Rithøvundar  
 

Hann varð borin í heim í Oyndarfirði í 1887 og vaks upp »í skúlanum« har — pápi hansara var lærari.

Fjúrtan ára gamal fór hann til Havnar at ganga í realskúla, og aftan á lokna skúlagongd leitaði hann á háskúlaskeið í Føgrulíð veturin 1903 — 04. Her treivst hann so væl, at hann varð verandi á háskúlanum veturin 1904 — 05 eisini.

Hans Marius hevði hug at ganga í fótaspor faðirsins, tá hann valdi sær lívsstarv. Aftan á at hava roynt lærarastarvið sum vikarur eitt skifti, fór hann á læraraskúla í Havn og tók prógv har í 1908.

Ikki var lætt tá á døgum at koma beinleiðis í fast starv — størvini vóru ikki so mong, men hugurin mundi eisini standa til at royna okkurt annað. Tað gingu 11 ár, frá tí at hann hevði lokið læraraprógv, til Hans Marius kom í fast starv, og hann valdi sær heimbygdina og barndómsheimið »í skúlanum«. Um sama mundi fara søgur og frásagnir hansara at koma á prent, tær fyrstu í Varðanum 1924.

Lærarastarvið í heimbygdini røkti hann, til hann í 1952 legði frá sær; hann hevði umframt mong onnur álitisstørv í bygdini.

Í 1952 flutti hann til Havnar og fór alt fyri eitt at greiða til prentingar tað nógva av skaldskapinum, hann upp gjøgnum árini hevði skapað.
Hann doyði í 1966.
 
Bókmentaverk:
Eftir Hans M. Ejdesgaard liggja fleiri stórverk: ein *skaldsøga og ein skaldsøguskitsa, nógvar stuttsøgur og ein sjónleikur.

Brot úr skaldsøguni, tað er »Hitt ævinliga gonguverkið«, vóru prentað í Varðanum 1926, 1927 og 1928, men ikki fyrr enn í 1952 kom søgan út í síni heild.

Hetta er ein lýsing av føroyska bóndasamfelagnum, sum høvundurin sjálvur minnist tað. Hann greiðir greidliga frá arbeiðsháttum tær ymsu ársins tíðirnar, bæði á sjógvi og landi, bæði inni og úti — skeivt er tað ikki, tá ofta verður sagt, at tað reint siðsøguliga tilfarið er tað merkisverdasta í hesi skaldsøgu. Ikki tí, søgugongdin er eisini merkisverd:

Blaðungur gerst hin gávuríki Birgir á Hamri faðir- og móður-loysingur; hann noyðist at gevast við skúlagongdini í Havn og flytur aftur til heimbygdina Eysturbygd, har hann legst inni og nýtir tíð sína við at grunda út heimskendu gátuna »perpetuum mobile«, hitt ævinliga gonguverkið.

Í Vesturbygd býr megnarkvinnan Elspa í Miklagarði, ið tíðliga er vorðin einkja og nú stýrir garðinum einsamøll og elur upp dóttur sína, Katrin, so hon skal gerast dugandi kvinna. Elspa hevur á ungum árum framt misgerð móti móður Birgir, og  til at bøta um samvitsku sína setur hon sær fyri at fáa mann og hampafólk burtur úr Birgiri — ongantíð betur um hann gerst dótturmaður hennara.
Ætlan hennara eydnast.

Birgir kemur í Miklagarð at verða, tað rennur saman millum hann og Katrin, og tey verða trúlovað, men hugtungur er Birgir, og í grundan síni um ævinliga gonguverkið leitar hann longri og longri inn í sinnissjúkuna — og haðani vendist ikki aftur.

Av sonnum fyri sína tíð ein merkisverd søgugongd, men ikki er »Hitt ævinliga gonguverkið« nøkur heilskapað skaldsøga, tí til tess eru *persónlýsingarnar ov grunnar og frásøgan ov sundurpettað.

Í 1962 kom út bókin »Ein stjørna er tendrað«. Umframt tvær *stuttsøgur finna vit í henni skaldsøguskitsuna, ið givið hevur bókini navn.

Í hesi skaldsøguroynd ger høvundurin meira burtur úr einum tátti, ið altíð hevur verið við í søguskriving hansara, pátrúnni og hinum yvirnáttúrliga. Fólk hava her eginleikan »at síggja« og í samband við deyðan verða gátuførar hendingar lýstar.

Yvirhøvur er hendan royndin leysari í bygging enn fyrra skaldsøguroyndin, men í grundtanka er hendan ljós, har hin er døpur. Meðan Birgir á Hamri søkkur niður í sálarsjúku, og valahúsið Miklagarður við sambandinum Birgir — Katrin gongur til grundar,  sprettur kæti og lív, har Rói, ein av *høvuðspersónunum í »Ein stjørna er tendrað«, setir sín fót.

Innihaldið í føroyskari *sjónleikaskriving var alt frá byrjan og langt upp í 1900-talið afturlítandi; flestu sjónleikirnir hjá Rasmusi Effersøe, Hans Andriasi Djurhuus og øðrum samtíðarmonnum vóru bygdir á søguliga grund, ofta føroyska miðøld.

Ein hin fyrsti høvundur, sum í sjónleikasniði viðger samtíð sína, er H. M. Ejdesgaard, tá hann í 1937 letur úr hondum sjónleikin »Ein myrking«. Hetta er leikur í trimum pørtum.

Sigvaldur á Kongsmørk, bóndi og reiðari, verður ein dagin stangaður av eini kúgv, og í sinni ger hann til einkis trúlovingarnar hjá øllum trimum børnum sínum.

Men tá  »myrkingin«  sýgur  oman yvir bygdina: Skip haðani av plássinum, sum sonur hansara førir, saknast burtur,  blotnar hann,  og í triðja parti lýsir í aftur: Skipið, ið øll hildu vera burturgingið, kemur aftur í aftur, Sigvaldur loyvir børnum sínum at ganga hjartaleiðina, og stór trúlovingarveitsla verður hildin á Kongsmørk.

Listarliga byggingin í hesum leiki er dekan og góðvarin. Tað er lítið trúligt, at maður, av tí at hann verður stangaður av eini kúgv, skal leggja seg so ógvisliga út í lívsførslu og støðutakan hjá børnum sínum, men leikurin hugtók kortini fólk, tí umhvørvið var heimligt, og høvundurin megnaði at skapa orðaleik leikaranna millum á kjarngóðum máli.

Tað man vera lítið at ivast í, at tað er í stuttsøgunum, at H. M. Ejdesgaard røkkur hægst sum høvundur.

Í søgunum viðger hann føroyskt bygdarlív og spennir í tíð frá einahandilsavtøkuni í 1856 upp til samtíð sína, sum hon er, tá søgurnar verða skrivaðar. Ein kærleikssøga er at kalla altíð flættað inn í hendingarnar, pátrúgv ræður, og eins og í skaldsøgunum eigur siðsøguliga tilfarið stóran lut. Flestu stuttsøgurnar eru at finna í savninum »Lívsins rættur« 1953.