Rokning 1c - Lærarabók - page 90-91

91 90
n Er talið minni enn 20?
n Er talið millum 30 og 40? …o.s.fr.
Næmingarnir skuldu helst klárað at gitt
talið aftan á einar 10 spurningar.
Næm­ingarnir kunnu skiftast um at vera
tann, sum hugsar um tað loyniliga talið.
Hjá summum næmingum er gott at hava
perlubandið upp í 100 um­framt tvær
klemmur, sum tey flyta, so hvørt sum
spurningarnir verða svaraðir. Frástøðan
millum klemmurnar minkar fyri hvørt
svar; tað vil siga, at taløkið treingist.
Spæl: Næst vegginum
Luttakarar: 2–4
Tilfar: Ein meturstokkur og minst ein
rísposi ella ein samanrukkað pappírskúla
til hvønn bólkin
Legg meturstokkin inn móti vegginum,
so­leiðis at merkið fyri 100 cm er innast
við veggin, og 0 byrjar ein metur frá
vegginum.
13
'&& +& ,& -& .& /&
4EGN STREKER TIL TALLINJEN
3KRIV TALLENE
('" '*" /" )&
+)" *(" )." */
-." ,-" .'" -)
" " "
" " "
" " "
)& *& +& ,& -&
+*
*,
,)
+(
,+
+/
)*
*)
3KRIV TALLENE I RIKTIG REKKEF’LGE
s &INNTALLENESPLASSERINGPÍTALLINJEN ss ,ESAVPÍTALLINJENOGSKRIVETALLSYMBOLENE s s s 3KRIVTALLENEFRAMINSTTILST’RST
,. -, ./
/. ., ,+ +,
'* (' )&
*( */ +) ).
-) -. .' ,-
■ Hvorfor er det minst?
(Har færrest antall tiere.)
Forenkling
Bruk 100-perlesnoren eller en stor
tallinje og vis hvor tallene befinner
seg der. Elevene kan ha nytte av å
knytte tallsymbolene til lekepenger.
Mer utfordring
Talldetektiv
Tenk på et tall som elevene skal
finne fram til ved hjelp av spørsmål,
som for eksempel:
■ Er tallet større enn 50?
■ Er tallet mindre enn 20?
■ Ligger tallet mellom 30 og 40,
osv.
Elevene må gjette tallet i løpet av
10 spørsmål. Varier hvem som får
tenke på det hemmelige tallet. Det
vil være til hjelp for noen elever der-
som dere bruker 100-perlesnoren
og to klesklyper i aktiviteten.
Avstanden mellom klesklypene vil
for hvert spørsmål komme nærmere
hverandre, det vil si at tallområdet
snevres inn.
Flere aktiviteter
Spill: «Nærmest veggen»
Legg en tommestokk eller et måle-
bånd inn mot en vegg slik at 100 cm
er inne ved veggen, og 0 starter en
meter fra.
Barna kaster en ertepose etter
tur. Det er om å gjøre å få erteposen
til å lande så nært veggen som mulig.
Les av på meteren hvor nært erte-
posen kom. 100 er det beste, da er
erteposen helt inntil veggen.
Alle barna kaster for eksempel
fem ganger hver. Skriv ned tallene
for hver omgang. Til slutt sorteres
tallene i stigende rekkefølge.
La gjerne elevene være med
å bestemme hva som skal telle for
å vinne. For eksempel: Beste kast,
best etter fem kast eller alle kast
mellom to tiere.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Næmingarnir skiftast at kasta rís­posan.
Tað ræður um at fáa hann at lenda so
nær vegginum, sum til ber. Les av á
meturstokkinum, hvussu nær vegginum
rísposin lendi. 100 er tað besta, tá er
hann heilt inni við veggin.
Tølini verða skrivað niður fyri hvørt
umfar. Aftan á fimm umfør skulu øll
tølini verða skrivað í vaksandi raðfylgju.
Aðrar reglur
Lat næmingarnar vera við til at avgera,
hvussu vinnarin verður funnin, t.d.:
Besta kast, best úrslit aftan á fimm køst,
ella hvør hevur rakt oftast mill­um tveir
tíggjarar (t.d. hvør rakti oftast millum 70
og 80).
slagi. Eru tølini størri, ber til at nýta
Avritssíðu 64B. Tá eiga tær báðar
tal­linjurnar (0–50 og 50–100) at verða
límaðar saman í eina langa tal­linju.
Størri avbjóðing
Broyt tað seinasta talið í tí niðastu
tallinjuni á síðu 91 frá 100 til 200 (ella
400). Tá skal standa 20 (40) í tí fyrsta
rút­inum í staðin fyri 10. Ella broyt tað
seinasta talið frá 100 til 500. So skal 50
standa í tí fyrsta rútinum.
Annað virksemi
Finn rætta talið
Hugsa um eitt tal, sum næmingarnir
skulu finna við at seta spurningar sum
t.d.
n Er talið størri enn 50?
Samstundis er tað kúlan framman fyri
klemmuna, sum er tann triðja. Um vit
gera eitt „perluband“ av sirklum,
kliptum úr hvør sínum A4-arki, og
skriva tøl í sirklarnar, so endar trítalið
altso inni í sirklinum, meðan klemman
stendur aftaná.
Tallinjan líkist so statt tí, sum vit
gera við klemmuna á perlubandinum:
Talið 1 verður sett á strikuna, eftir at
vit hava flutt okkum eina eind til høgru
frá 0. Vit telja altso eindir frá vinstru á
saman hátt sum á perlubandinum. Tá ið
vit skriva 6 í tann ovasta puntin uttast
til vinstru, merkir tað, at vit hava flutt
okkum seks eindir, talt frá vinstru. Og
seks stendur aftan á tað sætta millum­
rúmið.
Eisini her kunnu næmingarnir nýta
ymsar framferðarhættir at lesa av. Tað
ber til at telja frá 0, men tað er ikki
Støddfrøðiligt innihald
n Menna linjurætta talfatan: Lesa
av á perlubandi og á tallinju
Hvat er at gera?
 Síða 90
Samrøðumynd um ymsar
mátar at leypa á perlu­
bandinum
Lat næmingarnar fyrst telja, um tølini á
kortunum eru røtt.
n Hvat vita vit so um perlubandið? (At tað
er gjørt úr 10 reyðum perlum, 10 hvítum,
10 reyðum o.s.fr.)
n Um eg seti eina klemmu her (22), hvussu
nógvar perlur eru so vinstru­megin? (22)
n Hvussu funnu tit svarið? (Við at telja
víðari frá 20, við at telja 10–20–21–22,
við at telja allar perlurnar frá teirri
fyrstu.)
n Hvønn máta halda tit vera snildast at
brúka?
Ger næmingunum nakrar uppgávur
aftur­at av sama slag, áðrenn tey fara
undir at arbeiða við uppgávu í
bókini.
Les av á perlubandinum
Næm­ingarnir lesa av á perlu­
bandinum, har, sum klemmurnar eru, og
skriva talið í rútin undir klemmuni. Minn
á, at vit altíð lesa av frá vinstru, og at
perlurnar í hesum perlubondunum eru
bólkaðar í tíggj­arar. Tað sæst eisini á
myndini ovast á síðuni. Hetta er eisini
tað vanliga, hóast vit áður hava arbeitt
við perlu­bondum, sum eru býtt í 5 og 5
perlur.
Lærarin eigur ikki at siga næm­ing­unum,
hvussu teir skulu lesa av. Har eru nógvir
ymsir mátar, og næmingarnir skulu sjálvir
finna teir. Tey skulu helst greiða frá,
hvussu tey funnu rætta talið, bæði fyri
hvørjum øðrum tvey og tvey, og fyri øllum
flokkinum, tá ið tikið verður samanum.
Ein eyðsýndur framferðarháttur er at
leypa tíggju í senn. Fyri at finna svarið í
teimum báðum seinastu uppgávunum á tí
niðasta perlubandinum liggur væl fyri at
telja 10 (reyðar), 20 (pluss tíggju hvítar),
30 (tíggju reyðar) og so telja seg fram til
32 og 36. Hesin framferðarháttur er
treytaður av at duga at leypa tíggju í senn,
og sam­stundis vísir hann, at tað er ein
hentur máti.
Ein annar hentur máti er at leypa heilar
5 • Tøl upp í 100
90 • Samrøðumynd um ymsar mátar at leypa á perlubandinum, t.d. við at telja 10 og 10.
Tel allar kúlurnar vinstrumegin klemmurnar og skriva talið á leparnar.
Hvussu nógvar perlur eru?
10
20
30
40
50
60
70
Vit telja altíð
frá vinstru.
91 www.snar.fo/rokning
• Les av á tallinjuni og skriva talstavirnar í tó u rútarnar.
Skriva tølini.
0 10 20 30 40
30 40 50 60 70
0 100
tíggjarar til endan á perlu­band­inum, fram
við klemmuni, og so telja aftur­eftir. Í fyrstu
uppgávu á triðja perlu­bandi ber til at leypa
tíggju perlur fram og síðan telja eina
aftureftir. Svarið verður so statt 9. At
loysa seinastu upp­gávuna á sama
perlubandi ber til at leypa 10–20–30–40
og so eina perlu aftureftir, altso 39. Fyri at
brúka hendan mátan mugu næmingarnir
duga at telja aftureftir og/ella duga
tíggjaravinirnar.
 Síða 91
Les av á tallinjunum
Næmingarnir lesa av á tal­linjunum
og skriva tøl í rútarnar.
Legg til merkis, at á perlubandinum
nevna vit talið, sum er aftan á perluna.
Hendan klemman vísir, at vit hava talt
tríggjar kúlur:
tann snildasti mátin. Spyr næm­ingarnar,
hvussu tey loysa upp­gávurnar, meðan tú
gongur runt og hjálpir teimum. Ymiskir
framferðarhættir at finna loysnina eiga
at verða nevndir, tá ið tikið verður
samanum. Lat næmingarnar greiða
hvørjum øðrum frá, hvussu tey funnu
svarini.
Einfaldari
Lat næmingarnar arbeiða við perlu­bandi,
áðrenn tey fara undir ta úr­tøki­ligaru
tallinjuna. Tá er einfaldast at nýta eina
tallinju sum ta ovast á síðu 91. Tann
mittasta krevur meiri, eftirsum hon
byrjar á 30. Tann niðasta krevur eisini
meiri, tí har eru bara tíggj­ararnir
merktir. Nýt tallinjurnar á Avrits­síðu
64A í Avritsmappu 1–4 og ger
næmingunum fleiri uppgávur av hesum