CCF 71 B

TSB E 40

1 Ein býr jallur í Noregi,

synir eigur hann sær,

annan nevni eg Niklas

og annan Jatvarð.

Nú lystir meg í dansin at gá,

meðan rósur og liljur tær gróa væl.

2 Einki gjørdi Niklas

uttan sang av síni bók,

og hin ungi Jatvarð,

ið saltrið sló.

3 Og hin ungi Jatvarð,

ið saltrið sló,

møtti frúnni fylgismoy

morgun fyri sól.

4 “Hví  vekja tær so snimma,

og hví vekja tær so árla?

Tær hava lítla náttarógv,

sova munnu tær valla.”

5 “Tí vekjum vær so árla,

og tí vekjum vær so snimma,

vári hústrú vatn at taka,

tað eru ørindini.

6 Reyð er hon sum lilja,

tað lysliliga vív,

áður vil hon vaska sær,

enn sólin roðar í líð.

7 Reyð er hon sum lilja,

tað lystiliga sprund,

áður vil hon vaska sær,

enn sólin roðar í lund.”

8 Svaraði hin ungi Jatvarð

í glentari sín:

“Mong er føgur skikkjan,

ið falsk býr undir lín.”

9 “Tú gert ei hennara skikkju spotta,

ei hvat undir býr lín,

líkari var tær, Jatvarð,

at vita allar ættir tínar.

10 Tú gert ei hennara skikkju spotta,

ei hvat undir stár,

líkari var tær, Jatvarð, at vita,

hvør ið tín faðir vá.”

11 Tað var hin ungi Jatvarð,

settist á døkka fold,

tað var mær av sanni sagt,

hann sortnaði sum ein mold.

12 Tað var hin ungi Jatvarð,

lítur seg í eystur:

“Tungt er at vera í vørildini

og vera so ættaleysur.”

13 Ein kom maður á víðan vøll fram,

vegur við eggjateini,

eygað hevði hann eitt í heysi,

knepta brók á beini.

14 “Hoyr tú, ungi Jatvarð,

set teg niður hjá mær,

ættirnar tær tarvt tú

ikki frýggja tær!

15 Nær er hann tín trímenningur,

Ívar hólm,

Guttormur í Hattarbóti,

Pætur landaljóð.

16 Nær er tann tín trímenningur,

Stígar og hann Stavn,

Guttormur í Hattarbóti

og Pætur landaljóði.

17 Kongurin í Spanialandi

brendi hann tín faðir inni,

níggju hundrað í glæstriborg,

og ongum háttri minni.

18 Kongurin í Spanialandi

brendi hann tín faðir á báli,

níggju hundrað í glæstriborg,

tá reystu brøður báðar.

19 Tá ið tú sigur honum

frá Ívari hólm,

enntá man hann vísa tær

á sínar herkonur tólv.

20 Tær blanda tær tað

eitur í vín,

enntá hygg tú, Jatvarð,

at fingurgulli tínum!

21 Tær blanda tær tað

eitur í bjór,

sveitka tekur títt fingurgull,

tað rodnar sum eitt blóð.”

22 “Honum vildi eg givið míni

góðu gráu skinn,

ið mær vildi borið boðini

fyri Ívar hólm inn.”

23 “Hav tú sjálvur tíni

góðu gráu skinn,

eg vil bera tær boðini

fyri Ívar hólm inn.”

24 Uti í miðjum grasgarði

akslar hann sær skinn,

og so búgvin gongur hann

fyri Ívar hólm inn.

25 “Sit væl, ungi Ívar hólm,

drekkur mjøð og vín,

úti stendur Jatvarð,

so tarvligur er hann tín.”

26 Svaraði ungi Ívar hólm,

drekkur mjøð av skál:

“Hvat er unga Jatvarði

til neyðindarmál?”

27 “Tað er unga Jatvarði

til neyðsynjarmál,

kongurin í Spanialandi

brendi hans faðír á báli.

28 Kongurin í Spanialandi

brendi hans faðir á báli,

níggju hundrað í glæstriborg,

tá reystu brøður báðar.”

29 Tað var ungi Ívar hólm,

sínum borðum skeyt,

allur tann hin brúni mjøður

á hallargólvi fleyt.

30 So letur hann Ívar hólm

byggja skipin sín,

bæði letur hann á tey laða

virtur og so vín.

31 Og so letur hann Ívar hólm

byggja skipin stór,

bæði letur hann á tey laða

virtur og so bjór.

32 Vindur hann upp síni silkisegl,

gull við vovin rand,

strykar ei á bunka niður

fyrr enn við Spanialand.

33 Tá ið hansara snekkja

kendi fagurt land,

letur hann síni akker falla

á so hvítan sand.

34 Letur hann síni akker falla

á so hvítan sand,

fyrstur steig hann Ívar hólm

sínum fótum á land.

35 Fyrstur steig hann Ívar hólm

sínum fótum á land,

og hin ungi Jatvarð

upp undir hans høgru hand.

36 Uttarliga at durunum

har gistu teir við list,

innar gongur Ívar hólm,

biður teir vita vist.

37 Innar gongur Ívar hólm,

biður tá vita vist,

eftir spurdi Spanialands kongur,

hvar ið teir høvdu gist.

38 “Gistum vær tann boðafart,

so tann breiða fjørð,

vær vistum ei, hvørt tað var

himmal ella jørð.

39 Gistum vær tann boðafart

heima á vár garð,

tá ið vær drukkum ervi

eftir føður Jatvarðs.”

40 Tí svaraði Spanialands kongur,

lítíð at tí ló:

“Líkt er hatta orðum hans

Ívar hólm.”

41 Tá ið hann segði honum

frá Ívari hólm,

enntá mundi hann vísa honum

á sínar herkonur tólv.

42 Tær blanda honum

tað eitur í vín,

enntá hyggur Jatvarð

at fingurgulli sínum.

43 Enntá hyggur Jatvarð

at fingurgulli góð,

sveitka tekur tað fingurgull,

tað rodnar sum eitt blóð.

44 “Enntá er tað siður

heima á vár garð,

sjálv tað skalt tú, ríka frú,

drekka skálum av!”

45 “Ríkur ert tú, riddarin,

skortar tú ei fæ,

tað verður ikki, meðan eg lívi,

eg drekki vín við tær.”

46 Svaraði hin ungi Jatvarð,

smílir undir lín:

“Enntá skalt tú drekka

fyri báðum eygum mínum.”

47 Tað gjørdi hann Spanialands kongur

í tað fyrsta mein,

sendi lítlan njósnara

í kvinnustovu heim.

48 Svaraði hin ungi Jatvarð,

smílir undir skinn:

“Tú skalt ikki boðini bera

fyri Spanialands kongin inn.”

49 Tað var hin ungi Jatvarð,

við sínum svørði brá,

hann kleyv lítin njósnara

sundur í lutir tvá.

50 Tað var hin ungi Jatvarð,

við sínum svørði brá,

hann kleyv allar herkonur

sundur í lutir tvá.

51 “Hoyr tað tú nú, Spanialands kongur,

eg tali nú til tín:

hvat havi eg í bøtur tikið

eftir sæla faðir mín?”

52 Tí svaraði Spanialands kongur,

lítið at tí ló:

“Tú fært ikki so mikið

sum sólar av mínum skó.”

53 Ei var mjúkur kongafundur,

ei ló alt í senn,

eingin visti av at siga,

fyrr enn svørðið stóð í tenn.

54 Ei var mjúkur kongafundur,

ei ló alt í hóvi,

eingin visti av at siga,

fyrr enn kongur fleyt í blóði.

55 Eg sá koma tógvar menn

sunnan eftir høll,

droyradrigin vóru teirra

herklæði øll.

Nú lystir meg í dansin at gá,

meðan rósur og liljur tær gróa væl.

CCF 71 B

TSB E 40

Handrit: Savn Hammershaimbs. AM, Access. 4c I [8].

Útgávur:

1. V.U. Hammertshaimb: Færøsk Anthologi I, 1891 s. 85

2. Føroya kvæði (Christian Matras greiddi til útgávu, 1944) Band  III, Teil 1, s. 136.

3. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 2001) 16. bind, s. 127.

Heimild: Úr Suðuroy: Peder Poulsen, Pætur við Á (1803-1867), Øravík, 1847.