TILGONGDIR ÍMILLUM LUFT, VATN OG METAL
53
Metal-atom kunnu missa elektronir og
verða tá til positivar jonir.
Evnið kopar kann gera bæði einkult-
løddar og dupultløddar jonir, Cu
+
og
Cu
2+
.
Jarn kann gera positivar jonir, sum
hava bæði tvær og tríggjar frumløð-
ingar: Fe
2+
og Fe
3+
.
(skalið er fult), í 2. skali eru 8 (skalið er fult) og
eftir til 3. skal er so bara 1 elektron. Hon er leyst
bundin, og Na-atomið hevur tí lyndi til at missa
hesa elektronina og verður tá til positivu jonina
Na
+
:
Næsta grundevnið (nr. 12) er magnesium, Mg.
Her eru bæði tey innastu skølini full og tvær
elektronir eru í 3. skali. Tær eru leyst bundnar, og
fara tær frá atominum, fáa vit eina dupultlødda
positiva magnesium-jon:
Í grundevni nr. 19, sum er kalium K, eru tær 19
elektronirnar býttar soleiðis, at 2 elektronir eru í
1. skali, 8 í 2. skali, 8 í 3. skali og 1 er í 4. skali.
Vit síggja so statt, at ein elektron er farin í 4.
skal, hóast pláss er fyri 18 elektronum í 3. skali.
Elektronin í 4. skali er rættiliga leys, og K minnir
tí ikki sørt um Na. K ger einkultløddar positivar
jonir:
Á henda hátt kunnu vit í høvuðsheitum siga, hví
metalatomini gera positivar jonir við ymsum
løðingum. Truplari er at útgreina, hví kopar og
jarn kunnu gera fleiri ymsar jonir, sí vinstrumegin.
Hvussu positivar jonir verða gjørdar
Royndir vísa, at eru bara nakrar fáar elektronir í
ytsta skali, eru tær rættiliga leyst bundnar at
kjarnanum. Grundevni við hesum bygnaðinum
missa tí lættliga hesar ytstu elektronirnar. Tá
verða grundevnini gjørd um til positivar jonir.
Hyggja vit t.d. at grundevni nr. 11, sum er natr-
ium, eru 11 elektronir til samans. Í 1. skali eru 2
8
1
2
11
Na
Natrium
8
0
2
11
Na
Natrium-jon
+
8
2
2
12
Mg
Magnesium
8
0
2
12
Mg
Magnesium-jon
2+
8
8
1
2
19
K
Kalium
8
8
0
2
19
K
Kalium-jon
+
Eitt metal-atom
missir lættliga tær fáu
elektronirnar í ytsta
skali!
Men so er jú avlop av
positivari løðing í
atominum!
