Óluvu kvæði
CCF 107 E
TSB E 105
1 Karlamagnus Pippins son,
Ingibjargar barn,
siga tað prestar og lærdir menn,
í blóði roðar hann jarn.
Gyltara sporar er mítt fótaspenni,
so temi eg mín gangara góð, lati renna.
Gyltara sporar er mítt fótaspenni.
2 Hugin situr í hásæti,
snakkar við sínar dreingir:
“Hvar vita tit mín javnlíka?
tað havi eg hugsað leingi.”
3 Allir drýptu høvdið niður,
eingin tordi tala,
uttan ein av sveinunum,
hann gavst ikki við at svara.
4 “Hoyr tað, tú mín veldigi harri,
hví spyrjið tær so?
Best manst tú vita við sjálvum tær,
hvønn tín stár hugur á.
5 Best manst tú vita við sjálvum tær,
hvønn tín stár hugur á,
hoyrt hava vær gitið, Pippin kongur
eina dóttur ár.
6 Pippin kongur dóttur eigur,
væna og so vísa,
kanst tú hana til ekta fá,
hon kann títt lív væl prísa.
7 Pippin kongur dóttur eigur
fagur er hon í eygum,
flættað hár á herðum lá,
við silkibondum reyðum.
8 Pippin kongur dóttur eigur,
fagur er hon í brún,
flættað hár á herðum lá,
við silkibondum snúnum.”
9 “Er hon so von og tekkilig,
sum tit siga frá,
hagar skal eg streingja míni
bønarorð á.
10 Hagar skal eg streingja míni
bønarorð á,
biðja dóttur Pippin kong
tað stendst hvat av, ið má.”
11 So letur hann Hugin kongur
sínum skipum búgva,
allar letur hann streingirnar
av reyðargulli snúgva.
12 Bræddar hevði hann brandar,
skorin var hvør stokk,
stavnur og stýri av reyðargulli,
og so var segl í topp.
13 Bræddar hevði hann brandar,
borðini vóru blá,
forgylta flagg í toppi hekk,
sum søgur ganga frá.
14 Vant hann upp síni silkisegl,
gull í ráum brann,
strykar ei á bunkan niður
fyrr enn í Pippins land.
15 Tegar ið hansara snekkja
kendi fagurt land,
letur hann síni ankar falla
á tann hvíta sand.
16 Letur hann síni ankar falla
á tann hvíta sand,
fyrstur steig tá Hugin kongur
sínum fótum á land.
17 Fyrstur steig tá Hugin kongur
fótum á land,
tólv brynjaðir av hans monnum
undir hans høgru hand.
18 Úti í miðjum grasagarði
akslar hann sær skinn,
og so búgvin gongur hann
í høgar hallar inn.
19 Og so búgvin gongur hann
í høgar hallar inn,
sum Pippin kongur á borði sat
við monnum, hundrað fimm.
20 Hugin stendur á hallargólvi
ber fram bønarorð síni:
“Sit væl, reysti Pippin kongur,
gev mær dóttur tína!”
21 Leingi tagdi Pippin kongur,
hugsaði um tey ráð,
hvussu hann kundi Hugin kongi
eitt blíðuligt andsvar fá.
22 Tí svaraði Pippin kongur,
læt síni orð so fara:
“Leiðið mína dóttur í hallina inn
sjálv for seg at svara!”
23 Frúgvin varð bæði studd og leidd,
inn í hallina gekk,
Hugin stóð á hallargólvi,
ymsar litir fekk.
24 Frúgvin varð bæði studd og leidd
inn í sín faðirs veldi,
kinnar tóku at lýsa á,
sum ein *tignareldur.
25 Frúgvin rættir sína
hondina fram,
fagurt var at lýða á
teirra festnarband.
26 Frúgvin rættir sína
hond fram yvir borð,
fagurt var at lýða á
teirra festnarorð.
27 Tað var frúgvin Óluva
'Ajns Vide ivir tea minni',
hvørt eitt barn í ríkinum var,
er nú tá frúvu at finna.
28 Hvørt eitt barn í ríkinum var,
fylgdu tá frúvu á leið,
faðir hennara og móðir
niður til strandar reið.
29 Slki og so perlur
var eftir vegnum breitt,
so varð frúgvin Óluva
inn í hallina leidd.
30 Silki og so perlur
var eftir vegnum prangað,
ei skuldi frúgvin Óluva
á berum jørðum ganga.
31 Millum báðar stavnarnar
skein so fagur litur,
sum hon frúgvin Óluva
í lyftingini situr.
32 Vant hann upp síni silkisegl,
'tajm eer Børin baj'
sigldi so í Hugins land
tá hina longu leið.
33 Tegar ið hansara snekkja
kendi fagurt land,
letur hann sínii ankar falla
á tann hvíta sand.
34 Letur hann síni ankar falla
á tann hvíta sand,
fyrstur steig tá Hugin kongur
fótum á land.
35 Fyrstur steig tá Hugin kongur
sínum fótum á land,
og hon frúgvin Óluva
undir hans høgru hand.
36 Tekkilig var Óluva
bæði á brún og brá,
Mýlint hugaði drotningina,
tá hann hana sá.
37 Tekkilig var, Óluva
bæði á fót og hand,
Mýlint hugaði drotningina,
tá hon steig á land.
38 Silki og so perlur
var eftir vegnum breitt,
so varð frúgvin Óluva
upp í hallina leidd.
39 Tað var enntá Hugin kongur,
fell upp á síni knæ,
meðan hann frúnna Óluvu
til ekta festi sær.
40 Drukkið varð teirra brýddleypið,
kátt var teirra lív,
gingu so bæði í eina song,
Hugin og hans vív.
41 Drukkið varð teirra brádleypið,
hirðin var so fegin,
sum tann fuglur, á viði situr,
væri á ljósum degi.
42 Frúgvin læt seg við barni ganga
níggju mánar sínar,
til at teirri stundini leið,
hon føddi ein svein so fríðan.
43 Frúgvin læt seg við barni ganga,
níggju mánar taldar,
til at hennara stundum leið,
hon føddi ein svein so baldan.
44 Sveipar hon hann í klæði væl,
tá hann kom í heim,
Landrus bað hon nevna tann hin
gævuliga svein.
45 Sveipar hon hann í klæði væl,
gott var í honum evni,
síðan læt hon presti bera,
Landrus bað hon nevna.
46 Hann varð borin frá kirkju heim
aftur for móður sín,
meira læt hon røkta hann
enn alt sítt gull í skrín.
47 Hann varð borin frá kirkju heim,
settur á móðurfang,
meira læt hon røkta hann
enn øll síni ríki og land.
48 Hugin situr í hásæti,
kinn ber hann so bleik:
“Hvør skal goyma drotningina,
meðan eg fremji leik?”
49 Svaraði frúgvin Óluva,
konginum var so kær:
“Eingilbret meg higar førdi,
hann skal goyma meg.”
50 “Eg velji út av mínum monnum
Mýlint riddaran snjalla,
hann skal goyma drotningina,
sum hann goymir allar.”
51 “Veljir tú út av tínum monnum
Mýlint, riddaran ríka,
eri eg sonn á hesum máli,
fyrst man hann meg svíkja.”
52 Hugin fór á skógvin burt,
skuldi fremja leik,
eftir sat frúgvin Óluva,
hon bar kinn so bleik.
53 Óluva sat í kirkju,
sang av síni bók,
har kom Mýlint gangandi,
hendur um frúnna tók.
54 “Eg vil geva tær meira gull,
er mær [ei] á tí hól,
enn hann gav tær, Hugin kongur,
fram á brúðarstól.”
55 Eg vil onga gávu hava,
Mýlint ríki frá tær,
eg síggi so mangt for mínum eygum,
ið Gud hevur ætlað mær.”
56 Tá ið Mýlint hetta sá,
hann einki kundi vinna,
síðan snúðist hann haðan burt
illfúsur at inna.
57 Mýlint gár í kjallaran,
blandar mjøð og vín,
og so mikið óminni
tað letur hann har útí.
58 Og so mikið óminni
tað letur hann har útí,
ber so inn for Óluvu,
bað hana drekka til sín.
59 Óluva tók við kerinum,
risti kross fyri sær:
“Gud og milda Maria moy
tú veri nú við mær.”
60 Óluva tók við kerinum,
risti fyri sær kross:
“Gud og milda Maria moy,
hon veri nú við oss.”
61 Tá hon hevði drukkið,
greitt aftur ker,
mintist ei til Hugin kong,
ikki hvar hann er.
62 Tá hon hevði drukkið,
greitt aftur skál,
mintist ei á Hugin kong,
ei á hansara mál.
63 Tá ið Mýlint hetta sá,
at hann mundi vinna,
síðan snúðist hann haðan burt,
hann mundi tann blámann finna.
64 “Far tú til hallar heim,
fá tær javngott vív,
hon man ikki nokta tær,
tó hon er alvæl fríð!”
65 Mýlint tók tann blámannin,
legði frúnni hjá,
tað var ikki so undarligt,
at frúnni litur brá.
66 Bláar legði hann armarnar
tvørtur um frúnnar háls,
hon var blíð og bjørt ímót,
men fátt var teimum til máls.
67 Hugin kom av skógnum heim,
bregður um bragdartætti,
spurdi eftir Óluvu, drotning síni,
tað fagrasta hann eftir setti.
68 “Stíg tú yvir borðið fram,
veldigi harri mín!
Síðan skal eg siga tær,
frá Óluvu drotning tíni.
69 Stíg tú yvir borðið fram,
veldigi harri kær!
Síðan skal eg siga tær,
hvar Óluva drotning er.”
70 Hugin stendur á hallargólvi,
upp í seingina sá,
ikki visti hann av fyrr enn tá,
hann sá klæðini av hinum blá.
71 Hugin stendur á hallargólvi,
sortnar sum ein mold:
“Illa hevur tú, Óluva,
spilt títt ljósa hold.”
72 Høgdi hann høvdið av blámanninum,
kastaði fram á gólv,
so vítt sum hansara blóðið fleyt,
har tendraðust ljósini tólv.
73 “Hoyr tað, frúgvin Óluva,
tað er mikil villa,
nú havi eg dripið hann sakleysan,
tað gjørdi eg illa!”
74 “Hoyr tað, kongurin, harri mín,
tala ikki slíkt,
tað eru frúnnar illgerningar,
og so tykist líkt!”
75 Pippin kom av skógnum heim,
bregður um bragdartætti,
spurdi eftir Óluvu, dóttur síni,
tað fagrasta hann har setti.
76 “Stig tú yvir borðið fram,
veldigi harri mín,
síðan skal eg siga tær
frá Óluvu dóttur tín!”
77 Ryggilig gekk Óluva
for sín faðir inn,
berføtt og í náttserki,
sum ein fátæk kvinna.
78 Ryggilig gekk Óluva,
fell sín faðir til fóta,
hann stoytti hana av ríki burt,
fátt var at leita til bóta.
79 Hann gekk sær at vøgguni,
sum ungi Landrus lá,
signi teg Gud, tú sonur mín,
sum alla vørild ár.”
80 Mýlint legði ørv á strong
frúnni vildi mein,
skeyt hann í barnsins vøggu,
tað brast í skinnabein.
81 Mýlint gár for kongin,
frúnni vildi harm:
“Hon er ikki [í] einum ill,
nú vil hon drepa sítt barn.
82 Hon var ikki í mínum ríki,
givin í hesa giftu:
“Tann Gud, alla verðina skapti,
skal millum okkur skifta.
83 Eg bjóði fyrstu undanførslu,
føra meg út í hav,
søkkja meg til grunna niður
í tað djúpa kav.
84 Eg bjóði aðru undanførslu,
glóðandi eldir brenna,
eri eg sann á hesum sinni,
má mítt lekam brenna.
85 Eg bjóði triðju undanførslu,
um enn tað vóru fleiri,
føra meg í høgaloft
eins mans odd at reiða.”
86 Teir førdu hana í høgaloft,
mangt var henni ímóti,
ikki beit á hennara hálsi
heldur enn á hørðum gróti.
87 Eg bjóði fjórðu undanførslu,
tey boð vil eg tiggja,
føra meg í oyðimark,
sum ormar og paddur liggja.”
88 Hon fór seg á skógvin burt
væl í fimtan vetur,
henni kom føði av himli niður,
tað man týða betur.
89 Hon fór sær á skógvin burt
á tá ormapínu,
Mýlint býður konginum
Galiant, dóttur sína.
90 “Eg taki onga aðra drotning,
leggi á mín arm,
eftir Óluvu, drotning mína,
hon vekir mær harm.”
91 Tað var enntá Hugin kongur,
fell upp á sini knæ,
meðan hann frúnna Galiant
til ekta festi sær.
92 Drukkið varð teirra brúdleypið,
kátt var teirra lív,
gingu so bæði í eina song,
Hugin og hans vív.
93 Drukkið varð teirra brúdleypið,
hirðin var so fegin,
sum tann fuglur, á viði situr,
væri á ljósum degi.
94 Frúgvin læt seg við barni ganga
níggju mánar taldar,
til at teirri stundini leið,
hon føddi ein svein so baldan.
95 Frúgvin læt seg við barni ganga
níggju mánar sínar,
til at teirri stundini leið,
hon føddi ein svein so fríðan.
96 Sveipar hon hann í klæði væl,
væl skal ríkum falla,
síðan læt hon presti bera,
Málandrus bað hon kalla.
97 Hann var borin frá kirkju heim,
aftur for móður sín,
meira læt hon røkta hann
enn alt sítt gull í skrín.
98 Hann var borin frá kirkju heim,
aftur for móður knæ,
meira læt hon røkta hann
enn alt sítt gull og fæ.
99 Vuksu upp teir sveinarnir,
báðir í eini lund,
teir líktust ikki meiri saman,
enn kristin mann og hund.
100 Vuksu upp teir sveinarnir,
báðir í eini høll,
tað var sonur Óluvu,
ið hirðin unti øll.
101 Mýlint gár for kongin:
“Hetta er mikil herja,
at tú letur horkonu son
onkabarnið berja.”
102 Mýlint gár for kongin,
sveininum vildi sút,
kongurin læt hin unga Landrus
lemja við lurkum út.
103 Fyrstu nátt hann úti svav
tykist 'a færa' frætt,
gisti hann heima ta gomlu konu,
hans var móður í ætt.
104 Fyrstu nátt hann úti svav,
vil eg fyri tær greiða,
gisti hann heima ta gomlu konu,
vaks har heima hjá teimum.
105 Hon skar honum gullborin klæði,
maðurin er hann fríður:
“Far væl Landrus, sonur mín,
hvat veg sum tú ríður!”
106 Hon skar honum gullborðin klæði,
hartil horsið sterka:
“Møtir tú tíni stjúkmóður,
tú lat hana heimboð verka!”
107 Tað var pá ein halgan dag,
hann skuldi frændur vitja,
tá hann kom í skógvin fram,
hann sá ein pílagrím sitja.
108 [Í handritinum er her ørindi,
sum er útstrikað = 113.]
109 Nakin ríður Landrus ungi
aftur á Sivju fund,
úti stóð hon og fagnaði honum,
tað unniliga sprund.
110 Hon skar honum gullborðin klæði,
maðurin er hann fríður:
“Far væl, Landrus, sonur mín,
hvat veg sum tú ríður!”
111 Hon skar honum gullborðin klæði,
hartil horsið sterka:
“Møtir tú tíni stjúkmóður,
tú lær henni heimboð verka!”
112 Tað var pá ein halgan dag,
hann skuldi frændur vitja,
tá hann kom í skógvin fram,
hann sá tveir dvørgar sitja.
113 Undirstóð hann dvørgamál,
áðrenn teir høvdu svølt:
“Hugin kongsins drotning,
mín bróðir tala hvølt!”
114 Landrus reið frá húsi tí,
hans svav móðir í dvala,
har sang ein so lítil fuglur
fagrari enn náttargal.
115 Landrus legði á ørvastrong,
beyð sær til at skjóta,
hann sá fyri fótum liggja
mangar ormar ljótar.
116 “Hoyr tað, tú hin ungi maður,
hvøssu skal eg teg nevna?
hvarfor vilt tú deyða mín,
hvat havi eg gjørt til evna?”
117 “Landrus skalt tú nevna meg,
Hugin, kongsins son,
tað var frúgvin Óluva,
móðir nevnd er hon.”
118 “Gudi veri tú gøvgaður,
Landrus, sonur mín,
hvat hevur hann til ráða tikið,
Hugin, faðir tín?”
119 “Hann hevur tikið sær aðra drotning,
Galiant hon eitur,
Mýlint hennara faðir,
so mikið ilt hann veitir.
120 Mýlint hennara faðir,
so mikið ilt hann veitir,
hon hevur átt sær ungan son,
Málandrus hann eitur.
121 Áðrenn hann gat á gólvi gingið,
beit hann mann í føtur,
Mýlint og hon Galiant,
tey bóru fyri hann bøtur.”
122 “Tú heilsa tíni fostru heim,
ið býr forhandan á,
bið hana senda mær klæði góð,
hevur hon til tað ráð!”
123 Bæði mat og drekka væl,
væl var takt við skreyt,
bar hann síni sælu móður,
áðrenn hann reið á breyt.
124 Nakin ríður Landrus ungi
aftur á Sivju fund,
úti stóð hon og fagnaði honum,
tað unniliga sprund.
125 Hon hevði upp sína høgru hond
undir kinn hann sló:
“Tak tær ikki mannminkan
av minni manni enn tær!”
126 “Gud forláti tær, móðir mín,
av Gudi fái tú smátt,
talt havi eg við míni móður,
tað man frættast brátt.”
127 Tí svaraði fostra hans,
tekur so høgt at gráta:
“Hon hevur longu sítt unga lív
fyri fimtan árini látið.”
128 Hon skar honum gullborðin klæði,
maðurin er hann fríður:
“Ver væl um teg, Landrus ungi,
hvat veg sum tú ríður!”
129 Hon skar honum gullborðin klæði,
hartil horsið sterka:
“Møtir tú tíni stjúkmóðir,
tú lova henni heimboð‑verki!”
130 Tað var pá ein halgan dag,
hann skuldi til kirkju ríða,
visti hann ikki, fyrr enn hann var
á sterkum streymi og stríðum.
131 Visti hann ikki, fyrr enn hann var
á sterkum streymi og stríða,
horsið bar hann aftur á land
á slættar fløtur og fríðar.
132 Skapti hon seg í drekalík,
eitur vildi hon spýggja,
horsið tá var henni á baki,
fátt er at taka til víggja.
133 Tað var pá ein halgan dag,
dreingir drukku jól,
drotning fell úr hásæti
niður á hallargólv.
134 Landrus gekk í hallina inn,
slíkt er mikil undur,
við aðrari síni hondini
tá reiv hann Málandrus sundur.
135 Við aðrari síni hondini
reiv hann Málandrus sundur,
Mýlint er á hondum tikin,
slíkt er mikil undur.
136 Landrus gekk í hallina inn,
faðirs síns skegg hann ristir,
eingin tordi tala eitt orð,
teir sótu allir so tvistir.
137 “Miskunn, miskunn, Landrus ungi,
vænti eg mær av tær,
eg havi leingi í hesum ríki
tín faðir verið kær.”
138 “Hevur tú leingi í hesum ríki
mín faðir verið kær,
best manst tú vita við sjálvum tær,
at móður átti eg mær.”
139 Landrus gekk í hallina inn,
Gud gav honum tann sóma,
leiddi sína móður í hallina inn,
fagur sum nøkur blóma.
140 Hugin situr í hásæti,
ymsar litir fekk,
tá hann sá tað væna vív
eftir hallargólvi gekk.
141 Hugin býður síni drotning
í song hjá sær at liggja,
hon gav seg í nunnuklostur,
hon vildi ikki tey boð tiggja.
142 Hugin býður síni drotning
í song hjá sær at sova,
hon gav seg í nunnuklostur,
hon vildi ikki tey boð lova.
143 Hesir somu ljótu ormar,
sum frúnni vóru til skjól,
harí var Mýlint førdur,
so skroypilig vóru hans jól.
Gyltara sporar er mítt fótaspenni,
so temi eg mín gangara góð, lati renna.
Gyltara sporar er mítt fótaspenni.
CCF 107 E
TSB E 105
Handrit: Kvæðasavn úr Sandvík. Føroyamálsdeildin. Vol. I, nr. 2. s. 34.
Útgávur:
1. Føroya kvæði (N. Djurhuus greiddi til útgávu, 1968) Band V, s. 191.
2. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 2003) 26. bind, s. 93.
Heimild: Úr Suðuroy: Hans Pauli Johan-Petersen, Hanus í Lopra (um 1814-1886), Sandvík, 1837.