Ragnars kvæði (Fyrsti Ragnars táttur)
CCF 2 A
TSB E 156
1 Kongur býr á suðurlondum,
eigur dóttur mæta,
Ragnar kongur hana fekk,
ið hugan hevði kæran.
Vítt um vøll gyltir hjálmar syngja,
stíga teir á sínar hestar, teir springa,
hoyrast mátti langa leið,
hussu teirra sporar ringja.
Vítt um vøll gyltir hjálmar syngja.
2 So tók hann sítt fingurgull,
legði í skrínið niður,
hann vóks upp á skamri stund
bæði mikil og digur.
3 Tí svaraði kongurin
í fyrsta orði tá:
“Hvør sum handa ormin vegur,
skal mína dóttur fá.”
4 Enntá frætti greivin
suður á sína landar(!),
ormurin, ringdur um moynnasal,
eggjar fljóði vanda.
5 Greivin kom inn árla morgun,
vekir upp dreingir snarar:
“Nú skulum vær tann ormin gista,
ei við mongum spara.”
6 Lótu út av lunni ganga
eina glæstriskeið,
ormin hoyrdu teir blása hátt,
skamt var komið á leið.
7 Ormin hoyrdu teir blása hátt
við ógvuligum sprota,
ov snart tóktist hann yvir koma
við sín sævarflota.
8 “Vendið aftur, mínir menn,
tær havið her ongan váða,
leingi man sá ormurin
fyri teirri frúnni ráða.”
9 Enntá frætti Ragnar,
sonur Sjúrðar Ring,
ormurin, ringdur um moynnasal,
hann bar meg so kring.
10 Inn kom Ragnar árla morgun,
vekir upp dreingir snarar:
“Nú skulum vær tann ormin gista,
ei við mongum spara.”
11 Lótu út av lunni ganga
eina glæstriskeið,
ormin hoyrdu teir blása hátt,
skamt var komið á leið.
12 Ormin hoyrdu teir blása hátt
við ógvuligum sprota,
ov snart tóktist hann yvir koma
við sín sævarflota.
13 “Heilir, allir mínir menn,
tær verið nú so spakir,
meðan eg fari her upp á land,
tann urðarseið at taka!”
14 Í tjøru kálkar hann klæði síni
uttan yvir í sand,
tí hann vildi einki njóta
av ormins eiturbland.
15 Í tjøru kálkar hann klæði síni
uttan yvir í stein,
tí hann vildi einki njóta
av ormins eiturmein.
16 Ragnar gekk at grasagarði,
sum ormurin fyri lá,
bæði mikil og ógvuligur,
kongur undrast á.
17 “Veki, veki teg frænarorm,
andsvar veit tú mær,
frætti tað Hóra Borgarhjørt,
og skal eg siga tær.”
18 “Hvør er sá hin hugadjarvi,
ið meg vekir úr blundi?
Tann man tora ætla sær
tað inniliga sprund.
19 Hvør er sá hin hugadjarvi,
ið meg vekir úr dvala?
Tann man tora ætla sær
tann Borgarhjørt at hava.”
20 Ragnar var so týstraður,
hann legði at ormins hjarta,
mátti hann hana frúnna njóta,
skínandi gullið bjarta.
21 Ragnar var á orminum,
maðurin er hann heppin,
skaftið førdi hann heim við sær,
oddurin stóð hareftir.
22 Ragnar fór úr tjøruklæðum
aftur í perlið hvíta,
moyggjar standa og hyggja at,
og fagurt var á at líta.
23 Ragnar fór úr tjøruklæðum
aftur í alin blá,
aftur í reyðan skarlakskjóla,
so vænur var garpur at sjá.
24 Prektigur var sá klædningur,
kongurin seg pá tók,
síðan var hann kallaður
Ragnar Lodbrók.
25 “Statt upp, Tóra Borgarhjørt,
skonk mær mjøð í skál,
teir halda, hvussu eg skundi mær
aftur til skipa vár.”
26 Upp stóð Tóra Borgarhjørt
foruttan allan drúður,
svaraði ein av moyggjunum:
“Hatta er maður prúður.”
27 Trællin vappar víða,
veitslu vil hann tiggja,
hann kom seg so síðla á dag,
sum ormurin vigin liggur.
28 Síðan gár for konungin
at siga honum frá:
“Eg havi vigið tann frænarorm,
tygara dóttur at fá.”
29 “Lat tær ikki illa líka,
tó ið eg gifti teg træli,
manninum, sá ið ormin vá,
dóttir mín hin sæla.”
30 “Trúgv ikki, trúgv ikki, faðir mín,
íhvat tann trællurin sagdi,
hann var á øllum mætari,
ið spjót í ormin lagdi.
31 Maðurin, sá ið ormin vá,
hann var ei líkur træli,
hann var seg av øðrum londum
kongasonurin sæli.”
32 Lótu tá til brúdleyp ætla,
har var ei at tvørra,
átjan borgum boðið var
og tólv hundrað í hvørji.
33 Fjøruti silvurføt,
annaðslíkt í skálum,
tað leyp av í kongins høll,
tá ið alt var sett á mál.
34 Inn kom ein so lítil svein,
sigur teim ífrá:
“Eg sær skip á havi fara,
ovur seglin blá.”
35 “Sært tú skip á havi fara,
ovur seglin blá,
tað man vera sá kongasonur,
mær verður lagað at fá.”
36 Higar ið hansa[r] snekkja
kendi fagurt land,
kastar síni akkerini
á so hvítan sand.
37 Kastar síni akkerini
á so hvítan sand,
fyrstur steig tá Ragnar kongur
sínum fótum í land.
38 Ragnar gekk um dyrnar inn,
fáir finnast slíkir,
trællin varð koyrdur úr hásætinum
uttar í durabrík.
39 Hann sær niður við durunum neig
hann gjørdist trællurin baldur:
“Tú skalt ei á tínari ævi
njóta frúnnar aldur.”
40 Drukkið varð teirra brúdleypið,
kátt var teirra lív,
bæði vórðu løgd í eina song,
Ragnar og hans vív.
41 Ragnar liggur í síni song,
blikna tók tann ríka.
“Seint man eg”, segði Ragnar kongur,
“fáa mær brúður slíka.”
42 Ragnar liggur í síni song,
blikna tók tann fagra.
“Seint man eg”, segði Ragnar kongur,
“fáa mær brúður aðra.”
43 Lógu tey í síni song,
snakkaðu um tað bæði:
“Tú skalt eina drotning fáa,
ið væl nýtir míni klæði.
44 Tú skalt eina drotning fá,
ið væl nýtir mín skó,
silkiserk og skarlak reytt
javnt við jørðin[a] dró.
45 Tað er Ásla Sjúrðardóttir,
býr fyri sunnan land,
væl er hon av ættum komin,
lítla hevur hon makt.
46 Tað er hon Ásla Sjúrðardóttir,
bæði von og vitur,
hon forstár alt fuglamál,
í glasglugganum situr.”
47 Árla var um morgunin,
sól tók fagurt at skína,
Ragnar gekk av borgini út
við deyðari drotning síni.
Vítt um vøll gyltir hjálmar syngja,
stíga teir á sínar hestar, teir springa,
hoyrast mátti langa leið,
hussu teirra sporar ringja.
Vítt um vøll gyltir hjálmar syngja.
CCF 2 A
TSB E 156
Handrit: Svabos Kvart Gl. kgl. Saml. 2894, 4to, vol. II, Nr. 9, s. 775. Jens Christian Svabo skrivaði upp 1781-82.
Útgávur:
1. Chr. Matras (ed.): Svabos Færøske Visehaandskrifter s. 311.
2. Føroya kvæði (Chr. Matras greiddi til útgávu, 1951) Band I, s. 215.
3. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 1998) 4. bind, s. 12
Heimild: Jens Christian Svabo., 1781-82
E 156 Ragnars kvæði (Man kills serpent and gets maiden as reward)
Ein lítil ormur verður fangaður, men brátt veksur hann til stóran orm og verður húskinum ein plága.
Boð verða send víða um, at hann, ið drepur ormin, skal vinna eina brúður. (D, F: Ein maður bjóðar seg fram, men megnar tað ikki, D: verður dripin.) So frættir ein maður um hetta og ger av at royna at vinna á orminum. (F, N: Hann mettar klæði síni við tjøru og sandi.) Hann berjist við ormin og drepur hana. Hann fær eina gentu at giftast við. cN: Hann gevur gentuni krakk, tí hann er longu trúlovaður. F: Stutt eftir brúdleypið doyr tann unga brúðurin.
á føroyskum: CCF 2 A, B ør. 1-73, C: I, D Ragnars táttur, E Ragnars táttur, F ør. 1-62, G ør. 1-70 (eisini á donskum og norskum)