Sniolvs kvæði
F.
Sniolvs táttur
CCF 91-III Fa-[I]
TSB E 75
1 Nú skal leggja niður um stund,
vilja tær dømin trúgva,
um hann Sniolv á Upplandi,
harum vilja vit snúgva.
Gyltan spora verði mítt fótaspenni,
so temji eg mínar gangarar góðar,
lati renna.
2 Sniolvur býr á Upplondum,
slíkir munnu ikki finnast,
so lystir honum at stríða
sum at leika við streymin stinna.
3 So lystir honum at stríða
sum at leika við streym í á,
hann er ikki í vørildini,
sum Sniolv torir at sjá.
4 Sniolv gár for sína móður,
leggur við henni ráð:
“Hvar veitst tú so skjøna jomfrú,
ið mær er sámi at fá?”
5 Svaraði hansara sæla móðir,
tók tað orð við gleim:
“Nógvar eru av Upplondum,
tú kjós tær eina av teim!”
6 “Vildi mær tann hugurin
lívið leggja á,
hertugans dóttur av Brunsvík norð,
kundi eg hana fá!”
7 Svaraði hansara sæla móðir,
mælir av tungum sinni:
“Hertugans dóttur av Brunsvík norð
ert tú ikki maður at vinna!”
8 Til svaraði Sniolvur,
mælir av tungum sinni:
“Hertugans dóttur av Brunsvík norð
eri eg væl maður at vinna!”
9 So letur hann Sniolvur
síni skipini gera,
allar letur hann streingirnar
av reyðargulli vera.
10 So letur hann Sniolvur
sínum skipum búgva,
allar letur hann streingirnar
av reyðargulli snúgva.
11 So letur hann Sniolvur
búgva skipini stór,
bæði letur hann á tey laða
virtur og so bjór.
12 So letur hann Sniolvur
búgva sær skipini síni,
bæði letur hann á tey laða
virtur og so vín.
13 Bæði letur hann á tey laða
virtur og so bjór,
tó hann siglir í fimtan vetrar,
fattast hann ikki fóður.
14 Ganga teir til strandar oman,
ríkir menn og reystir,
lunnar brustu, og jørðin skalv,
tá knørr var drigið úr neysti.
15 Bræddir vóru brandar,
skorin var hvør stokk,
stevni og stýri av reyðargulli,
so var seglið í topp.
16 Bræddir vóru brandar,
borðini vóru ný,
forgyltir leikaðu ringarnir
upp í miðal ský.
17 Bræddir vóru brandar,
borðini vóru blá,
stevni og stýri av reyðargulli,
har skein sólin á.
18 Vundu teir upp síni silkisegl,
bæði gul og blá,
strykar ei á bunkan niður
fyrr enn á Brunsvíks vág.
19 Føgur var tann snekkjan,
kendi fagurt land,
kastaði sínum akkerum
á so hvítan sand.
20 Lítil svein í markina út
hann goymdi smalur og geit,
hann sær skip eftir havi koma,
havnina vil tað leita.
21 Allar rekur hann smalur sínar
saman á grønan vøll,
síðan akslar hann kápan blá,
hann gár í kongins høll.
22 Síðan akslar hann kápan blá,
hann gár í kongins høll:
“Eg eri meg av einum luti vísari,
enn tær eruð øll.
23 Eg eri meg av einum luti
vísari, enn tær eruð øll,
eg sær skip eftir havi koma,
seglini hvít sum mjøll!”
24 “Sært tú skip eftir havi koma,
seglini gul og blá,
vera má ein av høvdingum
at biðja dóttur vár!”
25 Svaraði ein so lítil svein,
vildi orðini fúka:
“Nú er komin riddarin tann,
ið tú mást undan lúta!”
26 Svaraði reysti hertugin
bæði hyggin og vitur:
“Mundi ikki Brunsvík móti staðið
einum orlogsskipi!”
27 Føgur var tann snekkjan,
kendi so fagurt land,
kastaði sínum akkerum
á tann hvíta sand.
28 Kastaði sínum akkerum
á tann hvíta sand,
fyrstur steig hann Sniolvur
sínum fótum á land.
29 Svaraði ein so lítil svein,
vildi ei undan víkja:
“Eg skal meg til strandar oman
at taka hann av lívi!”
30 Svaraði Sjúrður hertugans son,
heldur á *búnum knívi:
“Ert tú tann fyrsti av Brunsvík norð,
hann tekur teg, Sniolv, av lívi!”
31 Tað var eingin í Brunsvík norð,
kempuna tordi at finna,
uttan Sjúrður, hertugans son,
sum reið til strandar inn.
32 Svaraði Sjúrður hertugans son,
væl kann tungu skilja:
“Hvat er tykkara ørindi,
og hvat munnu gestir vilja!”
33 Til tað svaraði Sniolvur:
“Tað er ikki yvir at tiga,
tað eru míni ørindi
tína systur at biðja.
34 Vilt tú ikki tína systur
geva mær í giftu,
eg bjóði tær eitt annað boð,
lív skal *londum skifta!”
35 Leingi stóð hann Sjúrður
og tonkti upp á tey orð,
í hvøssu hann skuldi við at bera,
tað skuldi ikki blíva morð.
36 Til tað svaraði Sjúrður
fyrsta orðið tá:
“Hon hevur bæði faðir og móður,
á henni hava ráð!”
37 Svaraði Sjúrður hertugans son,
góður var borin til evni:
“Sig mær tað, tú fremmanda kempa,
hvøssu skal eg teg nevna!”
38 “Sniolv skalt tú nevna meg,
væl í víggjum stár,
Ólavur kongur av Upplandi
er frægi faðir vár!”
39 “Ólavur kongur av Upplandi
var mær so nær í ætt,
ein maður eri eg frá Sniolvi,
so havi eg hoyrt frá sagt!”
40 Uppi í miðjum grasagarði
akslar hann sítt skinn,
og so búgvin gongur hann at
í høgar hallir inn.
41 Og so búgvin gongur hann
í høgar hallir inn,
sum hertugin á borði sat
við manna hundrað fimm.
42 Inn kemur Sjúrður hertugans son,
vildi ikki orðum víkja:
“Nú er komin riddarin tann,
frú Adalín fær sín líka!”
43 Hildu upp undir Brunsvík,
sum hertugin fyri lá,
har vóru gjørdar silvurgøtur,
brúgvar alt við stál.
44 Mitt í miðjum grasagarði
akslar hann sítt skinn,
og so búgvin gongur hann
í høgar hallir inn.
45 Sniolvur stendur á hallargólvi,
ber fram kvøðu sína:
“Sit væl, reysti hertugin,
gev mær dóttur tína!”
46 Leingi sat hann hertugin,
tyktist vera komin í vanda,
tá ið hann sá ta reystu kempu
seg fyri borðum standa.
47 Til svaraði Sniolvur,
mælir av tungum sinni:
“Sig mær antin nei ella ja,
eg biði ikki triðja sinni!”
48 Til svaraði hertugin,
hann sortnaði sum ein mold:
“Gangið eftir frúnni Adalín
og leiðið hana fram á fold!”
49 Frúgvin varð leidd í hallina inn,
merki bar hon í enni,
eingin av teim í Brunsvík norð
líktist aftur at henni.
50 “Ver vælkomin, mín sæla dóttir,
higar út til mín,
vilt tú henda riddara lova,
er komin at biðja tín!”
51 Svaraði frúgvin Adalín
tað fyrsta orðið tá:
“Eg hevði hug á Sniolvi,
áðrenn eg hann sá!”
52 Lótu tá til brúdleyps ætla,
tá var ei at tvørra,
átjan borgum boðið var,
tólv hundrað á hvørji.
53 Lótu tá til brúdleyps ætla
av so mikið meingi,
kom so mangur hovmaður til
sum fjøður á fuglaveingi.
54 Drukkið varð teirra brúdleypið,
og kátt var teirra lív,
bæði gingu í eina song
Sniolvur og hans vív.
55 Gingu so bæði í eina song
Sniolvur og hans vív,
síðan hvør, sum boðin var,
haðan heim til sín.
56 Tað var tá, sum oftum er enn,
duld eru døpur mein,
hertugin fylgdi sínari dóttur
á ytsta sjóvarstein.
57 Vant hann upp síni silkisegl,
gull og vovin brand,
strykar ei á bunkan niður
fyrr enn við Uppland.
58 Føgur var tann snekkjan,
kendi fagurt land,
kastaði sínum akkerum
á so hvítan sand.
59 Kastaði sínum akkerum
á so hvítan sand,
fyrstur steig hann Sniolvur
sínum fótum á land.
60 Fyrstur steig hann Sniolvur
sínum fótum á land,
og so frúgvin Adalín
undir hans høgru hand.
61 Uppi í miðjum grasagarði
akslar hann sítt skinn,
og so búgvin gongur hann
í høgar hallir inn.
62 Svaraði reysti Sniolvur
bæði við gleði og gleim:
“Sit nú væl, mín sæla móðir,
so glaður kom eg heim!”
63 Svaraði hansara sæla móðir,
heldur á ringinum bjarta:
“Góðari stund tað bar eg teg
fyri mínum hjarta!”
64 Svaraði hansara sæla móðir
bæði við gleði og gleim:
“Góðari stund tað vart tú gitin,
so vart tú borin [í] heim!”
Handrit: Fugloyarbók. AM access. 4a, nr. 33, s. 153.
Útgávur:
1. Føroya kvæði (Chr. Matras greiddi til útgávu, 1946) Band IV, Teil 1, s. 56.
2. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 2001) 20. bind, s. 23.
Heimild: Úr Fugloy: Hanus Hanusson, Sjeyndi Hanus (1794-1854), Hattarvík, fyri 1854.
[II. Ásmundar táttur.]
CCF 91-VI Fa-[II. Ásmundar táttur]
TSB E 63
65 Nú skal leggja niður um stund,
eg kvøði ikki longur á sinni,
nú skal taka upp annan tátt,
betur at leggja í minni.
66 Frú Adalín vaknar um midnátt,
fortelur sínar dreymar so brátt:
"Undarligt hevur fyri meg borið
í alla hesa nátt.
67 Meg droymdi, tú reiðst á grønum vølli
við tínar gulmar garðar,
har kom ríðandi riddarin tann,
ið teg sló niður til jarðar."
68 Til svaraði Sniolvur
við sínar gulmar garðar:
"Hann er ikki í vørildini,
ið meg slær niður til jarðar."
69 Svaraði frúgvin Adalín,
mælir á tungum sinni:
"Eingin hevur so reystur verið,
sín líka hevur ikki fingið."
70 Tá svaraði Sniolvur
av so tungum vanda:
"Eg fái ikki mín ovurmann
her í hesum landi."
71 Tað var um ein árla morgun,
sólin skín so víða,
tað var hin illi Ásmundur,
hann býr seg út at ríða.
72 Tað var hin illi Ásmundur,
ei *leiðist honum enn,
fellir niður av Sniolvs monnum
hundrað um í senn.
73 Til svaraði Sniolvur:
"Hví gongur her so hart,
havi eg gitið mín búgvin brand,
kunngjørt í alla land?"
74 Tí svaraði Sniolvur,
hann vildi ikki undan víkja:
"Eg skal meg á herin fram
at taka hann av lívi."
75 Svaraði ein so lítil sveinur,
hann vildi undan flýggja:
"Tú vinnur einki av hesari kempu,
tað kann eg væl síggja."
76 Hartil svaraði Sniolvur
við sínar gulmar garðar:
"Eg skal tó á somu stund
sláa hann niður til jarðar."
77 Riðu teir á grønum vølli,
hvørgin vildi víkja,
so fullu teimum høggini tung,
í hjarta tóktist níta.
78 Tað svaraði hin illi Ásmundur,
hann talar um sín vilja:
"Eg skal meg til hallar heim
frú Adalín at gilja."
79 Til svaraði Sniolvur,
hann heldur á ringinum bjarta:
"Eingin giljar Adalín,
fyrr enn løstað er í mær hjarta."
80 "Eg tók konu Golmars
eg fór ikki undan við hátt,
annað skalt tú fáa at síggja,
áðrenn úti er nátt."
81 Til svaraði Sniolvur,
mælir ímóti honum:
"Hann var ikki til víggja borin,
hann vardi ikki sína konu."
82 Riðu teir á grønum vølli,
av bar barnagaman,
eldur feyk úr svørðunum,
tá ið oddar bóru saman.
83 Riðu teir á grønum vølli
av so miklum móði,
tað var hin illi Ásmundur,
hann stóð í mannablóði.
84 Ásmundur leit til jørðina niður
undir sínum reyða skildri,
hann kom upp á baki hans,
sterka Sniolv feldi.
85 Ásmundur leit til jørðina niður
undir reyðum skildri,
hann kom upp á baki hans,
sjálvan Sniolv feldi.
86 Ásmundur gongur á grønum vølli,
sínum roysni lovar,
hann tók Sniolvs høvur upp
og bant við saðilbuga.
87 Tað var hin illi Ásmundur,
hann hugsar um sín vilja:
"Eg skal meg til hallar heim
frú Adalín at gilja.
88 Tað gjørdi frúgvin Adalín
alt við ongum vanda,
hon gekk seg av borgini út
mót Sniolvi at standa.
89 Inn kemur frúgvin Adalín
við so mikla sorg:
"Hetta er ikki Sniolvur,
ið higar kemur í borg."
90 Tað var hin illi Ásmundur,
hugsar um sín vilja:
"Hoyr tað, frúgvin Adalín,
meg lystir teg at gilja."
91 Svaraði frúgvin Adalín,
vildi ikki undan víkja:
"Tað verður ikki, meðan eg livi,
eg fái Sniolvs líka!"
92 Svaraði illi Ásmundur,
heldur á reyðum ringi:
"Eingin hevur so reystur verið,
sín líka hevur ei fingið."
93 Til svaraði Ásmundur,
hann hugsar um sítt veldi:
"Enn var eg tá frægari,
tann sterka Sniolv feldi."
94 Svaraði frúgvin Adalín,
mælir á tungum sinni:
"Tað var alt við illgerningar,
tú mundi sigur vinna."
95 Tað var hin illi Ásmundur,
hann tók tað upp við gaman:
"Hoyr tú, frúgvin Adalín,
meg lystir at sova í títt kamar."
96 Tað var frúgvin Adalín,
mælir ímóti honum:
"Vart tú komin út í mítt búr,
har út skuldi tú ikki komið."
97 Tað var hin illi Ásmundur,
vendi seg um til víggja,
tá fekk frúgvin Adalín
Sniolvs høvur at síggja.
98 Tað var frúgvin Adalín,
tað fyrsta hon tað sá,
allur tann hin fagri litur
úr hennara kinnum brá.
99 Tað gjørdi frúgvin Adalín
av so tungari neyð,
beltið brast, men hjartað sprakk
eftir Sniolvs deyð.
100 Av harmi sprakk hon eftir hann,
tann hin ríka frú,
eg svørji tann eið á mínari trú,
tað hendir ongan nú.
Gyltan spora verði mítt fótaspenni,
so temji eg mínar gangarar góðar,
lati renna.
Handrit: Fugloyarbók. AM access. 4a, nr. 33, s. 153.
Útgávur:
1. Føroya kvæði (Chr. Matras greiddi til útgávu, 1946) Band IV, Teil 1, s. 60.
2. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 2001) 20. bind, s. 31.
Heimild: Hanus Hanusson, Sjeyndi Hanus (1794-1854), Hattarvík, fyri 1854.