13. Páskavikan
•
Aftast í lærarabókini
Tína dýrd tú ofraði
Vegin út á krossin
Á Golgata høvd var ein krossur
Meira um evnið
Páskirnar eru størsta kristna hátíðin. Vit minnast Jesu deyða og
uppreisn og siður hansara á deyða og á tí illa. Fyri tey kristnu
er hetta gleðiboðskapurin um, at menniskjan nú hevur at
gongd til Guds ríki í trúnni á Jesus. Paulus sigur, at um Jesus
ikki var deyður, so var kristni boðskapurin syndarligur, og tá
var trúgvin til fánýtis (1. Kor 15,12-29).
Tað er ikki vist, at tey fyrstu kristnu hava hildið páskir. Seint
í 3. øld varð semja gjørd um, at Jesus doyði langa fríggjadag og
reis upp sunnudag. Eftir kirkjufund í Nikea ár 325 varð tíðar
bilið fyri páskirnar lagt.
Páskatónleikur
Bíbliunnar frásøgn um Jesu líðing, deyða og uppreisn hevur
hugkveikt mong tónaskøld og sálmayrkjarar gjøgnum tíðirnar,
klassisk og nútímans. Ofta verða ymisk tónaverk og sangverk
framførd um páskirnar.
Nevnast kann passiónstónleikurin í protestantisku kirkjuni,
ið snýr seg um Jesu líðing. Kendasta klassiska tónaskaldið er
Johann Sebastian Bach, ið hevur skrivað Matteus- og Jóhannes
passiónina. Tað verður hildið, at hann eisini hevur gjørt Lukas
passiónina og Markuspassiónina.
Her fnna vit solistar, ið umboða Jesus, Judas, Pilatus og
onnur kend nøvn. Ein evangelistur greiðir frá bíbilsku gongd
ini. Eitt kór hevur leiklutin sum fólkamongdin. Einstøku
partarnir eru knýttir saman við vøkrum koralum (sálmum), ið
undirstrika søgugongdina og samstundis knýta samband við
protestantisku gudstænastuna.
Av øðrum klassiskum verkum kunnu verða nevnd:
•
Georg Philipp Telemann: Matteuspassión.
•
Reinhard Keiser: Markuspassión.
•
Heinrich Schütz: Lukaspassión, ið verður sungin
a cappella, t.e. uttan ljóðføri.
•
Carl Heinrich Graun: Der Tod Jesu, ið er væl umtókt.
Nógvar koralir eru í hesum tónaverki.
•
Latínska miðaldarpáskatónaverkið Stabat Mater er
framborið av nógvum tónaskøldum m.a. Antonio Vivaldi,
Joseph Haydn, Domenico Scarlatti, Giuseppe Verdi og
Franz Schubert.
•
Umframt hetta er feiri páskasálmar, ið eru á føgum bæði á
føroyskum og útlendskum máli.
Av nútímans verkum kunnu verða nevnd:
•
Andrew Lloyd Webber og Tim Rice: Jesus Christ Superstar
•
Pauli í Sandagerði og Sigmund Poulsen: Jesus og
Makedonarin
•
Øivind Varkøy: Poetens Evangelium
Kristni 5 • Lærarabók
92