Skip to main content

 

 

Heimsins lond   →   Evropa


Eysturríki


Lyklatøl

Høvuðsstaður: Wien

Vídd: 83.871 km2

Fólkatal: 8.361.000

Almentmál: týskt

Átrúnaður: kristindómur 91%, islam 2%, aðrir 7

Stýrirlag: fólkaræði, fleirflokkaskipan

Gjaldoyra: evra

Eysturríki

Eysturríki var einaferð miðdepil í stóra keisaraveldinum Eysturríki-Ungarn. Í 1918 gjørdist Eysturríki sjálvstøðugt ríki. Vestari og mittasti partur í Eysturríki eru fjallalendi, men so lækkar landið so líðandi norðureystur á fruktagóða láglendið. Uppi í líðunum ganga neyt, seyður og geitir á biti, og fyri norðan er gott korn- og fruktlendi. Eysturríki er væl ment ídnaðarland, ið ger jarn, stál, maskinur og evnafrøðilig evni. Landið fór upp í ES í 1995.

Ferðavinnan er 15% (1999) av inntøkum landsins. Umframt at vitja søguligu býirnar í Eysturríki, koma ferðafólk higar at standa á skíðum ella ganga í fjøllunum. Her eru nakrir av bestu vetrarítróttarstaðum í heiminum, og um summarið eru stóru vøtnini yndað ferðamannamál. Myndugleikarnir eru nú farnir at friða og verja ymisk øki, tí at ovurnógva ferðavinnan fer so illa við umhvørvinum.

Høvuðsstaðurin Wien var í gomlum døgum glógvandi miðdepilin í keisaraveldinum Eysturríki-Ungarn. Í 17. og 18. øld var hann av glæsiligastu býum í Evropa, og nú á døgum koma mong fólk higar at síggja stórbæru byggifrøðilistina úr hesum tíðum. Onnur koma at lesa ella at njóta tónleik - keisarabýurin dró nógvar tónasmiðir til sín, sum vónaðu, at eysturríkski aðalin ella enntá keisarin fór at stuðla teimum, t.d. vóru bæði Mozart og Beethoven í Wien.

Matsiðirnir úr mongu londunum, sum einaferð hoyrdu til stóra keisararíkið, hava sett sín dám á eysturríkska matgerð. Kendi rætturin Wiener Schnitzel - steikt stykki av roðaðum kálva- ella svínakjøti - er helst úr Italia. Kaffistovurnar í Wien eru heimsgitnar fyri nógvu køkurnar og annan bakstur.

Fyrr var vanligt, at húsini á gørðunum í fjøllunum vóru av viði, tí at ov mikið var av skógi. Dýr, fólk og hoyløða vóru ofta undir somu lon. Hoyggið var uppi á loftinum, húsfólkið í miðhæddini og fenaðurin í kjallaranum. Hesi hús eru enn at síggja sumstaðni á bygd, hóast nógva ferðafólkið hevur broytt bygdirnar og bygdalívið.

Lítið kol er í Eysturríki og eingin olja, og tí má landið útvega sær ravmagn á annan hátt. Nógvar, stórar áir og brattir dalar gera, at væl ber til at gera vatnbyrgingar og veita vatn oman í orkuverk ígjøgnum rør og tunlar.