Heimsmál: 13 Veðurlagsátøk

Málbólkur: Miðdeild

Áðrenn farið verður í holt við tey einstøku heimsmálini, er tað ein fyrimunur at hava verið í gjøgnum hetta:

00 Undirvísingargongd: Um tey 17 heimsmálini - Inngangur

Hvørt av teimum 17 heimsmálunum er sera umfatandi og tí ber sjálvsagt ikki til at fara í djúpdina í øllum í einum skúlaári. Undirvísingongdirnar eru tí bygdar upp við einari INNFØRSLU og einum FRAMHALDI. Um ætlanin er at næmingarnir bara skulu fáa eitt hampiligt innlit í eitt mál, er nóg mikið við INNFØRSLUNI, sum er mett til at taka 2x45 min. So kann verða farið víðari til næsta mál. Um valt verður at fara meira í dýpdina, kann verða farið til FRAMHALD, sum er eitt savn við nøkrum uppskotum.

INNFØRSLA (1-4):  2 UNDIRVÍSINGARTÍMAR Á 45 MIN

1. Vís stuttan film um evnið: Mål 13: Klima-indsats, ella FNs bærekraftsmål 13: Stoppe klimaendringene.
   
   
2. Næmingarnir lesa: Heimsmál: 13 Veðurlagsátøk.
   
   
3. Uppskot: nýt t.d. Cooperative Learning hættir, sum “leiklutalesing” (CL) ella “duettlesing” (CL). (10 min)

Spurningarnir niðanfyri 1-10 eru gjørdir soleiðis, at svarið finst í tekstinum omanfyri í somu røð sum spurningarnir. Næmingarnir svara spurningunum skrivliga. Um næmingarnir eisini skriva spurningarnar niður, er størri møguleiki fyri, at spurningarnir verða skiltir. Næmingarnir kunnu arbeiða saman t.d. tveir og tveir at finna svarini og tosa saman um tey. Men hvør næmingur skal skriva alt.

Hvat er trettanda heimsmálið um?

1. Hvat skulu vit verða betri før fyri?
   
   
2. Hvat skulu vit hjálpa menningarlondunum við?
   
   
3. Hvat var veðurlagsavtalan um, sum varð gjørd í París í 2015?
   
   
4. Hvat er neyðugt at minka munandi meira um?
   
   
5. Hvat varð mett viðvíkjandi Kina, tá samráðst varð um umhvørvið?
   
   
6. Hvat gera kinesarar í dag?
   
   
7. Hvat hava tey boðað frá úr Kina?
   
   
8. Hvat er betri umtókt enn nakrantíð fyrr?
   
   
9. Hvussu nógv er kolanýtslan í Stórabretlandi minkað?

At svara spurningum skrivliga er sjálvandi bara ein møguleiki av fleiri. Sum variatión kunnu CL strukturar, sum Dupultsirklar (CL), Orðið runt (CL) verða nýttir

Er tíð, royn so Kahoot Heimsmál: 13 Veðurlagsátøk (15 min)

Tá ið næmingarnir hava verið í gjøgnum 1 og 2 og hava fingið eina hóming um, hvat heimsmálið snýr seg um, ber til at fara fara eitt sindur longur inn í evnið, sí niðanfyri. Enda t.d. við Kahootspurningum.

Byrja við hugaroki (10 min)

1. Felags hugarok upp á talvuna ella Flip-over Stafett (CL)

Orðaskifti í bólkum (20 min)

Til ber at nýta CL hættir sum Dupultsirklar (CL), Borðið runt (CL), Uppskot um spurningar at viðgera í bólkunum at velja burtur úr soleiðis, sum tað passar í mun til tíðina, ið er sett av. Spurningarnir eru settir út frá ymiskum sjónarhornum sum “persónliga støðið”, “lokalt” osfr. 
Leita eisini á netinum eftir svarum.

1. Persónliga støðið: týdningurin fyri teg og tíni nærmastu

- Hvat slag av orku nýta tit heima?

- Er hon burðardygg?

- Eru aðrir møguleikar?

2. Lokalt: grannalagið, vinnulív, arbeiðspláss, skúli, kommuna

- Hvaðan kemur orkan, sum skúlin, arbeiðspláss og kommuna brúka?

- Hvussu verður streymur gjørdur í Føroyum?

- Hvørja orku nýta skipini?

- Hvat ætlar SEV í framtíðini?

3. Landið: Lógir, landsstýri, Løgting

- Hvørjar ætlanir hava Føroyar sum land viðvíkjandi burðardyggari orku?

- Hvørjir fyrimunir eru við burðardyggari orku, sum verður gjørd í Føroyum?

4. Norðurlond: grannar okkara

- Hvussu er við burðardyggari orku í Norðurlondum?

5. Vesturheimurin

- Hvat ger vesturheimurin at skifta til burðardygga orku?

6 Heimurin:

- Hvørji lond í heiminum hava mesta CO2 útlát?

- Hvussu er við burðardyggari orku og menninngarlondum?

- Hvørjar kunnu avleiðingarnar verða av veðurlagsbroytingum?
 

7. Samfelagið

- Hvat merkir tað fyri samfelagið at orkan er burðardygg?

8. Umhvørvið

- Hvat merkir tað fyri umhvørvið at orkan er burðardygg?

9. Búskapur

- Hvønn týdning hevur tað fyri búskapin, at orkan er burðardygg?

10. Undirmálini

- Tosa um undirmálini, sí niðast í : Heimsmál: 13 Veðurlagsátøk

Er tíð, royn so Kahoot Heimsmál: 13 Veðurlagsátøk (15 min)

(INNFØRSLA ENDAÐ)

Heimsins bestu tíðindi   

1. Les greinar niðast her: Heimsmál: 13 Veðurlagsátøk. (Ger t.d. spurningar, sí 2 omanfyri)
   
   
2. Hvørji onnur heimsmál verða ávirkað av Heimsmáli 11 - sí uppskot í “Heimsins bestu tíðindum”.
   
   
3. Les meira: Hele verden i skole, Verdens bedste nyheder, Verdenstimen

Orðaskifti

1. Tosa um undirmálini
   
   
2. Tak aftur í evnini og tilgongdirnar í 3 í INNFØRSLUNI og far í dýpdina.

Ítøkilig átøk

1. Vitja stovnar

Undirvísingarmiðlar og amboð

1. plakatir, blaðframleiðsla, faldari, uppslag, framløga, filmur, útvarpssending, sjónvarpssending, skriva stíl

Arbeiðshættir 

1. Bólkaarbeiði t.d. Cooperative Learning strukturar. Pultsundirvísing.

Endurtøka: Far gjøgnum øll heimsmálini  (20 min)

1. Les yvirlitið um tey 17 heimsmálini 
   
   
2. Kanna vitanina við Kahootspurningum um tey 17 heimsmálini