Grímur á Bretlandi ella Løðar jall
CCF 53 D
TSB E 106
Fyrsti táttur
1 Eg havi eina rímu hoyrt,
inni hevur ligið leingi,
gjørd um reystan Løðar jall
og aðrar reystar dreingir.
Gyltan spora við mín fót eg spenni,
so temji eg mín gangara góða,
lati hann renna.
2 Løðar jall situr í hásæti,
hann mælir við sínar dreingir:
“Hvar vitið tær mín javnlíka?
Tað havi eg hugsað leingi.”
3 Sveinar svara sínum harra,
alt var sum tað má:
“Best munnuð tær vita við sjálvum tygur,
hvønn tygur stár hugur á.
4 Best munnuð tær vita við sjálvum tygur,
hvønn tygur stár hugur á,
hoyrt havi eg gitið Svøríkis kong,
væna dóttur ár.”
5 So letur han Løðar jall
síni skipin gera,
allar letur hann streingirnar
av reyðargulli vera.
6 So letur hann Løðar jall
síni skipin búgva,
allar letur hann streingirnar
av reyðargulli snúgva.
7 So letur hann Løðar jall
byggja skipini síni,
bæði letur hann á tey laða
virtur og so vín.
8 So letur hann Løðar jall
byggja skipini stór,
um hann siglir fimtan vetur,
kortar hann ei fóður.
9 Tað var reystur Løðar jall
leggur sítt skip mót hav,
hann aktar ei, hvat heldur av,
náttin ella dagur.
10 Møttust teir í miðjum havi,
nú er um tað at røða,
Grimmar kongur og Løðar jallur
Svøríkis dóttur at biðja.
11 Yndug var tann snekkjan,
kendi fagurt land,
fyrstur steig hann Løðar jall
sínum fóti á land.
12 Gingu teir frá strondum niðan
ríkir menn og reystir,
lunnar brustu, og jørðin skalv,
teir settu sín knør í neystið.
13 Gingu teir frá strondum niðan,
í skarlak vóru teir klæddir,
gullborin hjálm á høvdi á sær,
teir vóru einki ræddir.
14 Løðar jall stendur á hallargólvi,
ber fram kvøðu sína:
“Sit væl, reystur Svøríkis kongur,
gev mær dóttur tína!”
15 Grímur gár for breiða borði,
ymsar litir fekk:
“Kongurin, gev mær dóttur tína,
bæði er hon vøn og tekk!”
16 Leingi sat tá Svøríkis kongur,
tyktist tá komin í vanda,
síðan bað hann sveinarnar
eftir moynni ganga.
17 Frúgvin varð bæði studd og leidd.
inn í hallina gekk,
Løðar jall stendur á hallargólvi,
ymsar litir fekk.
18 Kongurin tekur í hennara hond:
“Sæla dóttir mín,
vilt tú hesar riddarar lova,
komnir at biðja tín?”
19 “Takk havi tú, faðir mín,
for andsvarið tú mær gav,
Løðar jall úr Síggjaríki
hann kjósi eg mær.
20 Løðar jall ár Síggjaríki
hann vil eg mær kjósa,
Grím ikki fyri eygum síggja,”
segði tann liljan ljósa.
21 “Hoyr tú, reystur Løðar jall,
tú manst ognast vív,
kom á hólm og berst við meg
eina so lítla tíð!
22 Hoyr tú, reystur Løðar jall,
tú manst ognast sprund,
kom á hólm og berst við meg
eina lítla stund!”
23 Grimmar hvarv av høllu burtur,
hann var drongur ríki,
hann kom aftur uttan hallar
í óndum drekalíki.
24 Grimmar hvarv av høllu burtur,
hann var drongur versti,
hann kom aftur uttan hallar
á kolsvørtum hesti.
25 Undarligur var hesturin,
ið Grimmar hann reið á:
hógvarnir vóru hvítir,
oyruni vóru grá.
26 Bardust fullar tógva dagar,
hvørgin sigur vann,
inntil tann hin triðja,
ið sólin vegin rann.
27 Inntil tann hin triðja,
ið sólin vegin rann,
tá fell reystur Grimmar kongur,
tann menskur mann.
28 Tað var reystur Grimmar kongur,
tað mundi frættast víða,
hann hvarv aftur innan hallar,
hann kundi ei longur at stríða.
29 Tað var reystur Løðar jall
fellur upp á síni knæ,
meðan hann Maritu, Svøríkis dóttur,
til ektar festi sær.
30 Drukkið varð teirra brúdleypið,
kátt var teirra lív,
fóru so bæði í eina song
Løðar og hans vív.
31 Silki og so perlur
var eftir veginum breitt,
so varð Marita, Svøríkis dóttir,
niður til strandar leidd.
32 Silki og so perlur
tað var eftir veginum prangað,
ikki má Marita, Svøríkis dóttir,
á berari jørðini ganga.
33 Millum báðar stavnarnar
har brá ein fagur litur,
sum hon Marita, Svøríkis dóttir,
í lyftingini situr.
34 Millum báðar stavnarnar
har ber ein litur á,
sum hann reystur Løðar jall
í lyftingini stár.
35 Vundu síni silkisegl,
fáir finnast slíkir,
strykaðu ei á bunkan niður
fyrr enn við Síggjaríki.
36 Yndug var tann snekkjan,
kendi fagurt land,
kastaðu sínum akkerum
á so hvítan sand.
37 Fyrstur steig hann Løðar jall
sínum fóti á land,
tá var Marita, Svøríkis dóttir,
undir hans høgru hond.
38 Silki og so perlur
tað var eftir veginum breitt,
so varð Marita, Svøríkis dóttir,
upp í hallina leidd.
39 So var tá, sum ofta er nú,
mongum er neyð í vari,
ikki livdi barn hjá teim
meiri enn eina nátt ella tvær.
40 Svaraði reystur Løðar jall,
tungu bar hann so snjalla:
“Fyrsta sonin, vit nú fáa,
Grím skulum vit hann kalla.”
41 Frúgvin læt seg við barni ganga
níggju mánar taldar,
inntil hennara stundin leið,
hon føddi ein svein so baldan.
42 Frúgvin læt seg við barni ganga
níggju mánar sínar,
inntil hennara stundin leið,
hon føðir ein svein so fríðan.
43 Sveipar hon hann í klæði góð,
væl skal ríkum evna,
síðan bað hon presti bera,
Grím bað hon hann nevna.
44 Sveipar hon hann í klæði góð,
væl skal ríkum falla,
síðan bað hon presti bera,
Grím bað hon hann kalla.
45 Hann var borin frá kirkjuni
og aftur fyri móður knæ,
meiri legði hon røkt á hann
enn alt sítt gull og fæ.
46 So var hennara unga soni
gávan løgd á heyg,
meiri vóks hann á einum ári
enn onnur børn í sjey.
47 So var hennara unga soni
gávan løgd á gólv,
meiri vóks hann á einum ári
enn onnur børn í tólv.
48 Hann vóks upp hjá síni móður
skjótt og ikki leingi,
inntil hann gjørdist í høggum tungur.
hann bardist við kongins dreingir.
Annar táttur
49 Nú skal lætta ljóði av,
eg kvøði ei longur á sinni,
nú skal taka upp annan tátt
og betur leggja í minni.
50 Hann vóks upp á leikvøllum
undir reyðum skildri,
hann lærdi allar listirnar,
hann sjálvur kjósa vildi.
51 Hann vóks upp á leikvøllum,
hann bant sítt svørð við droyra,
allan sang og fuglamál
tað lærir hann, hvat hann hoyrir.
52 Niður settust sveinarnir,
vreiðir ið teir vóru:
“Líkari var tær konu at biðja
enn berja oss so stóra.
53 Grimmar kongur dóttur eigur,
føgur er hon sum sól,
so er hennara litur fagri,
sum droyrin dregur á snjó.”
54 “Er hon so von og tekkilig,
sum tær sigið frá,
hagar stundi eg eiti mítt,
og hana skal eg fá.
55 Hagar skal eg stunda
míni bønarorð á,
biðja dóttur Grimmars kongs,
standist hvat av, ið má!”
56 Sveinurin kastar vápn á vøll,
hann lystir ei longur at leika,
so gár hann for sína móður
við reyðar kinnar og bleikar.
57 Løðar jall gongur í hallina inn,
fagnar fyri fljóði:
“Nú lystir meg til Bretlanda
við okkara soni góða.”
58 “llt kom tær á hyggju upp,
tegið hevur tú leingi,
kongur hevur av lívi tikið
so mangar reystar dreingir.
59 Falla tit á Bretlandi
í hesum tunga stríði,
eg verði ikki hjartaglað,
meðan eg eri á lívi.”
60 So letur Grímur Løðarjals son
síni skipini búgva,
allar letur hann streingirnar
av reyðargulli snúgva.
61 So letur Grímur Løðarjals son
byggja skipini stór,
um hann siglir fimtan vetur,
kortar hann ei fóður.
62 Tað var Grímur Løðarjals son,
leggur sítt skip mót hav,
hann aktar ei, hvat heldur av,
náttin ella dagur.
63 Lítil sveinur í markini gongur,
goymir smala og geit,
hann sær skip eftir havi koma,
havnir hann helt tað leita.
64 Savnar hann allar smalurnar
saman yvir vøll,
síðan akslar hann kápu blá,
hann gár á kongins høll.
65 Síðan akslar hann kápu blá,
hann gár á kongins høll:
“Eg eri meg á einum luti
vísari, enn tær eruð øll.
66 Eg eri meg á einum luti
vísari, enn tær eruð øll,
eg sær skip eftir havi koma,
seglini hvít sum mjøll.”
67 “Sást tú skip eftir havi koma,
seglini hvít sum lín,
vera man onkur ungur maður
at biðja dóttur mína.”
68 Grimmar beitti ørnirnar,
tær settust niður á sjó,
tað var mær av sonnum sagt,
tær veittu mikið blóð.
69 So var veðrið á sjónum hart,
ilt var ímót at líta,
so stýrdi hann Løðar jall
fram gjøgnum mjøllina hvíta.
70 So var veðrið á sjónum hart,
at sandur á bunka reyk,
so stýrdi hann Løðar jall,
at beinur knørrurin fleyt.
71 So var veðrið á sjónum hart,
søgur ganga frá,
bylgjan slerdi á bæði borð,
so sandur á bunka lá.
72 Svaraði ein so lítil svein,
bak við róðrið stár:
“Hvat er hatta fyri hestar,
eftir havinum gár?”
73 “Tað eru eingir hestar,
ei heldur nøkur ross,
tað eru Grimmars illgerningar,
hann setir móti oss.”
74 Átta dagar Grímur
í eysturmáli stóð,
jallurin stóð við stýrið,
úr skjúrtu vant hann blóð.
75 Átta daga Grímur
í eysturmáli stendur,
jallurin stóð við stýrið,
blóðutar vóru hendur.
76 Grímur tók sítt rúnarkelvi,
kastar út for borð,
ikki mátti ódnin vaksa,
mennilig vóru hans orð.
77 Grímur tók sítt rúnarkelvi,
kastar út á sjógv,
ikki máttu ódnir vaksa,
slætnaði sum ein lógv.
78 Tað var um ein árla morgun,
sólin roðar í ský,
glaður siglir Løðar jall
skipini undir líð.
79 Yndug var tann snekkjan,
kendi fagurt land,
kastaðu sínum akkerum
á so hvítan sand.
80 Kastaðu sínum akkerum
á so hvítan sand,
fyrstur steig hann Løðar jall
sínum fóti á land.
81 Gingu teir frá strondum niðan,
í skarlak vóru teir klæddir,
gullborin hjálm á høvdi á sær,
teir vóru ikki ræddir.
82 Grímur gongur for breiða borð,
hann ber fram kvøðu sína:
“Sit væl, reystur Grimmar kongur,
gev mær dóttur tína!”
83 Leingi sat hann Grimmar kongur,
hugsaðu um tey ráð,
hvussu hann skuldi Grím hin unga
hánligt andsvar fá.
84 “Hoyr tú, Grímur Løðarjals son,
vilt tú tey boð tiggja,
far teg aftur í Síggjaríki
heim í árni at liggja!
85 Tú fært ikki, Grímur,
tað tú eftir stundar,
far teg aftur í Síggjaríki
verri enn nakar hundur!”
86 Tað var Grímur Løðarjals son
hann helt á ringi reyða:
“Áður eg eri á Bretlandi,
skal mangur síggja sín deyða!”
87 Tað var reystur Grimmar kongur,
øvutur svørðið skeyt,
tað fór gjøgnum breiða borð
og niður í gólvið breyt.
88 Tað var reystur Grimmar kongur
øvutur svørðið sendi,
tað fór gjøgnum breiða borð,
niður í gólvið rendi.
89 Fuglar tveir í lofti upp
fast við veingjum banga,
hoyrast mátti innan hallar
rætt sum trummur ganga.
90 Fuglar tveir í lofti upp
fast við veingjum møða,
Hildibrand og Løðar jall
nú er um teir at røða.
91 Løgdu teir sínum bardøgum
eftir hvøssum gróti:
“Tá ið eg var so ungur sum tú,
tá var eg maður ímóti.
92 Tá ið eg var so ungur sum tú,
tá mundi eg óræddur renna,
nú tekur elli at boyggja meg,
sjálvur má eg tað kenna.
93 Tá ið eg bardist í Síggjaríki,
tá var eg so ungur,
tó at tú nú mást sigra meg,
nú gerst mín skjøldur tungur.
94 Tá ið eg var sum faðir tín
um Maritu, Svøríkis dóttur,
hoyr tað, Hildibrand Grimmars son,
eg fór ikki undan við hótti!”
95 Bardust fullar tógva dagar,
hvørgin sigur vann,
inntil tann hin triðja,
sólin vegin rann.
96 Inntil tann hin triðja,
sólin vegin rann,
tá fór reystur Løðar jall,
tann hin menski mann.
97 Tá ið hann Grímur hetta sá,
sær fell faðir frá,
ógvuligur við miklari vreið
í gjøgnum herin brá.
98 Eingin fuglur er so skjótur
eftir sløttum sandi
sum hann Grímur Løðarjals son
inni í kongins landi.
99 “Tú hevur dripið faðir mín,
grið lætst tú hann ei fá,
nú skal tín faðir deyðan tola,
javnir erum vit tá.”
100 Tað var Grímur Løðarjals son,
sínum svørði brá,
hann kleyv reystan Grimmar kong
sundur í lutir tvá.
101 Hann kleyv reystan Grimmar kong
sundur í lutir tvá,
við aðrari hendi hans systurson,
hann legði hann omaná.
102 “Festa vív og láta lív
eru tveir kostir ólíkir,
von er Sigrið, systir mín,
hon situr í Síggjaríki.”
103 “Eg gevi tær ikki mína systur,
fyrr láti eg mítt lív,
uttan vit taka lógvatak,
tú gev mær systur tína!”
104 Tað var um ein halgan dag,
fall so væl í lag,
síðan tóku teir lógvatak
og alt sum brøðralag.
105 Teir gingu seg so síðla heim,
sum moyar fyri teim stóðu,
úti stendur Sigrið kongsdóttir,
hon fagnar væl sín bróður.
106 “Syrg ikki, syrg ikki, systir mín,
syrg ikki, sára leingi,
maður er komin at biðja tín,
reystari er hann enn eingin!”
107 “Hann hevur dripið faðir mín,
tað syrgir mín móðir,
hann kemur ei í mína song,
tú ræður tað ei, mín bróðir!”
108 Tað var Sigrið kongsdóttir,
tók sær ker í hond,
so gongur hon í vínkjallaran,
sum mjøðurin fleyt í bland.
109 Tá ið hon hevði blandað honum
eitur út í vín,
ber so inn fyri Grím hin unga,
biður hann drekka til sín.
110 Tá ið hon hevði blandað honum
eitur út í bjór,
hansara góða fingurgull
tað rodnaði sum eitt blóð.
111 “Tú tarvt einki blanda mær
nakað av ilsku tíni,
vilt tú ikki vera mítt vív,
eg skal tínum lívi týna.”
112 Frúgvin var bæði gløgg og rødd,
hoyrdi riddarans orð,
grátandi Sigrið kongsdóttir
snúðist inn for borð.
113 Vundu upp síni silkisegl,
fáir finnast slíkir,
strykaðu ei á bunkan niður
fyrr enn á Síggjaríki.
114 Yndug var tann snekkjan,
kendi fagurt land,
kastaðu sínum akkerum
á so hvítan sand.
115 Kastaðu sínum akkerum
á so hvítan sand,
tá var Marita, Svøríkis dóttir,
riðin niður til strand.
116 Tað var Marita, Svøríkis dóttir,
kannar alt sítt lið,
saknar í jallins fylgi,
so sára grætur hon við.
117 “Syrg ikki, syrg ikki, móðir mín,
syrg ikki sára leingi,
maður er komin tína dóttur at biðja,
reystari er enn eingin!”
118 “Mær er ei um biðlasvein,
minni um giftarmál,
eg syrgi um mín veldiga harra,
av landi dró í ár.”
119 “Syrg ikki, syrg ikki, móðir mín,
tú ber ikki um tað trá,
tú skalt ráða fyri Síggjaríki
líka enn sum áður!”
120 Tað var Grímur Løðarjals son,
fellur upp á síni knæ,
meðan hann Silrið kongsdóttur
til ektar festi sær.
121 Drukkið varð teirra brúdleypið,
kátt var teirra lív,
gingu so bæði í eina song
Grímur og hans vív.
122 Silrið unti Hildibrand
og tað hitt væna vív,
síðan læt Grímur byggjast,
leiddist seint at stríðast.
Gyltan spora við mín fót eg spenni,
so temji eg mín gangara góða,
lati hann renna.
CCF 53 D
TSB E 106
Handrit: Savn Hammershaimbs. AM, Access. 4c I [6].
Útgávur:
1. Føroya kvæði (Christian Matras greiddi til útgávu, 1942) Band II, Teil 2, s. 305.
2. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 2000) 13. bind, s. 85.
Heimild: Úr Mykinesi: Rasmus Johannesen (1808-1849), Mykinesi, 1847.