Hermundur illi
CCF B
TSB E 85
1 Atli vindur upp síni segl,
siglir millum fjarða,
festir hann frúnna Kristina
oman av Miklagarði.
2 Festi hana frúnna Kristina,
føgur sum nøkur lilja,
hvørt tað barn, í ríkinum var,
ræður ta frú at finna.
3 Hvørt tað barn, í ríkinum var,
fylgdi teirri frú á leið,
faðir og hennara móðir
niður til strandar reið.
4 Jallin eigur tógva synir,
føddir á gævustund,
annan nevni eg Eirik
og annan Hermund.
5 Annan nevni eg Eirik
og annan Hermund illa,
svørji tann eið á mína trú,
sundur bar teirra millum.
6 Eirikur vóks í faðirs garði,
gull bar yvir hans eið,
hann er so ræddur í sín hug,
hann torir ei sía mann vreið.
7 Eirikur vóks í faðirs garði,
gull bar yvir hans høvur,
í tí víggi vil hann ei vera,
sum hjørtur er sligin til deyða.
8 Hermundur vóks í faðirs garði,
við tað fór hann fram,
tann dag tók hann sær ikki heilan,
hann blóðgaði ikki mann.
9 Hermundur vóks í faðirs garði,
søgur ganga frá,
tann dag tók hann sær ikki heilan,
hann vá ikki ein ella tvá.
10 Kongurin útbrynjaði
fjøruti lið,
Hermundur ríður í herin ein,
allar kleyv hann niður.
11 Tað var um ein árla morgun,
kongur á heiði reið,
fimmti fann hann raskar kempur
sjúkar á sínari leið.
12 Kongurin gár for sína dóttur,
leitar við hana ráð:
“Hermundur hevur os neisir vunnið,
nú stár hans lív í váða.”
13 Svaraði jomfrú Helga
bæði av ilsku og bræði:
“Heingið hann á gálgan upp
at turka har síni klæði!”
14 Svaraði hin illi Hermundur,
hann stóð tá millum manna:
“Áðrenn tú meg á gálgan hevur,
skulu vit váknin kanna. “
15 Kongurin útbrynjaði
fjøruti menn,
Hermundur ríður í herin ein,
allar drap hann enn.
16 Tað var um ein árla morgun,
kongur á heiði reið,
fimtan sá hann raskar kempur
sjúkar á síni leið.
17 Kongurin gár for sína dóttur,
leitar við hana ráð:
“Hermundur hevur os neisir vunnið,
nú stár hans lív í váða.”
18 Svaraði jomfrú Helga:
“Tað er minni vandi,
gerið Hermund útlagnan
burtur av várum landi!”
19 Hermundur stendur á hallargólvi
undir kápu blá,
eingin maður á Sakslandi
vænari var at sjá.
20 Hermundur stendur á hallargólvi,
føgur sum nøkur kvinna:
“Sit væl, jomfrú Helga,
tú mást væl á meg minnast!”
21 “Tey eru hvørki tjóvar ella trælar,
ið her fáa frið í landi,
fyri hvat skal eg minnast á teg?
Útlagin verður tú, vandi.
22 Tað eru hvørki tjóvar ella trælar,
her fáa frið herinni,
fyri hvat skal eg minnast á teg?
Útlagin verður tú, illi.”
23 Hermundur stendur á hallargólvi,
heldur á brúnum knívi:
“Vart tú sonur faðir tín,
tá skuldi tú látið lívið.”
24 Kongurin letur tingið setja,
mangur fór glaður av,
gjørdi Hermund útlagnan
upp á tann sama dag.
25 Vant hann upp ein hvítan dúk,
út í havið setti,
mikil var tann mannamúgvi,
á landi stóð har eftir.
26 Rókust úti í myrkum havi
mánaðirnar tvá,
ongar vættrar munnu teir
til nøkur lond at sjá.
27 Ongar vættrar munnu teir
til nøkur lond at sjá,
fyrsta land hann fekk at sjá,
hans móðurfaðir var á.
28 Tí svaraði kongurin
í fyrsta orði tá:
“Latið ikki dóttursonin
at várum landi ná!”
29 Hermundur stendur á bunkanum,
allur í jarni klæddur:
“Eg sigi tær, mín móðurfaðir,
tú ver ikki á ræddur!”
30 Helga stendur innan høgaloft,
sínum orðum snýr:
“Hvat eigur hann, Haki kall,
hjá mínum faðir býr?”
31 “Tógva eigur hann synir sær,
onga eigur hann kúgv,
ongar vættrar vinnur hann teim,
hann rør sær út á sjógv.”
32 Tað var Helga, kongins dóttir,
gull bar sær á hand,
so gár hon úr høgaloft
niður til sjóvarstrand.
33 Tað var Helga, kongins dóttir,
gár við strandin fram,
ramar ristir hon rúnirnar,
hon sendir í Haka stavn.
34 Ramar ristir hon rúnirnar,
sendir í Haka hettu:
“Ikki komið tær heilir heim,
fyrr enn tær Hermund hava sætt!”
35 Rókust úti í myrkum havi
mánaðirnar tvá,
ongar vættrar munnu teir
til nøkur lond at sjá.
36 Ongar vættrar munnu teir
til nøkur lond at sjá
fyri tann høga boðaslóð
so fell tann bylgjan blá.
37 Sía so miklan skipaflota
liggja úti í hav:
“Dimmur er hesin døkki dagur,
vit komast har ikki av.”
38 Tí svaraði Haki kall:
“Eg havi ikki fleiri orð,
vit vita os ikki svinri ráð,
vit stígum út for borð.”
39 Tí svaraði Eirikur,
ið yngstur var av teim:
“Frættum heldur tíðindi,
so siga vit nøkur heim!”
40 Hermundur stendur á bunkanum,
hann er dreingja maki,
hann sær knørr eftir havi koma,
vera man kallmann Haki.
41 Tað var hin illi Hermundur,
eftir bunka rann,
tekur hann so í Haka bát,
hann setir á knørrin fram.
42 “Set teg niður, Haki kall,
tú hevur ei við tær grein,
einasti maður á Sakslandi,
ið mær vann einki mein!
43 Set teg niður, Haki kall,
sig mær satt ífrá:
hvøssu livir á Sakslandi
faðir og móðir, eg ár?”
44 “So livir tín hin sæla móðir
bæði við angist og mein,
eingin kona í Sakslandi
syrgir teg meiri enn ein.”
45 “Set teg niður, Haki kall,
lat ei hug tín skelva,
hvat er títt á Sakslandi,
og livir hon jomfrú Helga?”
46 “So livir jomfrú Helga
bæði við angist og mein,
henni er sami riddari givin,
hertugin Hergeir.
47 So livir jomfrú Helga,
tað er mikil villa,
alla sína ævina
syrgir hon Hermund illa.”
48 Hann fór eftir eini mjaðarskál,
kallinum ið hann bar,
kall situr við heri sínum,
drakk har ikki av.
49 Hann reiv upp eina silkisong,
takt við góða lín,
kall situr við heri sínum,
svav sær ikki í.
50 “Og so mikið reyðargull,
ið henda knørra kann bera,
skiftið tað væl og eiggiliga,
tað vil eg tær geva!
51 Og so mikið reyðargull,
til henda knørra er full,
lat tað ongan livandi vita,
hvat gest ið teg hevur flutt!
52 Tað sigi eg tær, Haki kall,
og fái eg tað at frætta,
svørji tann eið á mína trú,
lív skalt tú ikki vænta.”
53 Og so mikið reyðargull
hann laðar í knørru niður,
kallin skar so sára við:
“Hann søkkir os allar niður.”
54 Og so mikið reyðargull
hann laðar í Haka bát,
síðan vendi Hermundur
síni knørru frá.
55 Vindur hann upp síni silkisegl,
gull við vovin brand,
strykar ei á bunka niður
fyrr enn við Saksland.
56 Letur hann síni akker falla
á so hvítan sand,
fyrstur steig hann Hermundur
sínum fótum á land.
57 Hermundur gár frá strondum niðan,
ein við ongar sveinar,
alt var fólk í brúdleypi,
har var eingin heima.
58 Alt var fólk í brúdleypi,
alt var gingið í gildi,
uttan Eirikur, bróðir hans,
í høgalofti situr.
59 Tað var hin illi Hermundur,
til ilsku var hann fús,
tað var upp á ein síðla dag,
hann fór í brúðarhús.
60 Jútskan letur hann hattin síga
niður for gula hár,
uttarlaga sær sessin tók,
stakkallunum hjá.
61 Jútskan letur hann hattin síga
niður for gula lokk,
uttarlaga sær sessin tók,
so køld eru kvinnu tokk.
62 Eingin var so innan hallar,
henda riddaran kendi,
uttan jomfrúin Halga,
ið reyðargull bar á hendi.
CCF B
TSB E 85
Handrit: Savn Hammershaimbs AM, Access. 4c I [7].
Útgávur:
1. Føroya kvæði (Christian Matras greiddi til útgávu, 1944) Band III, Teil 1, s. 60.
2. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 2000) 15. bind, s. 149.
Heimild: Úr Suðuroy: J. H. Schrøter (1771-1851), Vági.