, sum skygdi so vakurt í tí klára sólskininum.

Fimta søga: Lítla ránsmannagentan

Tey koyrdu gjøgnum tann svarta skógin, men karetin glógvaði sum ein logi, og tað skar ránsmenninar í eyguni, teir fingu ikki hugt.

”Hatta er gull! Hatta er gull!" róptu teir og tóku til beins, trivu í hestarnar, slógu reiðmenninar, kuskin og tænararnar í hel og drógu lítlu Gerdu út úr karetini.

”Hon er feit, hon er fitt, hon er fitað við nøtakjarnum!" segði gamla ránsmannakellingin, sum hevði sítt, ývið skegg og eygnabrýr, sum hingu niður fyri eyguni. ”Hon er sum nakar feitiseyður! Eg fái ikki hugsað um, hvussu væl hon fer at smakka!" Og hon dró sín blanka knív úr slíðrunum, og hann sá út til at vera ræðuliga hvassur.

”Ó!" segði kellingin í somu løtu. Tað var lítla dóttir hennara, sum beit hana í oyrað. Hon hevði hana á bakinum, og hetta lítla var so óflýggjaligt, sum eg veit ikki hvat. ”Títt óargadýr!" segði mamman og fekk so ikki stundir at drepa Gerdu.

”Hon skal spæla við meg!" segði tann lítla ránsmannagentan. ”Hon skal geva mær muffuna og handa vakra kjólan, og so skal hon sova hjá mær í mínari song!" Og so beit hon aftur, so ránsmannakellingin leyp upp í loft og mól í klingur, og allir ránsmenninir flentu og søgdu: ”Hygg, hvussu hon dansar við unga sínum!"

”Eg vil sleppa inn í karetina!" segði tann lítla ránsmannagentan, og hon mátti og vildi hava sín vilja, tí hon hevði fingið so nógv eftirlætir, at hon mátti sleppa at ráða. Hon og Gerda sótu í karetini, og so koyrdu tær við rúkandi ferð langt inn í skógin. Tann lítla ránsmannagentan var til støddar nakað sum lítla Gerda, men hon var sterkari, herðabreiðari, og so var hon so døkk á liti. Hon hevði kolsvørt eygu, men tey vóru so sorgarbundin at síggja. Hon tók um miðjuna á lítlu Gerdu og segði: ”Tey skulu ikki drepa teg, so leingi eg ikki eri ill inn á teg! Tú manst vera ein prinsessa!"

”Nei," segði lítla Gerda, og so fortaldi hon henni alt, sum sær hevði verið fyri, og segði, hvussu góð hon var við Kay.

Ránsmannagentan hugdi ógvuliga álvarsom upp á hana, nikkaði og segði: ”Tey skulu ikki sleppa at slakta teg, og hendir tað seg, at eg sjálv gerist ill inn á teg, so kann eg gera tað sjálv!" Og so turkaði hon tárini úr eygunum á Gerdu, stakk hendurnar í ta mjúku muffuna, sum var so vælsignað flógv. Nú steðgaði karetin. Tá vóru tær mitt í túninum framman fyri eitt ránsmannaslott. Slottið var skrædnað úr erva og heilt niður ígjøgnum, ravnar og krákur flugu út og inn gjøgnum hol í vegginum, og øgiliga stórir hundar, sum sóu so glúpskir út, at teir væl kundu skrætt eitt menniskja í seg, gingu og vasaðu, men ikki tordu teir at goyggja, tað var forboðið.

Í teirri stóru, sótgingnu roykstovuni logaði ein stórur eldur mitt á grótgólvinum. Roykur stóð upp undir loftið, og ein stórur ketil hekk útiá við súpan, og kaninir og harur vórðu stoktar á teini.

”Í nátt skalt tú sova her hjá mær millum øll míni smádýr!" segði ránsmannagentan. Tær fingu sær at eta og drekka, og so fóru tær yvir í ein krók, har hálmur og teppir vóru løgd á gólvið. Uppi yvir teimum sótu dúgvur út ímóti hundrað í tali. Tær sýntust at sova, men snaraðu sær kortini á, tá ið smágenturnar komu.

”Eg eigi tær allar samlar," segði ránsmannagentan og tók eina, sum sat nærmast við. Hon helt í beinini á henni og sveiggjaði hana aftur og fram, so at hon fór at flagsa við veingjunum. ”Kyss hana!" rópti hon og slerdi hana í andlitið á Gerdu. ”Har sita skógardúgvurnar!" segði hon og peikaði á nakað rimaverk, sum var neglt upp fyri eitt hol í múrinum. ”Hatta eru tvær skógardúgvur, og tær rýma beinanvegin, hevur tú tær ikki væl innibyrgdar. Og her stendur mín gamli fríggjari Mæ!" Og hon treiv í hornið á einum reindýri, sum stóð bundið við einum blonkum koparringi um hálsin. ”Hann mugu vit eisini hava fastan, tí annars rýmir hann frá okkum. Hvørt tað einasta kvøld kitli eg hann undir barkan við mínum hvassa knívi, og tá verður hann øgiliga bangin!" Og tann lítla gentan dró ein langan knív út úr eini sprungu í múrinum og dró hann undir øsinum á reindýrinum. Og hetta neyðardýrið stóð næstan deytt av bangheit, men ránsmannagentan flenti og tók so Gerdu niður í songina.

”Hevur tú knívin við tær, tá ið tú fert at leggja teg?" spurdi Gerda og hugdi bangin at honum.

”Eg sovi altíð við knívi!" segði lítla ránsmannagentan. ”Ongin veit, hvat ið kann henda. Men fortel mær eina ferð enn um lítla Kay, og hví tú ert farin út í víðu verð." Og Gerda fortaldi, og skógardúgvurnar kurraðu uppi í búrinum, hinar dúgvurnar svóvu. Lítla ránsmannagentan tók um hálsin á Gerdu, og hon hevði knívin í hinari hondini. Hon sovnaði, og snorkið hoyrdist langa leið. Men Gerda fekk ikki eyguni saman, tí hon visti ikki, antin hon skuldi liva ella doyggja. Ránsmenninir sótu uttan um eldin. Teir sungu og drukku, og ránsmannakellingin bóltaði rút á gólvinum. Tað var ræðuligt at liggja og hyggja at hjá tí lítlu gentuni.

Tá søgdu skógardúgvurnar: ”Kurri, kurri! Vit hava sæð lítla Kay. Ein hvít høna dró sletuna hjá honum, meðan hann sat í vogninum hjá snjódrotningini, sum fór flúgvandi tætt uppi yvir skóginum, meðan vit lógu í reiðrinum. Hon blásti á okkum ungar, og allir doyðu uttan vit báðir. Kurri! Kurri!"

”Hvat er tað, tit siga har uppi?" rópti lítla Gerda, ”hvar fór snjódrotningin? Vita tit tað?"

”Hon mundi fara til Lappland, tí har er altíð kavi og ísur! Spyr reindýrið, sum stendur har í tjóðri!"

”Har er ísur og kavi, har er vælsignað at vera!" segði reindýrið. ”Har kunnu vit renna, sum vit vilja í teim stóru skínandi dølunum! Har hevur snjódrotningin sítt summartjald, men sítt fasta slott hevur hon uppi við Norðpólin, á eini oyggj, sum eitur Svalbard!"

”Á Kay, lítli Kay!" suffaði Gerda.

”Nú skal tú liggja friðarlig!" segði ránsmannagentan, ”ella renni eg knívin í búkin á tær!"

Morgunin eftir segði Gerda henni frá øllum, sum skógardúgvurnar høvdu sagt, og tann lítla ránsmannagentan sá so álvarsom út, men so nikkaði hon og segði: ”Tað verður tað sama! Tað verður tað sama! Veitst tú, hvar ið Lappland er?" spurdi hon reindýrið.

”Hvør skuldi vitað tað betur enn eg!" segði reindýrið, og eyguni í tí glógvaðu. ”Har eri eg føtt og borið, og á kavafløtunum har havi eg runnið og spælt!"

”Hoyr!" segði ránsmannagentan við Gerdu. ”Tú sært, at alt mannfólkið er frá húsum, og bara mamma er heima. Hon verður verandi, men tá ið líður nakað út á morgunin, plagar hon at drekka av tí stóru fløskuni, og so fær hon sær ein lúr omaná! Tá skal eg gera nakað fyri teg!" Hon leyp av songini og um hálsin á mammuni, togaði í skeggið á henni og segði: ”Á, mín góði geitarbukkur, góðan morgun!" Og mamman gav henni títlingabrest á nøsina, so hon gjørdist bæði reyð og blá, men hetta var alt gjørt av kærleika.

Tá ið mamman hevði drukkið av tí stóru fløskuni og fekk sær ein blund, fór ránsmannagentan til reindýrið og segði: ”Mær hevði dámað væl at kitlað teg undir øsinum við knívinum, tí tað haldi eg vera so stuttligt. Men nú má tað vera harvið, nú fari eg at loysa teg og sleppa tær útum, so at tú kanst fara til Lapplands. Men tú mást skunda tær, og tú mást hava lítlu Gerdu við tær og føra hana til snjódrotningina, tí har er spælibróðir Gerdu. Tú manst hava hoyrt, hvat ið hon fortaldi, tí hon snakkaði so hart, og tú lúrdi!"

Reindýrið leyp upp í loft av frøi. Ránsmannagentan tók lítlu Gerdu, setti hana upp á reindýrið og var so fyrivarin at binda hana, so hon ikki datt niðurav, gav henni eisini ein kodda at sita á. ”Sama ger," segði hon, ”her hevur tú tínar lodnu stivlar, tí kalt verður tað, men muffuna fært tú ikki, hana skal eg hava, tí hon er so fín! Kortini skalt tú ikki fáa naglakulda, tí her hevur tú vøttirnar hjá mammu, teir røkka heilt upp undir albogan á tær. Far í teir! Nú sært tú út um hendurnar sum ljóta móðir mín!"

Lítla Gerda græt av gleði.

”Eg toli ikki, tá ið tú surrar!" segði lítla ránsmannagentan.

”Nú skalt tú heldur vera glað! Her eru tvey breyð og eitt fleskastykki, so svøltar tú ikki." Breyðini og fleskið blivu bundin aftanfyri á reindýrinum. So læt tann lítla ránsmannagentan hurðina upp, lokkaði teir stóru hundarnar inn, skar tjóðrið av við knívi sínum og segði við reindýrið: ”Renn nú, men ansa væl eftir lítlu gentuni."

Og Gerda rætti armarnar við teim ovurstóru vøttunum út móti ránsmannagentuni og rópti farvæl, og so feyk reindýrið av stað yvir runnar og stubbar gjøgnum tann stóra skógin, yvir mýrar og grasfløtur tað dýrasta, tað var ment. Úlvarnir ýldu, og ravnarnir gorraðu. ”Futt! Futt!" hoyrdist av himlinum, og tað var, sum tað skygdi reytt.

”Hatta er mítt gamla norðlýsi!" segði reindýrið, ”sært tú, hvussu tað lýsir?"

Og so dreiv tað enn meira á, nátt og dag. Breyðini ótu tey og fleskið við, og so vóru tey í Lapplandi.

Sætta søgan: Lappakonan og finnakonan

Tey steðgaðu við eitt lítið hús. Tað sá skirvisligt út. Torvhaldið nart næstan við jørðina, og fólkini mátu aka eftir búkinum, tá ið tey skuldu fara inn ella út, so lágar vóru dyrnar. Her var ongin inni uttan ein gomul lappakona, sum stóð og stokti fisk við eini lýsilampu. Reindýrið fortaldi henni søguna um Gerdu, men fyrst segði tað frá sínari søgu, tí tað helt, at hon var tann týdningarmeira, og Gerda var so illa komin av kulda, at hon fekk ikki orðið upp.

”Neyðardýrini!" segði lappakonan, ”tit hava langt eftir at renna! Tit mugu fara meira enn hundrað mílir inn í Finnmørkina, har er snjódrotningin, og hon brennir blábluss hvørt kvøld. Eg skal skriva nøkur orð upp á ein klippfisk, tí pappír eigi eg onki. Við fiskinum kunnu tit fara til finnakonuna, ið har býr, hon veit betur enn eg."

Og tá ið Gerda so hevði fingið varma aftur í hendur og føtur og hevði fingið eitt sindur at eta og drekka, skrivaði lappakonan upp á klippfiskin, bað Gerdu ansa væl eftir honum, bant hana so aftur upp á reindýrið, og tað av stað tað dýrasta, tað var ment. ”Futt! Futt!" hoyrdist uppi í luftini, og alla náttina lýsti tað vakrasta norðlýsi.

Og so komu tey til Finnmørkina og bankaðu uppá hjá finnakonuni.

Har var øgiliga heitt inni, so finnakonan gekk næstan spilnakin. Lítil var hon og døkk í holdi. Hon tók Gerdu niður av reindýrinum, læt hana úr stivlunum, tók vøttirnar av hondunum og læt hana eitt sindur úr eisini, tí annars hevði hon kvalst í hita. Síðani legði hon eitt sindur av ísi á høvdið á reindýrinum og las so, hvat ið stóð á klippfiskinum. Hon las tað tríggjar ferðir, og so dugdi hon tað uttanat. So koyrdi hon fiskin í pottin, tí hann var væl etandi, um skrivað hevði verið upp á hann, og onki mátti fara til spillis. So fortaldi rein-dýrið fyrst sína søgu og so hana um lítlu Gerdu, og finnakonan blinkstraði við sínum klóku eygum, men segði kortini onki.

”Tú ert so klók," segði reindýrið, ”eg veit, at tú ert før fyri at binda allar heimsins vindar við einum trillutráði, og tá ið skiparin loysir ein knút, fær hann góðan byr, loysir hann ein aftrat, verður tað nógvur vindur, og loysir hann triðja og fjórða knútin, so verður stormur so sterkur, at trøini falla. Vilt tú ikki geva hasi lítlu gentuni ein drykk, so at hon fær tólv manna styrki og vinnur á snjódrotningini!"

”Tólv manna styrki," segði finnakonan, ”jú, tað mátti verið nóg mikið!"

Og so fór hon yvir til eina hill, tók eitt stórt, samanrullað skinn og rullaði tað upp. Har var skrivað uppá við undarligum stavum, og finnakonan las, so sveittin dreiv av henni.

Reindýrið bað aftur so bønliga fyri Gerdu, og Gerda hugdi upp á finnakonuna við bønandi eygum fullum av tárum. Tá fór henda at blinkstra við eygunum og fór við reindýrinum yvir í ein krók og teskaði tí okkurt í oyrað, meðan tað aftur fekk ís lagdan á høvdið.

”Rætt er tað, at lítli Kay er hjá snjódrotningini, men hann heldur alt har vera so deiligt og heldur, at onki í verðini er so gott sum har, men tað er tí, at hann hevur fingið eitt glaspetti í hjartað og eitt lítið eisini í eygað. Glaspettini mugu fyrst út, tí annars verður hann ikki aftur til fólk, og snjódrotningin fer at hava valdið á honum altíð!"

”Men kanst tú ikki geva lítlu Gerdu okkurt at taka inn, so hon fær valdið á øllum?"

”Eg fái ikki givið henni størri vald, enn hon longu hevur! Sært tú ikki, hvussu stórt tað er? Sært tú ikki, hvussu menniskjur og dýr mugu akta hana, hvussu hon skóleys er komin væl fram í verðini. Hon má ikki frá okkum fáa at vita um megi sína, tí hon situr í hjartanum, hon kemur av, at hon er eitt fitt og sakleyst barn. Er hon ikki før fyri at koma inn til snjódrotningina og fáa glasið út úr lítla Kay, kunnu vit onki hjálpa! Tvær mílir hiðani frá byrjar urtagarðurin hjá snjódrotningini. Hagar kanst tú fara við lítlu gentuni, set hana so av við tann stóra runnin við reyðum berum, sum stendur í kavanum, og ger so skjótt av sum møguligt, men skunda tær aftur higar."

Finnakonan setti Gerdu upp á reindýrið, og tað spenti av stað.

”Á! Eg gloymdi stivlarnar! Og vøttirnir liggja eisini eftir!" rópti lítla Gerda. Hesum føldi hon nú sviðan av, tí tað var ógvuliga kalt. Men reindýrið hevði ikki stundir at steðga, tað helt á at renna, til tað kom til tann stóra runnin við teim reyðu berunum. Har setti tað Gerdu av, mussaði hana á munnin, og stór tár sóust renna niður eftir kjálkunum á reindýrinum. So helt tað av stað sama veg, sum tað var komið, og har stóð neyðars Gerda, skóleys og við ongum vøttum mitt úti í tí ræðuliga køldu Finnmørkini.

Hon so at renna tað, hon var ment. Tá kom ein herur av kavaflykrum. Tær komu ikki niður av himli, tí himmalin var púra klárur við skínandi norðlýsi. Men kavaflykrurnar komu fúkandi fram eftir jørðini, og nærri tær komu, størri gjørdust tær. Gerda mintist til flykrurnar undir sjóneykuni, men hesar vóru so nógv størri og ræðuligar. Tær vóru livandi og vóru hermenn hjá snjódrotningini. Tær vóru ræðuligar á at líta, summar sum stór og ljót tindasvín, aðrar sum stór eiturormatyssir og uppaftur aðrar sum smáar, tjúkkar bjarnir við ývnari hárferð. Øll vóru tey livandi kavaflykrur.

Tá bað lítla Gerda Faðir vár, og so kalt var tað, at hon sá sín egna anda sum royk út úr munninum. Andin gjørdist tættari og tættari, og at enda gjørdist hann til smáar einglar, sum vuksu meir og meir, tá ið teir komu niður á jørðina. Allir høvdu teir hjálm á høvdi og skjøldur og svørð í hendi. Teir gjørdust fleiri og fleiri, og tá ið Gerda var liðug at biðja Faðir vár, stóð ein herur uttan um hana. Teir høgdu eftir teim ræðuligu kavaflykrunum, sum brustu í túsund stykkir, og lítla Gerda gekk uttan ekka sín veg fram. Einglarnir nurtu við føtur hennara og hendurnar, og tá føldi hon ikki kuldan, men skundaði sær til slottið hjá snjódrotningini. Men nú skulu vit fyrst hoyra, hvussu Kay veit við. Hann hugsaði lítið um lítlu Gerdu, og allarminst hugsaði hann, at hon stóð beint uttan fyri slottið.

Sjeynda søga: Tað, sum hendi á slottinum hjá snjódrotningini, og tað, sum seinni hendi

Slotsmúrarnir vóru av kavaguvum, og vindeygu og hurðar av bítandi vindi. Hundrað stovur vóru, og reiðiliga tað, tann størsta var fleiri mílir long. Ljósið kom frá tí blaktrandi norðlýsinum. Allar stovurnar vóru stórar, men púra tómar og so skínandi, ísandi kaldar. Har var ongantíð nakar stuttleiki, ikki so frægt sum ein lítil bjarnaveitsla, har stormurin spældi til dans, og ísbjarnir gingu á afturbeinunum og spældu at vera fínar. Ikki ein lítil samkoma við einum munnsmakki av einum hvørjum, ikki so frægt sum eitt lítið kaffigildi hjá teim hvítu revagentunum. Nei, tómt, stórt og kalt var tað í slottinum hjá snjódrotningini. Norðlýsið glógvaði so nett, at tú kundi siga upp á prikkin, tá ið tað var hægst, og tá ið tað var lægst. Mitt í tí ómetaliga stóru kavastovuni var eitt vatn, sum ísur lá á. Ísurin var skrædnaður í túsund stykkir, men stykkini vóru so lík hvørt øðrum, at tað var sum eitt listaverk, og í miðjuni sat snjódrotningin, tá ið hon var heima, og tá segði hon, at hon sat á vitsins spegli, og tað var tað besta og einasta í allari verðini.

Lítli Kay sat bláfrystur, ja næstan svartur í kulda, men ikki varnaðist hann tað, tí hon hevði kyst kuldakensluna úr honum, og hjarta hansara var næstan vorðið til ís. Hann gekk og strevaðist við nøkur ísstykkir, sum hann legði saman upp á ymsar mátar, tí hann vildi hava tey at skapa eitt mynstur, nakað sum tá ið vit plaga at leggja dagdvølju. Hann stríddist við at leggja ymsar myndir, og spælið kallaðist vitskuísspælið. Í hansara eygum vóru myndirnar týdningarmiklar, og tað gjørdi glaspettið, sum sat í eygum hansara, men tað orðið, ævinleikin, sum hann helst vildi leggja, fann hann ikki. Snjódrotningin hevði sagt, at fann hann tað orðið, so skuldi hann sleppa at ráða sær sjálvur, og hon skuldi geva honum alla verðina og einar nýggjar skoytur. Men hann fann ikki orðið.

”Nú fúki eg burtur í heitari lond!" segði snjódrotningin, ”eg fari at kaga niður í tær svørtu grýturnar!"

Tað vóru eldgoysandi fjøllini, Etnu og Vesuv, sum hon meinti við.

”Eg fari at hvítta tey eitt sindur. Tað hoyrir til! Og tað smakkar væl oman á allar sitrónirnar og víndrúvurnar!"

Og so fleyg snjódrotningin, og Kay sat eftir einsamallur í tí ræðuliga stóra íssalinum. Hann hugdi at ísstykkjunum, og hann tonkti og tonkti, so at tað brakaði í honum. Hann sat púra stillur og stívur so tað sá út, sum var hann frystur í hel.

Tá var tað, at lítla Gerda steig inn í slottið gjøgnum tað høga portrið sum var ýlandi hvassur vindur, men hon segði sína kvøldbøn, og tá stilti av, eins og vindurin legði seg at sova, og hon steig inn í tann stóra, tóma salin, og tá bar hon eyga við Kay. Hon kendi hann, og hon leyp um hálsin á honum, tók hann í favn og kroysti hann, og hon segði: ”Kay! Góði Kay! Endiliga havi eg funnið teg!"

Men hann sat púra stillur, stívur og kaldur. Tá græt lítla Gerda heit tár, sum runnu niður á bringuna á Kay, tey komu líka inn í hjarta hansara og tiðnaðu ísklumpin og bræddu eisini spegilspettið, sum sat í hjartanum. Tá hugdi hann upp á hana, og hon sang sálmin:

”Tá fáa tit Jesus í talu;

tí rósurnar vaksa í dali!"

Tá fór Kay at gráta. Hann græt, so at spegilspettið kom út úr eyganum, og tá kendi hann hana og rópti glaður. ”Góða, lítla Gerda! Hvar hevur tú verið so leingi? Og hvar havi eg verið?" Hann hugdi uttan um seg. ”Sum her er kalt og tómt og øgiliga stórt!" Hann helt seg fast í Gerdu, hon læði og græt av gleði. Gleðin var so stór, at sjálvt ísstykkini dansaðu av gleði, og tá ið tey vóru móð at dansa, løgdu tey seg niður, og tey løgdu seg júst soleiðis, at tey myndaðu tað orðið, sum snjódrotningin hevði sagt, at hann skuldi royna at finna, um hann vildi eiga alla verðina og einar nýggjar skoytur. Gerda kysti hann á kjálkarnar, tá kom roði í teir, hon mussaði hann á eyguni, og tey fóru at glógva sum hennara, hon kysti føtur hansara, og teir gjørdust aftur frískir og raskir. Nú kundi snjódrotningin koma. Tí nú stóð frælsisbræv hansara skrivað við skyggjandi ísstykkjum.

So tóku tey hvørt annað í hondina og fóru út úr hesum stóra og kalda slotti.

Tey prátaðu um ommuna og um rósurnar uppi á takinum. Hvar ið tey komu, gjørdist púra stilli, og sólin fór at skína, og tá ið tey komu til runnin við teim reyðu berunum, stóð reindýrið og bíðaði. Tað hevði eitt annað ungt reindýr við sær, og tað hevði stórt júgur. Tey bæði fingu flógva mjólk at drekka, og unga reinin kysti tey á munnin. So fóru reindýrini við Kay og Gerdu á bakinum fyrst til finnakonuna, har tey fingu varma í kroppin inni í stovuni og fingu at vita, hvussu tey skuldu koma heim. So fóru tey til lappakonuna, og hon hevði seymað teimum nýggj klæðir og umvælt sletuna.

Reindýrið og unga reinin fylgdu teimum á leið og runnu upp á síðuna av sletuni allan vegin líka til landamarkið. Har sóu tey tær fyrstu grønu spírurnar, og har søgdu tey bæði reindýrunum farvæl og lótu heilsa lappakonuni. Smáfuglarnir lótu, trøini fóru at grønkast, og út úr skóginum kom ríðandi á einum vøkrum rossi, sum Gerda kendi, tí tað hevði gingið fyri gullkaretini, ein ung genta við reyðari topphúgvu á høvdinum og skammbyrsum í hondunum. Tað var tann lítla ránsmannagentan, sum ikki tímdi at vera heima og tí ætlaði sær norð eftir og síðani ein annan veg, um hon ikki varð nøgd har norðuri. Hon kendi beinan vegin Gerdu, og Gerda kendi hana. Har var stór gleði.

”Tú ert ein verri stavnur, sum tú gongur og reikar verðina runt!" segði ránsmannagentan við lítla Kay. ”Heldur tú, at tú hevur uppiborið, at vit ganga og renna til verðsins enda fyri tína skyld!"

Men Gerda klappaði henni á kjálkan og spurdi, hvar ið prinsur og prinsessa vóru.

”Tey eru farin í fremmand lond at ferðast," segði ránsmannagentan.

”Og krákan?" spurdi Gerda.

”Krákan er deyð!" svaraði ránsmannagentan, ”tann tama unnustan er vorðin einkja og gongur við einum stubba av svørtum hosnatráð um beinið. Hon gremur seg illa, og hon er eitt tvætl. Men fortel tú nú mær, hvussu tær hevur gingist, og hvussu tú fanst Kay!"

Og Gerda og Kay fortaldu bæði tvey.

”Og snipp, snapp, snúti, nú er søgan úti!" segði ránsmannagentan, tók í hondina á teim báðum og lovaði, at hendi tað seg onkuntíð, at hon kom í bygdina, har tey búðu, so skuldi hon so vist støkka inn á gólvið. So reið hon út í stóru verð, men Kay og Gerda gingu hond í hond, og várið var komið við blomstrum og grønum grasi. Kirkjuklokkurnar ringdu, og tey kendu nú aftur tey høgu tornini og tann stóra býin, tí tað var har, tey búðu. So gingu tey inn í býin yvir til ommuna, upp gjøgnum trappurnar, inn í stovuna, og alt stóð soleiðis, sum tá ið tey fóru. Klokkan segði ”Tikk, tikk!" og pinnarnir gingu, bæði stóri pinnur og lítli pinnur. Men tá ið tey stigu innum, kendu tey á sær, at tey vóru vorðin vaksin fólk. Rósurnar í takrennuni blomstraðu inn gjøgnum tað opna vindeygað, og har stóðu tveir barnastólar á gólvinum. Kay og Gerda settu seg í teir og hildu í hondina hvørt á øðrum. Nú var kuldin og tómleikin hjá snjódrotningini sum ein dreymur fyri teimum. Omman sat úti í tí vælsignaða sólskininum og las hart úr Bíbliuni: ”Uttan tit verða sum børn, koma tit ikki inn í himmiríki!"

Og Kay og Gerda hugdu í eyguni hvørt á øðrum, og nú fingu tey skil á gamla sálmaørindinum:

”Tá fáa tit Jesus í talu;

tí rósurnar vaksa í dali!"

Har sótu tey bæði vaksin fólk og kortini børn, børn í hjartanum, og tað var summar og varmi, vælsignaða summar.

Upprunaheiti: H.C. Andersen: ”Sneedronningen”, ”Nye Eventyr. Første Bind, Anden Samling”, 1845.

Marius Johannesen (1905-1986) týddi. H.C. Andersen: ”Ævintýr – eitt úrval”, Bókadeild Føroya Lærarafelags 2005.