17
16
Egin hugskot
tú nú stendur? (T.d.: Eg taldi frá 1 og
uppeftir.)
n
Er onkur annar máti at finna 16? (At
telja aftureftir frá 20, at telja 5–10–15
og so eitt afturat …)
Strika-til-striku-tekningar
Í
Avritsmappu 1–4
, Avritssíðu 16–25 eru
nógvar strika-til-striku-tekningar.
Til eru nógv ymisk sløg av villini
borgum við tølum, har næmingarnir
skulu telja seg fram á mál eftir tal
raðnum. Slíkar villiniborgir, sum eru
klárar at prenta, eru at finna á heima
síðuni
og á
. Har eru eisini
vanligar villiniborgir og nógvar strika-til-
striku-tekningar. Við at leita eftir
„printable mazes“ ber til at finna nógvar
aðrar heimasíður við uppgávum sum
hesum.
Kanna talvinir
Hvussu nógvar ymiskar talvinir hevur
13? Gev næmingunum eitt perluband
ella 13 lutir, t.d. kubbar, klips ella
knappar. Næmingarnir skulu brúka tað
at finna allar talvinirnar til 13. Tey kunnu
skriva talvinirnar á talvuna ella stór ørk
so hvørt. Tá ið næmingarnir halda, at
teir hava funnið allar talvinirnar, er at
spyrja: „Hvussu kunnu vit vera vís í at
hava funnið allar?“ Eitt „prógv“ kann
vera at skipa talvinirnar soleiðis, at tað
sæst, hvussu tølini broytast. Tá ið øll í
felag eru vís í, at allir talvinirnir eru
funnir, er at fara undir at kanna eitt nýtt
tal millum 10 og 20.
fimm hvít. Tað ber eisini til at klippa
sirklar út, so at tað líkist meiri einum
perlubandi:
Bið t.d. næmingarnar stilla seg á:
–
–
4
–
–
16
–
–
eitt tal, sum er minni enn 10
–
–
eitt tal millum 10 og 20
–
–
talið, sum er trý meiri enn fimm
–
–
talið, sum er tvey minni enn tjúgu o.s.fr.
At byrja við venda øll tølini upp. Tá ber
til hjá næmingunum at finna rætta talið
við at hugsa um talstavirnar í sambandi
við talramsuna. So við og við verða alt
fleiri ørk vend, so talið ikki sæst.
Bið næmingarnar greiða frá, hvussu
teir so funnu rætta talið at standa á:
n
Hvussu veitst tú, at 16 er tað plássið, har
tíggjarastabbi gevur
eitt
stig. Byggja tey
stabba við minst tjúgu kubbum, fáa tey
fimm
stig.
Um nakar ringlar ein eittara, so missir
hann allar kubbarnar, sum hann hevur
fingið í hesum umfarinum, og næsti
næmingur eigur at ringla. Tey skulu so
statt royna at byggja ein stabba, hvørja
ferð tey eiga at ringla. Klára tey at fáa
minst tíggju kubbar, uttan at terningurin
vísir eitt, kunnu tey steðga og fáa eitt
stig. Men tey kunnu eisini royna at fáa
20 kubbar fyri at fáa 5 stig. Tann, sum
fyrst fær 10 stig, hevur vunnið.
Tallinja á gólvinum
Ger eitt „perluband“ við tølunum úr 1
upp í 20 á gólvinum. Tak tíggju reyð og
tíggju hvít A4–ørk og skriva tølini frá 1
til 20, eitt tal á hvørt arkið. Fimm tey
fyrstu tølini á reytt pappír, fimm tey
næstu á hvítt, so fimm reyð og at enda
kunnu arbeiða meiri við spælipengum
(Avritssíður 59 og 60 í
Avritsmappu 1–4
)
og gera hvørjum øðrum slíkar uppgávur.
Annað virksemi
Spæl:
Byggja stabbar
Luttakarar: 2–4
Tilfar: 20 kubbar og ein terningur til
hvønn bólk. Pappír at skriva stigatal á.
Næmingarnir skiftast at ringla og byggja
stabbar. Ringlað verður fleiri ferðir við
einum terningi. Tal á eygum sigur, hvussu
nógvir kubbar fáast til stabban. Fær ein
t.d. 2, 4 og 3, so fær hon níggju kubbar til
stabban. Næmingarnir ráða sjálvir fyri,
um teir leggja hesi tølini saman í
høvdinum, ella teir skrivað tey niður og
leggja saman.
Næmingarnir skulu byggja stabbar úr
minst tíggju kubbum. Ein sovorðin
Tað hevur stóran týdning at gera hetta
ofta, so at næmingarnir duga at telja
raðið upp í 20 og vita, hvussu tølini
verða skrivað.
Tað ber eisini til at brúka ítøkiligt
tilfar sum t.d. base 10, har tíggjarin er
„liðugur“ og tað ikki ber til at telja, at
hann umboðar tíggju. Ein annar máti er
at brúka pengar, har dentur verður
lagdur á, at ein tíggjukróna er líka nógv
verd sum tíggju einkrónur.
Hjá teimum næmingum, sum halda
uppgávuna við stiganum vera ov torføra,
kann lærarin skjóta upp, hvørjum tali
teir skulu byrja við.
Størri avbjóðing
Teir næmingar, sum hava skilt støðu
bundnu talskipanina og duga at fáast við
størri tøl, kunnu fara undir Avritssíðu
74 í
Avritsmappu 1–4
. Næmingarnir
Hvat er at gera?
Síða16
Støðubundna talskipanin
Her mugu næmingarnir kenna
kubbarnar og stavarnar aftur at vita,
hvat tal teir umboða, og síðan finna
talið á tallinjuni.
Tá ið tikið verður samanum, eigur at
verða víst á býtið í tíggjarar og eittarar:
n
Hvussu nógvir kubbar eru í uppgávuni
ovast høgrumegin? (16, tíggju reyðgulir og
seks bláir.)
n
Hvussu sást tú tað? (T.d.: Eg taldi frá
tíggju og seks afturat.)
n
Hvussu sær sekstan út á tallinjuni? (Tað
verður skrivað eitt og seks.)
n
Men eitt og seks, verður tað ikki sjey?
(Nei, tí talið er sett saman av tveimum
sifrum.Tað fyrra sifrið sigur, at har er ein
tíggjari.)
Síða17
Talstavir
Skriva tølini, sum resta í.
Næmingar, sum hava tørv á tí, kunnu
hyggja at tallinjunum á síðu 16. Tað er
eisini ein fyrimunur, at tey síggja, at
tølini frá 11 til 19 verða skrivað eins og
tølini frá 1 til 9, bara við einum tíggjara
frammanfyri.
Í stiganum velja næmingarnir sjálvir,
hvørjum talið teir byrja við. So telja tey
eitt í senn frá hesum talinum.
Einfaldari
Lat næmingarnar telja lutir í mongdum
upp í 20. Royn at fáa eina mynd av,
hvussu hvør einstakur næmingur dugir
at telja, og hvussu væl tey duga tølini
upp í 20.
Nýtið kubbar ella sentiterningar.
Næmingarnir seta tíggju av hesum
saman til ein tíggjara, og teir leysu
kubbarnir/terningarnir eru eittarar.
Uppgávan snýr seg um at lýsa ymisk tøl
við kubbum og at finna tey aftur á
tallinjuni eins og í uppgávunum á bls. 16.
1•Tølini 0–20
16
•
Tel tíggjarar og eittarar og tekna strikur til rætt tal á tallinjuni.
Tekna strikur til tallinjuna.
5 4 3 2 1 0
9
11 12
8 7 6
10
15 14 13
16 17 18 19 20
5 4 3 2 1 0
9
11 12
8 7 6
10
15 14 13
16 17 18 19 20
17
Skriva tølini, sum mangla.
0 1 2 3 4
6
10
11
15 16 18
20
•
Skriva tølini, sum mangla í talrøðunum. Í stiganum kunnu næmingarnir sjálvir velja, hvørjum tali byrjað verður við.
1 2 3
6
20
Veljið sjálv,
hvørjum tali tit
byrja við.
Støddfrøðiligt innihald
n
Eittarapláss og tíggjarapláss
n
Tallinja upp í 20
n
Munur á sifri og tali
n
Munur á sifri og tali
Tilfar/amboð
n
Møguliga kubbar,
tíggjarastavar og spælipengar
