JARÐARSKORPAN
45
Magmagrót – storknað grótsløg
Alt magmagrót er gjørt úr flótandi grótbræðingum (magma) innan
úr jørðini, sum eru kólnaðar og storknaðar til fast grót. Magmagrót
er ymiskt alt eftir, hvar á ella í jørðini tað er storknað. Ein partur av
bræðingunum storknaðu í rivum í jarðarskorpuni, og aðrar bræðingar
otaðu seg hægri upp og runnu út um lendið og storknaðu har. Granitt,
sum er eitt vanligt magmagrótslag, er storknað djúpt niðri í jørðini.
Basalt er magmagrót, sum floymdi úr gosopum og kluftum og rann út
um lendið, har tað storknaði. Slíkt magmagrót nevna vit
gosgrót
, tí tað
er komið úr eldgosum. Føroyar eru bygdar av basalti.
Legugrót – áløgd grótsløg
Tá ið lendið við tíðini tærist og molnar, fáa vit tilfar sum t.d. sand og
leir, sum vindur ella áir máa burtur og bera út í vøtn og út á sjógv. Har
legst tað á botn lag oman á lag og verður til áløgu. Gjøgnum millión
ir av árum verða løgini pakkað og trýst saman undir øðrum nýggjari
løgum. At enda verða tey hørð og gerast til veruligt grót av slagnum
legugrót. Í Føroyum er royðugrót dømi um legugrót, sum er gjørt úr
gosøsku og leysum tilfari.
Granitt verður t.d. brúkt
at steinseta við.
Magmagrót, umskapað
grót og legugrót verða til
ymsastaðni í undirgrundini.
Tæring
Máan
Áløga
Legugrót
Umskapað grót
Magmagrót
