Rings kvæði
CCF 83 C
TSB E 80
Fyrsti táttur
1 Viljið tær nú lýða á,
eg sigi frá bragdartátti,
Valdimann kongur av Girtlandi
tvey ónskarbørn hann átti.
2 Ringur heitur kongins son,
vaksin er upp við gavni,
Kristin unga systir hans,
tey bera so fagurt navnið.
3 Ringur hann heitur kongins son,
vaksin er upp og góður,
so er hann frá monnum líkur
sum hjørtur frá øðrum fjólum.
4 Ringur hann heitur kongins son,
vaksin er upp við list,
so er hann frá monnum líkur
sum fuglur á villum kvisti.
5 Tey vuksu upp í ríkinum
kongabørnini bæði,
áður tey gótu á gólvi gingið,
bóru tey skarlaksklæði.
6 Tey vuksu upp í ríkinum
kongabørnini tvey,
áður tey gótu á gólvi gingið,
bóru tey skarlak reyð.
7 Ringur var staddur á leikvøllum,
hann talar við sínar dreingir:
“Hvar vitið tygur mín javnlíka?
Tað havi eg hugsað leingi.”
8 Sveinar svara sínum harra:
“Hví spyr tú so?
Best veitst tú við sjálvum tær,
hvar tín stendur hugur á.
9 Sjólands kongur dóttur eigur
væna og so vísa,
kanst tú hana til drotning fá,
hon kann títt lív væl prísa.”
10 Ringur gongur fyri faðir sín,
leitar við hann ráð:
“Hvar veitst tú so væna jomfrú,
mín stendur hugur á?
11 Sjólands kongur dóttur eigur,
sveinar siga frá,
hana tykir mær sámiliga,
kundi eg hana fá.”
12 “Líkt tykir tær at hyggja upp,
tagað hevur tú leingi,
kongurin hevur av lívi tikið
so mangar raskar dreingir.”
13 Ringur svaraði faðir sínum,
hann tekur tey orð við reiði:
“Tó skal eg til Sjólanda,
eg komi ei aftur úr teirri.”
14 So letur Ringur, kongins son,
sínum skipum búgva,
allar letur hann streingirnar
við reyðargull um snúgva.
15 Tað var Valdimann, Girtlands kongur,
reyðargull bar á hand,
fylgdi hann Ringi, syni sínum,
niður til sjóvarstrand.
16 “Tú far væl, Ringur, sonur mín,
tú gerst bæði hyggin og vísur,
leita væl við kongin ráð,
áður tú brævið lýsir!”
17 Tað var Valdimann, Girtlands kongur,
hann slær tað í ein gleim:
“Fært tú ikki tað væna vív,
so kom við ærum heim!”
18 Vindur nú upp síni silkisegl,
gull við vovin rand,
strykar ei á bunkan niður
fyrr enn við Sjóland.
19 Kastar sínum akkerum
á so hvítan sand,
fyrstur steig Ringur, kongins son,
sínum fótum á land.
20 Fyrstur steig Ringur, kongins son,
sínum fótum á land,
og hin raski Pætur hin danski
upp undir hans høgru hand.
21 Uppi í miðjum grasgarði
aksla teir síni skinn,
og so búnir ganga teir
tær høgu hallir inn.
22 Og so búnir ganga teir
tær høgu hallir inn,
sum Sjólands kongur á borðum situr
við manna hundrað fimm.
23 Ringur stendur á hallargólvi
við silkikneptari húgvu,
kinnar hevði sum hummarkló
og eygað sum í dúgvu.
24 Ringur stendur á hallargólvi,
gerst nú hyggin og vísur,
leitar hann væl við kongin ráð,
áður enn hann brævið vísir.
25 Ringur stendur á hallargólvi,
ber fram bønarorð síni:
“Sit væl, reystur Sjólands kongur,
gev mær dóttur tína!”
26 Leingi tagdi Sjólands kongur,
hugsaði um tey ráð,
hvussu hann skuldi Ringi hinum unga
eitt hánligt andsvar fá.
27 “Far tú aftur til Girtlanda,
vilt tú míni boð tiggja,
vera har bryggjari nakra tíð,
so vanur í árni at liggja!”
28 Kongur stígur upp skundiliga,
tað gjørdi hann tá,
hann sló tógva av monnum Rings,
so høvur á gólvi lá.
29 Ringur stendur á hallargólvi,
slær hann tað í gleim:
“Fái eg ikki tað væna vív,
so skal eg við ærum heim.”
30 Kongur stígur upp aðru ferð,
tað gjørdi hann tá,
hann sló tógva av monnum Rings,
so høvur á gólvi lá.
31 Ringur stendur á hallargólvi,
hann slær tað í ein gleim:
“Fái eg ikki tað væna vív,
skal eg við ærum heim.”
32 Kongurin stígur upp triðju ferð,
tað gjørdi hann tá,
hann sló tógva av monnum Rings,
so høvur á gólvi lá.
33 Ringur stendur á hallargólvi,
ilskan at honum dró,
síggja nú kempur innanhallar,
nú gerast leikir góðir.
34 Ringur stendur á hallargólvi,
faðir síns orð hann hugar,
talar hann tá til Pætur hin danska:
“Hvat munnu dreingir duga?”
35 Svaraði hin raski Pætur hin danski,
á hallargólvi hann stóð:
“Sjáldan kongurin Valdimann
ørindisleysur fór.”
36 Ringur stígur upp skundiliga,
tað gjørdi hann tá,
hann sló níggju av monnum hins,
so høvur á gólvi lá.
37 “Eg fór mær av Girtlandi,
tá búddi eg mær við frið,
kongur, kom av høllini út
og brynja út alt títt lið!”
38 Árla var um morgunin,
áður sólin roðar í fjøll,
seta teir sínum bardøgum
langt frá kongins høll.
39 Tað var Ringur, kongins son,
hann talar til sína seggja:
“Standið nú so menniliga
og roynið nú bitrar eggjar!
40 Tí standa tygur ikki menniliga,
tú stendur í stórum vanda,
sjálvur skal eg míni merki føra,
meðan eg beri lív og anda.”
41 Vænir eru Girtlands menn,
í víggi hvar ið teir standa,
teir víkja ikki av sporunum,
so klúgva teir gyltar brandar.
42 So ríður Ringur, kongins son,
víða vøllin fram,
klývur hann hvønn um tvørar herðar,
imóti honum rann.
43 Hann feldi niður á Sjólondum
alt hans valdra lið,
men sjálvan kongin á hondum tók,
honum gav Ringur grið.
44 “Førum okkur til hallar heim,
gullið skulum vil skifta,
eg veit ongan mætari mann
mína dóttur at gifta!”
45 Svaraði Ringur, kongins son,
svarar so fyri seg:
“Nú skal eg festa tína dóttur,
eg takki ikki tær.”
46 Drukkið varð teirra brúdleypið,
kátt var teirra lív,
gingu bæði í eina song
Ringur og hans vív.
47 Drukkið varð teirra brúdleypið,
øll hirðin var so fegin
sum tann fuglur, á viði situr,
verður á ljósum degi.
Annar táttur
48 Nú skal falla niður um stund,
vilja teir mær trúgva,
um Sjúrð keisara av Sakslandi
har man frøðið um snúgva.
49 Sjúrð keisar gongur á leikvøllin,
talar við sínar dreingir:
“Hvar vitið tær mín javnlíka?
Tað havi eg hugsað um leingi.”
50 Sveinar svara sínum harra:
“Hví spyrjið tær so?
Best veitst tú við sjálvum tær,
hvørt tín stendur hugur á.
51 Valdimann kongur á Girtlandi
hann eigur dóttur vísa,
kanst tú hana til drotning fá,
hon kann títt lív væl prísa.”
52 So letur hann Sjúrð keisar
sínum skipum búgva,
øll letur hann togini
við reyðargull um snúgva.
53 Vindur nú upp síni silkisegl,
gull við vovin rand,
strykar ei á bunkan niður
fyrr enn við Girtland.
54 Litil svein í lundini situr,
goymt hevði smalu og geit,
hann sær skip eftir havi koma,
havnir vil upp leita.
55 Sveinur rekur smalurnar
saman á grønan vøll,
síðan akslar kápu blá,
hann gongur í kongins høll.
56 Síðan akslar kápu blá,
hann gongur í kongins høll:
“Eg eri mær á einum luti
vísari enn tygur øll.
57 Eg eri mær á einum luti
vísari, enn tygur eruð øll,
eg síggi skip eftir havi koma,
takt við reyðargull.”
58 Svaraði Valdimann, Girtlands kongur,
heldur at teim gleim:
“Vera man Ringur, sonur mín,
ið kemur av Sjólondum heim.”
59 Tá ið hansara snekkjan
kennir fagurt land,
læt hann síni akker falla
á tann hvíta sand.
60 Letur hann síni akker falla
á tann hvíta sand,
tá var Valdimann, Girtlands kongur,
riðin oman til strand.
61 Tað var Valdimann, Girtlands kongur,
niður til strandar rendi,
vendi aftur á miðjari leið,
tá hann fólkið kendi.
62 Úti í miðjum grasgarði
akslar hann sítt skinn,
so gongur hann í høllina
fyri Valdimann kongin inn.
63 Sjúrð keisar stendur á hallargólvi,
ber fram bønarorð síni:
“Sit væl, Valdimann, Girtlands kongur,
gev mær dóttur tína”
64 “Vit vilja leggja ráðini til,
faðir og hennar móðir,
til hann kemur av Sjólondum heim
Ringur, moynnar bróðir.
65 Eg vóks upp í Gørðum eystur,
tað skulu flest øll vita,
ei skal frúgvin Kristin
við frillunavni sita.”
66 Tað var Valdimann, Girtlands kongur,
talar við sínar sveinar:
“Vit kunnu einki Sjúrði mótstá,
tí liðið er ikki heima.”
67 Árla var um morgunin,
sólin roðar í fjøll,
seta teir sínar bardagar
so langt frá kongins høll.
68 So ríður reystur Valdimann kongur
víða á vøllin fram,
hann klývur hvønn um tvørar herðar,
ið móti honum rann
69 So ríður hann Sjúrð keisar
víða um vøllin fram,
klývur hvønn um tvørar herðar,
ið móti honum rann
70 Klývur hann hvønn um tvørar herðar,
ið móti honum rann,
eftir stendur Valdimann kongur
við sín triðja mann.
71 Bliknar kongurin Valdimann
fyri tað væna vív,
Ring vildi hann við eygum sæð
ígjøgnum grøna líð.
72 Bliknaði kongurin Valdimann
fyri tað væna sprund,
Ring vildi hann við eygum sæð
ígjøgnum grøna lund.
73 Tóku teir Valdimann, Girtlands kong,
settu á silkihúgvu,
kinnar hann hevði sum hummarkló
og eyga sum í dúgvu.
74 Tá fell Valdimann, Girtlands kongur,
tann fagra rósinblóma,
voldi aldur og elli mest,
hann var ikki dreingja sómi.
75 “Tá ið eg var á ungum aldri,
kundi eg mangt at gera,
meiri var heiti og hyggi mítt
enn annar sínar ferðar.”
76 Enntá var tað Sjúrð keisari,
við sínum svørði brá,
kleyv hann Valdimann, Girtlands kong,
sundur í lutir tvá.
77 Tað var Kristin, kongins dóttir,
hon loypur eftir høgaloftsbrú:
“Hvar er nú Ringur, bróðir mín?
Saknist eg teg nú!”
78 Tað var Kristin, kongins dóttir,
hon fram í herin rendi,
spardi ei sín gylta lúður,
hon mangan sveitan rendi.
79 Svaraði ungi Sjúrð keisar,
talar til mannaskarar:
“Tit skulu frú við hondum taka
og ei við vápnum sára.”
80 Tað var so síðla á aftanin,
teir tóku hana á fold,
førdu hana so í ókunn lond,
hon mátti ikki ráða sær sjálv.
81 Hann tók av sær skikkjuna,
yvir honum hekk,
ta ið hon keisaran við eygum sá,
hon yndi til hans fekk.
82 Gullið og so perlur
var eftir veginum breitt,
so varð Kristin, kongins dóttir,
niður til strandar leidd.
83 Gull og so perlur
var eftir veginum prangað,
ei mátti tann hin ríka frú
eftir berari jørðini ganga.
84 Vindur hann upp síni silkisegl,
gull við vovin rand,
strykar ei á bunka niður
fyrr enn við Saksland.
85 Tá ið hansara snekkjan
kendi fagurt land,
letur hann síni akker falla
á so hvítan sand.
86 Letur hann síni akker falla
á so hvítan sand,
fyrstur steig hann Sjúrð keisar
sínum fótum á land.
87 Gull og so perlur
var eftir veginum breitt,
so varð Kristin, kongins dóttir,
upp í høllina leidd.
88 Drukkið varð teirra brúdleypið,
bæði við gleði og gleim,
tá leið ikki longur um,
Ringur kom nú heim.
[Triði táttur]
89 Ringur kemur frá Sjólondum heim
bæði við gleði og gleim,
hann sær faðir við vápnum vigin,
øll hirðin er deyð sum stein.
90 Ringur kemur frá Sjólondum heim,
sær tey merki stór:
“Hvør hevur her til hallar verið,
síðan eg heiman fór?”
91 Tað var Ringur, kongins son,
girdi hann seg við svørð,
vendi aftur til Sakslanda
í teirri somu ferð.
92 Sveinur var á skóginum staddur,
goymdi smalu og geit,
hann sær skip eftir havi koma,
havnir vilja leita.
93 Sveinur rekur smalurnar
saman á grønan vøll,
síðan akslar hann kápu blá,
hann gongur í kongins høll.
94 Síðan akslar hann kápu blá,
hann gongur í kongins høll:
“Eg eri mær á einum luti
vísari, enn tit, eru øll.
95 Eg eri mær á einum luti
vísari, enn tit eru øll,
eg síggi skip eftir havi koma,
segl hevur hvít sum mjøll.”
96 Svaraði Kristin, kongins dóttir,
var klædd í hvíta lín:
“Vera man Ringur, bróðir mín,
at hevna faðir sín.”
97 Tað var Kristin, kongins dóttir,
henni tár á kinnum lá:
“Tó hann gevur mær Pætur hin danska,
meg skal hann ikki fá.
98 Far tú tær til strandar oman,
tú lær bæði tukt og sinni,
tala við Ring, bróður mín, sig,
Kristin vil hann finna!”
99 Tá ið hansara snekkjan
kendi fagurt land,
læt hann síni akker falla
á tann hvíta sand.
100 Læt hann síni akker falla
á tann hvíta sand,
tá var hin ungi Sjúrð keisar
riðin oman við strand.
101 Tí svaraði Sjúrð keisar,
lært hevði tukt og sinni,
hann talar til Ring, moynnar bróður,
segði, Kristin vildi hann finna.
102 Upp loypur reystur Pætur hin danski,
keisaran vildi vega,
Ringur svørðið um herðar brá:
“Tú eyk ikki frúnni trega!”
103 Svaraði Ringur, kongins son:
“Slíkt vil eg ikki síggja,
eg vil hvørki sorg ella sút
av mínari systur síggja.”
104 Leiðir hann fram at vøgguni,
sum barnið fyri lá,
sýnir honum ungan son,
sum Sjúrður frægi ár.
105 Tekur hann teirra unga son,
hann leggur á lógva fram,
sjálvur gav honum navnið tað,
hann kallar hann Valdimann.
106 Hann tók teirra unga son,
læt sær á lógva leggja,
beyð honum so til Girtlanda
í fostur hjá sær tiggja.
CCF 83 C
TSB E 80
Handrit: Savn Hammershaimbs. AM, Access. 4c II [1c].
Útgávur:
1. Føroya kvæði (Christian Matras greiddi til útgávu, 1945) Band III, Teil 2, s. 287.
2. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 2001) 18. bind, s. 54
Heimild: Úr Suðuroy: Poul Johannesen, Poul í Sakarisstovu (1791-1859), Sumba, 1847