CCF 11 C

TSB E 124

1 Eina veit eg rímuna, 

ið inni hevur ligið leingi, 

risin liggur á Leittrabergi, 

hann talar við sínar dreingir. 

Grani bar gullið av heiði, 

brá hann sínum brandi av reiði, 

Sjúrður vá á orminum, 

Grani bar gullið av heiði. 

2 Risin talar við sínar dreingir, 

gott er at taka til evna: 

"hvar vitið tær mín faðirs bana, 

nú lystir meg hann at hevna." 

3 Allir drýptu høvdið niður, 

eingin tordi at svara, 

uttan frægur Filkusson, 

og betra hann hevði tagað. 

4 "Hoyr tað frægi Filkusson, 

kant tú svara mær and, 

snarliga skalt tú vísa mær 

mín faðirs banamann." 

5 Svaraði frægi Filkusson 

í fyrsta orði tá: 

"um enn eg sigi tín faðirs bana, 

tú vinnur har einki á." 

6 "Hoyr tað frægi Filkusson, 

sig mær satt ífrá: 

hvussu var hann navni nevndur, 

ið mín faðir vá?" 

7 "Tað man vera kappin tann, 

ið øllum tykir mun, 

so er hann av navni nevndur: 

Sjúrður Sigmundarson." 

8 Tí svaraði risin, 

hann læt síni orð so snúgva: 

"sig mær frægi Filkusson, 

hvar man Sjúrður búgva?" 

9 Svaraði frægi Filkusson, 

hann heldur á búnum brandi: 

"hann býr sær í Holmgørðum 

í Noregis landi. 

10 Hann hevur mangan risan dripið 

fyri sítt hvassa svørð, 

kemur tú fyri Holmgarðar 

tílíka rakar tú ferð." 

11 Ivri dró at risanum, 

hann letur af reiði renna: 

"fyri tú spottar og happar meg, 

tú skalt á báli brenna." 

12 "Um enn tú letur meg steikja, 

um enn tú letur meg brenna, 

Sjúrður verður ei tín fangi, 

tað fært tú at kenna." 

13 Risin gekk sær haðan burt, 

frá man frættast víða, 

so fór hann í smiðjuna 

sær eina jarnstong at smíða. 

14 Risin fór í smiðjuna 

við teirri somu ferð, 

siðan læt hann gera sær 

bæði skjøld og svørð. 

15 Risin smíðar stongina 

ið væn var á at líta, 

átjan alin er hon long, 

hon skein sum silvurið hvíta. 

16 So letur hann risin 

síni skipini gera, 

allar letur hann streingirnar 

av reyðargulli vera. 

17 So letur hann risin 

síni skipini búgva, 

allar letur hann streingirnar 

av reyðargulli snúgva. 

18 Risin gekk til strandar oman, 

frøknur í huga full, 

hann letur laða í bæði borð 

tjúgu tunnur gull. 

19 Risin gekk til strandar oman, 

hann bjóðst ei við frið: 

Tórir af Strond og 

Torkil af Grund, teir fóru honum við. 

20 Risin gekk til strandar oman, 

so er greint fyri mær, 

hann stígur so fast á stóran knørr, 

at stokkurin gekk í kav. 

21 Vindur hann upp síni silkisegl, 

so er greint fyri mær, 

hann strikar ei á bunka niður 

fyrr enn við Holmgarð. 

22 Smaladrongur í liðini situr, 

goymir at smalu og geit, 

hann sær skip eftir havi koma, 

ið havnir vilja leita. 

23 Allar rekur hann smalurnar 

saman á grønan vøll, 

siðan akslar hann kápu blá, 

hann gongur í Sjúrðar høll. 

24 Síðan akslar hann kápu blá, 

hann gongur í Sjúrðar høll: 

"eg eri mær í einum luti 

vísari enn tær eru øll. 

25 Eg eri mær í einum luti 

vísari enn tær eru øll, 

eg síggi skip eftir havi koma, 

seglini hvít sum mjøll." 

26 "Sært tú skip eftir havi koma, 

seglini hvít sum lín, 

vera man risin af Leittrabergi 

at hevna faðir sín." 

27 Tí svaraði smalasveinur, 

fyri breiðaborði stóð: 

"tókti mær sum grimmur risi 

fram eftir bunka fór." 

28 Svaraði Sjúrður Sigmundarson, 

hann orðið gav væl í geyma: 

"undarligt hevur fyri mær borist 

hesa nátt í dreymar." 

29 Tað er Sjúrður Sigmundarson, 

hann sigur sín dreym so brátt: 

"undarligt hevur fyri mær borist 

alla hesa nátt. 

30 Meg droymdi, at Grani 

úti saðlaður stóð, 

meg droymdi, at fyri honum 

rann so mikið blóð. 

31 Meg droymdi, at fyri honum 

rann so mikil droyri, 

meg droymdi, at skjøldurin 

hann sang fyri mínum oyrum. 

32 Meg droymdi, at spjótið 

tað fell frá mínum belti 

meg droymdi, mítt góða svørð 

á blonkum hjálmum gelti. 

33 Meg droymdi, at skjøldurin 

í míni hendi var, 

meg droymdi, mítt góða svørð 

ígjøgnum risar skar." 

34 Lata síni akker falla 

á so hvítan sand, 

fyrstur er risin af Leittrabergi 

sínum fótum á landi. 

35 Fyrstur er risin af Leittrabergi 

sínum fótum á landi, 

og hin frægi Filkusson 

undir hans høgru hond. 

36 Sjúrður talar við sínar menn, 

hann mælir af øllum góðum: 

"nú skal ein til strandar ríða 

risanum frið at bjóða.” 

37 Sjúrður býður teim øllum heim 

glaðir fyri uttan ekka, 

sitja yvir breiðaborði 

tann brúna mjøð at drekka. 

38 Sjúrður býður teim øllum heim 

meiri monnum og minni, 

um teir vilja halda frið 

og ongar neisur vinna. 

39 Um teir vilja halda frið 

og ongar neisur vinna, 

men verður tað nakað vanboðið, 

so mæli eg um minna." 

40 Risin og allir hans reystu menn 

ganga á hvítum sandi, 

nú er hann Sjúrðar sendisvein 

riðin niður til strandar. 

41 Sjúrður býður tykkum øllum heim 

glaðir fyri uttan ekka, 

at sitja yvir breiðaborði 

tann brúna mjøð at drekka. 

42 Sjúrður býður tykkum øllum heim 

meiri monnum og minni, 

um tær viljið halda frið 

og ongar neisur vinna. 

43 Um tær viljið halda frið 

og ongar neisur vinna, 

men verður tað nakað vanboðið, 

so mælir hann um minna." 

44 Risin gongur frá strondum niðan 

við øllum sínum liði, 

tekur hann Sjúrðar sendisvein, 

bítur hann af um miðju. 

45 Bítur hann um miðju av, 

sum søgur ganga frá, 

Sjúrður stendur í Holmgørðum, 

so gjølla hann tað sá. 

46 Sjúrður biður sína menn 

girða seg við svørð: 

"tað síggi eg á risanum, 

at nú er ilt á ferð." 

47 Sjúrður biður sína menn 

klæðast í brynjur bjartar, 

standa nú so menniliga, 

og ei hava kálvahjarta. 

48 Sjúrður biður sína menn 

klæðast í brynjur góðar, 

ikki óttast risans her, 

tó at hann sýnist stórur. 

49 Sjúrður bindur sítt hjálmaband, 

Gestur stóð honum næst, 

onga tíð á ævini 

bant hann tað so fast. 

50 Uppi í miðjum grasagarði 

akslar hann sítt skinn, 

og so búgvin gongur hann 

í høgar hallir inn. 

51 Og so búgvin gongur hann 

í høgar hallir inn, 

sum Sjúrður yvir borði sat 

við monnum hundrað fimm. 

52 Risin gongur frá strondum niðan, 

ið gull bar sær á kinn, 

setti sínar menn í borgargarði, 

sjálvur gekk hann inn. 

53 Tað var risin af Leittrabergi, 

hann inn í høllina gekk, 

Sjúrður situr í hásæti, 

hann ymsar litir fekk. 

54 Tað var risin af Leittrabergi, 

hann gekk í høllina inn, 

allir sita Sjúrðar menn, 

teir bliknaðu undir kinn. 

55 "Ver vælkomin, risin, 

higar nú til mín, 

drekk nú hvat tær betur líkar 

mjøðin ella vín." 

56 "Lítið er mær um mjøðin tín 

alvæl minni um vín, 

eg havi ongar bøtur tikið 

eftir faðir mín." 

57 Svaraði Sjúrður Sigmundarson, 

tað fell so væl í lag: 

"hevur tú ongar bøtur fingið, 

ongar fært tú í dag." 

58 Risin tá til orða tekur, 

mælir so fyri sær: 

"eg vil ongar bøtur hava 

uttan høvdið af tær." 

59 Risin gongur at breiðum borði, 

reiðjar nevan hátt, 

Sjúrður situr í hásæti, 

hann bar seg undan brátt. 

60 Risin gongur at breiðum borði, 

ilsku ætlar at prøva, 

knýtir nevan af miklum alvi 

Sjúrða á nasar at geva. 

61 Tekur hann hendur um Sjúrðar háls, 

hann eftir hári at draga, 

ikki vikaðist kappin reysti, 

heldur enn í bergi stæði. 

62 Sjúrður so til orða tekur: 

"her elvist ein undarligur siður, 

tað hevur eingin roynt uttan tú 

meg eftir hári drigið." 

63 Ivri dró at kappanum, 

hann sínum borði skeyt, 

allur tann hin brúni mjøður 

á hallargólvið fleyt. 

64 Sjúrður leyp úr hásæti, 

er mær ei á tí hól, 

bæði borð og borðstólar, 

tað førdi hann fram á gólv. 

65 Sjúrður brá sínum bitra brandi, 

eg geri tað ei at loyna, 

ætlaði risanum banasár, 

odd í hjálmin at royna. 

66 Sjúrður brá sínum bitra brandi, 

sum søgur ganga frá, 

oddurin kom í silvurbjálka, 

ei beit stálið á. 

67 Teir høgga títt, teir líva lítt, 

alt fyri uttan sút, 

øvugan bardi hann risan tá 

av høgum borgum út. 

68 Teir høgga títt, teir líva lítt, 

braka tók í høll, 

øvugan bardi hann risan tá 

út á grønan vøll. 

69 Allir sita Sjúrðar menn, 

girdir teir vóru við svørð, 

vistu ikki hvar teir vóru 

í himli ella á jørð. 

70 "Tá ið eg fór af Leittrabergi, 

bjóst eg ei við frið, 

Sjúrður, kom af høllini út, 

brynja nú alt títt lið." 

71 Árla var um morgunin, 

sólin roðar í fjøll, 

tá hevði Sjúrður Sigmundarson 

brynjað út hundrað øll. 

72 Tá hevði Sjúrður Sigmundarson 

brynjað út hundrað øll, 

leggja teir sínar bardagar 

skamt frá Sjúrðar høll. 

73 Filkus riður í herin fram, 

hann roynir góðar gripir, 

hann fellir niður Sjúrðar menn 

tíggju fyri hvørji sipun. 

74 Risin reiðjar jarnstongina, 

hon var ei mjúk at strúka, 

hvørjum hon møtir af Sjúrðar monnum, 

høvur af herðum fúka. 

75 So ríður frægur Filkusson 

víðan vegin fram, 

hann klývur hvønn um tvørar herðar, 

ið móti honum rann. 

76 Hann klývur hvønn um tvørar herðar, 

sum søgur ganga frá, 

Sjúrður stendur í Holmgørðum, 

so gjølla hann tað sá. 

77 Sjúrður sjálvur talar tá 

við snarpan Nornagest: 

saðla mær nú Grana 

mín góða gangarahest. 

78 Sjúrður ríður í herin fram 

við fullgóðum móti, 

hvørjum hann møtti af risans monnum, 

tá hevði hann høvur á spjóti. 

79 Sjúrður ríður í herin fram, 

av bar barnagaman, 

møtir honum frægur Filkusson, 

tá bar báðum saman. 

80 Møtir honum frægi Filkusson, 

ógvuligur at líta, 

hann var allur í jarni klæddur, 

einki svørð kann bíta. 

81 Teir høgga títt, teir líva lítt, 

ei var barnagaman, 

eldur reyk úr svørðunum, 

tá ið eggjar bóru saman. 

82 Teir riða saman á grønum vølli, 

hvørgum mundi bella, 

hoyrast mátti langa leið, 

hvussu svørð á brynjum gella. 

83 Sjúrður brá sínum brandi á loft, 

hann høgg til so fast, 

heysurin á Filkusyni 

fyri innan hjálmin brast. 

84 Ogvuligt var at líta á, 

tá ið Sjúrður spenti við kolva 

klývur nú frægan Filkusson 

búkin niður í nalva. 

85 Tað var Sjúrður Sigmundarson, 

hann seg tilbaka sá, 

alt var fallið liðið hans, 

tað livdu ganska fá. 

86 Tað var Sjúrður Sigmundarson, 

á Grana aftur vendi, 

ógvuliga við miklari reiði 

hann fram í herin rendi. 

87 Sjúrður riður í herin fram, 

hann var ei mjúkur at strúka, 

hvørjum hann møtir af risans monnum, 

høvur av herðum fúka. 

88 Sjúrður ríður í herin fram, 

øllum tókti undur, 

av lagi gekk hann risans her, 

hann trongdi hann víða sundir. 

89 Sjúrður riður í herin fram, 

mátturin í honum veks, 

av lagi gekk hann risans her, 

hann trongdi hann sundir í seks. 

90 Sjúrður ríður í herin fram, 

ei var barnagaman, 

møtir honum risin af Leittrabergi, 

tá bar báðum saman. 

91 Risin reiðjar jarnstongini, 

tað var alt so fast, 

Grani kundi at skáka væl, 

hann misti fyrsta kast. 

92 Risin reiðjar jarnstongini, 

kundi væl ta list, 

Grani kundi at skáka væl, 

tað annað slag hann misti. 

93 Risin reiðjar jarnstongini 

ógvuliga fast, 

stongin kom í jørðina niður, 

í tríggjar lutir brast. 

94 Tað var risin af Leittrabergi, 

tá firraði hann sínum lívi, 

fimtan favnar í hvørt lop 

haðan og aftur á skipið. 

95 Tað var risin af Leittrabergi, 

hann leyp eftir grønari jørð 

aftur á sítt góða skip 

at søkja skjøld og svørð. 

96 "Hoyr tað Sjúrður Sigmundarson, 

kant tú væl at ríða, 

nú skalt tú koma fyri hann, 

ið teg skal læra at stríða. 

97 Teir høgga títt, teir líva lítt, 

ei bóru barna gaman, 

eldur reyk af svørðunum, 

tá ið eggjar bóru saman. 

98 Teir ríða saman á grønum vølli, 

dvørgamál syngur í fjøllum, 

betra var nú inni at liggja 

enn berjast móti trøllum. 

99 Teir høgga títt, teir líva lítt 

fast af miklum móði, 

tá var Sjúrður illa staddur, 

Grani sveittar blóð. 

100 Tað var hin snarpi Nornagestur, 

hann vildi ei undan flýja, 

setur hann upp á Sjúrðar høvur 

tvinnar hjálmar nýjar. 

101 Risin gevur høggini tung, 

mangt man honum tálma, 

klývur niður af Sjúrðar høvdi 

tvinnar gyltar hjálmar. 

102 Tað var hin snarpi Nornagestur 

vil ikki undan flýja, 

setur aftur á Sjúrðar høvur 

trinnar hjálmar nýjar. 

103 Risin gevur høggini tung, 

mangt man honum tálma, 

klývur niður af Sjúrðar høvdi 

trinnar gyltar hjálmar. 

104 Sjúrður bindur upp hjálmin tann, 

ið skín sum gullið reyða, 

tann hann fekk af dvørgamoynni 

eftir tann Dagmars deyða. 

105 Tann hann fekk af dvørgamoynni 

eftir tann Dagmars deyða, 

leingi hevði ligið á kistubotni, 

settur við ringar reyðar. 

106 Gestur so til orða tekur, 

kinnar ber hann so baldar: 

"høgg nú Sjúrður Sigmundarson, 

nú munnu hjálmar halda." 

107 Gestur hann stóð honum næst, 

ógvuligur at líta: 

"høgg nú Sjúrður Sigmundarson, 

nú mann einki bíta." 

108 Teir høgga títt, teir líva lítt, 

teir troða jørð til kálva, 

dvørgamál sang í hvørjum hamri, 

vørildin tók at skelva. 

109 Einki kann Sjúrður annað gera, 

enn verjast við henda púka: 

"nú má taka upp listir tær, 

ið eg havi sjaldan brúkað." 

110 Tað var Sjúrður Sigmundarson, 

hann kundi væl ta list, 

snarliga vendi hann Grana burt 

til at ríða dyst. 

111 Tað var Sjúrður Sigmundarson, 

Grana burtur vendi, 

ógvuligur við miklari reiði 

aftur mót risanum rendi. 

112 Sjúrður reið tann fyrsta dyst, 

stakk hann inn at beini, 

tað bítur ei svørð á heysi hans 

heldur enn knívur á hørðum steini. 

113 Sjúrður reið tá annan dyst, 

stakk hann inn at hjarta, 

eitrið dreiv til himna hátt, 

tá sortnaði sólin bjarta. 

114 Sjúrður reið tann triðja dyst, 

øllum tókti undur, 

klývur nú risan af Leittrabergi 

av í kníjum sundir. 

115 Klývur nú risan af Leittrabergi 

sundir í luti tvá: 

"ligg nú deyður á grønum vølli 

Filkusi íhjá." 

116 Sjúrður vendi Grana aftur 

bæði við gleði og gleim, 

eg svørji tann eið á mína trú, 

hann reið til hallar heim. 

117 Sjúrður gongur í høllina inn, 

glaður fyri uttan ekka, 

talar hann nú til Nornagest, 

biður hann skeinkja drekka. 

118 Tá ið hann hevði drukkið 

alla sína list, 

gramdi hann seg um Grana 

sín góða gangara hest. 

119 Sjúrður gongur til strandar oman, 

frøknur í huga full, 

har fekk hann á risans skipi 

tjúgu tunnur gull. 

120 Eg kann ikki kvøða longur, 

enn sagt er í hesum tátti, 

Sjúrður setist í stólin tann, 

ið hann sjálvur átti. 

121 Eg kann ikki kvøða longur, 

enn søgur ganga frá, 

Sjúrður ræður fyri Holmgørðum 

líka enn sum áður.

CCF 11 C

TSB E 124

Uppruni: V.U. Hammershaimb: “Færøiske kvæder I”, 1851

Útgávur: 

1. V.U. Hammershaimb: “Færøiske kvæder I”, 1851, s. 120

2. Føroya kvæði (N. Djurhuus greiddi til útgávu, 1951) Band  I, Teil 3, s. 337.

3. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 1998) 5. bind, s. 78

Heimild: V.U. Hammershaimb (1819-1909).